معرفي كتاب: امي نوتر، مادر جبر نوين
بیگ بنگ: پژوهش و تحقيق همزاد آدمي است. عشق به پژوهش و تحقيق و تدريس در دانشمندان، به سان آب شوري است كه هر چه بيشتر بنوشند، تشنه تر ميشوند. تشنگي زوالناپذيري كه به انحلال غرور و احياي تواضع منجر ميشود. عنصر اساسي در امر پژوهش، سرشت كنجكاو و ذهن پرسشگر است، نه جنسيت و قوميت و ملت. داستان زندگي امينوتر كه هنوز صد سال از مرگش نميگذرد، نشان ميدهد كه بر خلاف ادعاي برخي مورخين غرضورز، نه فقط در مشرق زمين، بلكه در غرب هم پايمال كردن حقوق زنان، نه تنها در عمل بلكه در تار و پود فكريشان نفوذ كرده بود.
امينوتر- مادر جبر نوين
نام اصلی: Emmy Noether – The Mother Of Modern Algebra
نوشتهی : مارگارت تنت
ترجمه: حسن فتاحي
انتشارات: مازیار
موضوع: رياضيدانان – سرگذشتنامه
چاپ اول 1393
تعداد صفحه: 144
با نگاهي منتقدانه و منصفانه به تاريخ علم، درمييابيم كه حضور كمرنگ زنان در عرصههاي علمي در تمان ادوار ميان مليتها و سرزمينها و فرهنگها شيوع داشته است. چه در دوران يونان باستان، چه در دوران شكوفايي علمي كشورهاي اسلامي و چه در دوران رنسانس. نكتهي مهمي كه داستان زندگي امينوتر به ما ميآموزد، اين مسئله است كه آيا صرفاً ادامهي تحصيل زنان در مقاطع بالاي دانشگاهي و كسب مدارج و مدارك رنگارنگ منجر به ارتقاي سطح فكري و به معني حضور فعال و پوياي آنان در جامعهي علمي است؟ با مطالعهي شخصيت امي نوتر به وضوح درمييابيم كه صرف اخذ مدارك علمي، حضور فعال زنان در اجتماع تضمين نميشود. امينوتر به ما ميآموزد براي انسانهاي بزرگ، بنبستي وجود ندارد زيرا كه آنان در مواجهه با مشكلات، يا راهي خواهند ساخت يا راهي خواهند يافت. آري امي نوتر نشان داد كه طبيعت با نوابغ عهد و پيماني جاودانه بسته است و نبوغ مستقل از جنسيت است. (حسن فتاحي – مترجم)
امينوتر بانويي بود با استعاد و در فرهنگي رشد پيدا كرد كه براي پيشرفت فكري و حرفهاي زنان دلسرد كننده بود. با اين وجود رياضيدان به نامي شد. كسي كه به طور كامل مورد احترام همكاران منحصراً مرد و دانشجويان پسرش بود. اغراق نيست اگر گفته شود امينوتر مهمترين بانوي رياضيدان تا حال حاضر بوده است. خانوادهاش او را به آموختن رياضيات ترغيب كردند. پدرش، ماكس نوتر پروفسور رياضيات در دانشگاه ارلانگن بود. اگرچه بدون شك آنها از اينكه امي اين شاخه را به عنوان شغل برگزيده بود، غافلگير شدند.
امينوتر در 22 مارچ 1882 در ارلانگن آلمان به دنيا آمد و در 13 آوريل 1935 در پنسيلوانيا در آمريكا درگذشت. او همچنان كه بزرگ ميشد، انتظار ميرفت نواختن پيانو و كارهاي زيباي گلدوزي را همانند مادرش انجام دهد. هرچند او هيچ رغبتي به اين قبيل كارها نداشت و به جاي آن بازي با برادرانش و مطالعات شخصياش را ترجيح ميداد.
نوتر در سال 1907 از رسالهي دكتراي خود دربارهي ناورداها دفاع و در سال 1918 كتاب ناورداهاي ديفرانسيلي خود را منتشر كرد. با انتشار اين كتاب، در رديف رياضيدانان بزرگ جاي گرفت. از آن پس در زمينههاي گوناگون رياضي، نظير ايدهآلها، جبر مجرد، توپولوژي، ابر مختلطها و غيره، مقالات بكر و جالبي به جهان رياضيات عرضه كرد. جبريشدن رياضيات را تا حد زيادي مديون امينوتر هستيم. به قول هرمان ويل، امينوتر توانست با روش اصل موضوعي خود، مسئلههاي تازهاي كشف كند. در كنگرهي جهاني رياضيدانان در سال 1933 در زوريخ بسيار خوش درخشيد. دانشگاه با دانشيار شدن او به دليل اينكه مرد نيست، مخالفت ميكرد، ولي با ياري هيلبرت و كلاين سرانجام در سال 1919 او را به دانشگاه راه دادند.
اما متأسفانه تنها پس از دو سال، با روي كار آمدن نازيها در آلمان، ادامهي كار او را در آن موقعيت، صرفاً به خاطر مذهبش غير ممكن ساختو مجبور به مهاجرت شد. مدتي در مسكو كار كرد و سپس به آمريكا مهاجرت كرد. او توانست پيشهاش را در ايالات متحده در كنار شخصيتهاي برجستهاي همچون آلبرت اينشتين در پرينستون ادامه دهد. اما به دليل عوارض ناشي از جراحي، خيلي زود درگذشت. پاول الكساندروف عضو فرهنگستان و رئيس انجمن رياضيدانان مسكو در پنجم سپتامبر سال 1935 در سخنراني خود به مناسبت درگذشت نوتر، او را “” بزرگترين زن رياضيدان، دانشمندي سترگ، معلمي بيمانند و انساني فراموشنشدني”” ناميد.
رياضيدان بزرگ قرن بيستم، امينوتر، در بين فيزيكدانان نيز نامي آشناست. علت اشتهار امينوتر در بين فيزيكدانان، قضيهي مشهور نوتر است كه نشان ميدهد به هر تقارن پيوسته سراسري ميتوان يك جريان پايسته نسبت داد. با توجه به اينكه تقارنها در جايجاي فيزيك ظاهر ميشوند، اين قضيه نيز بسيار كاربرد دارد. اثبات قضيه در چند سطر كوتاه امكانپذير است. اولين بار كه دانشجويان با اين قضيه مواجه ميشوند، گمان نميبرند چهقدر در مراحل بعدي از اين قضيهي به ظاهر ساده استفاده خواهند برد و جالبتر آنكه هر بار مجبور خواهند شد به اثبات قضيه بازگردند و پيشفرضهاي آن را با دقت و عمق بيشتري باز ببينند. به جرأت ميتوان گفت هيچ قضيهاي در فيزيك تا اين اندازه ساده و در عين حال چند لايه باشد.
فهرست مطالب:
بخشاول: كودكي
جشن تولد آنا
مدرسهي دخترانه
تربيت و آموزش صحيح براي يك دختر
جبر چيست
پروفسور گوردان به شام دعوت ميشود
بخش دوم: فراسوي مدرسهي دخترانه
ديپلم دبيرستان
تحصيل در دانشگاه
بخش سوم: محققي جوان
امي عازم گوتينگن ميشود
مدرسي در دانشگاه
بخش چهارم: خانم پروفسور دكتر امي نوتر
پسران نوتر
انستيتو رياضي گوتينگن
امينوتر: محققي قابل احترام
رسميت يافتن به عنوان يك محقق
بخش پنجم: جلاي وطن
حركت به سمت برين ماور
بيانههايي در مراسم يادبود مادر جبر مدرن
سایت علمی بیگ بنگ: bigbangpage.com