آلبرتو سال، زمین شناس دانشگاه براون در پراوینس و نویسنده همکار این تحقیق جدید می گوید: کربن عامل ایجاد این فوراه های عظیم میباشد. البته مقداری آب و مقداری سولفور هم در قضیه نقش داشته اند اما عامل اصلی را باید کربن دانست. همچنین یافته های این محقق حاکی از شباهت بسیار بین مواد تشکیل دهنده ماه با زمین است.

فوران سطح ماه

کشف عاملیت مونواکسیدکربن در ایجاد فوران های آتشین روی ماه، حاصل مطالعاتی است که اخیرا بر روی شیشه های آتشفشانی سطح این قمر که از سفرهای آپولو به زمین آورده شده، انجام گرفته است. شیشه های مزبور همانند کپسول های زمانی ریزی هستند که شرایط ماه را به هنگام سخت شدن شیشه های آتش فشانی اش به تصویر می کشند، این قطرات از جنس مذاب هستند و مواد تشکیل دهنده را در دل خود دارند، به علاوه غالبا کریستال هایی دارند که نقاط کوچک ماگما یا اجزای مذاب و گازهای فرار، در دلشان جای گرفته است.

اندازه گیری هایی که بر روی شیشه آتشفشانی صورت گرفته نشان می دهد، ماگمایی که در اعماق ماه باستانی جریان داشته غرق در کربن بوده که با اکسیژن ترکیب شده و دی اکسیدکربن را به موازات بلند شدن ماگما شکل داده است. وقتی ماگما در حال نشست بوده و به سطح ماه نزدیک و باعث شده فشار کمتر مونواکسید کربن بیشتر قل قل کرده و به سمت بالا فوران کند.

به گفته سال: « به موازات حرکت کردن مواد مذاب از عمق به سطح ماه، حباب های بیشتری نیز روی سطح ظاهر می شود، زیرا هنگامی که فشار بر روی مایع کم شود، دیگر گاز را داخل خود نگاه نداشته و آنرا آزاد می سازد.» حاصل کار انفجار است که به صورت فوران های مذاب روی سطح ماه مشاهده ایجاد شده است. هر چند در تحقیقات سابق، کربنی در نمونه های گرفته شده از ماه مشاهده نشده بود، اما دانشمندان با استفاده از تکنیک اندازه گیری نوینی با رزولوشن بسیار بالا و محوسازی نویز موجود موفق به تشخیص کربن در نمونه های ماه شدند.

ماه فعال

 ماه را باید نزدیک ترین همسایه زمین دانست، هرچند که پیداش آن میلیاردها سال قبل از این و طی تصادمی شدید روی داده است. سال و همکارانش اولین کسانی بودند که در سال 2008 و از روی مطالعه نمونه های شیشه توانستند ردی از آب بر روی سطح ماه را بیابند. همین کشف محققان را بر آن داشت تا در مورد مواد تشکیل دهنده ماه مجددا بیاندیشند، زیرا قبلا اینگونه تصور می شد عناصر گریزان شکل دهنده ماه (که در درجه حرارت نسبتا کم تبدیل به گاز می شوند) از دست رفته اند. سال ادامه می دهد: « در بررسی های خود کلورین، سولفور و فلورین را که قبل از این هم پیدا شده بود دیدیم. سپس نشانه های آب پیدا شد که کل ماجرا را تغییر داد.»

آب در انفجار فوران های آتشینی که روی زمین رخ می دهد نقش مهمی دارد، زیرا هیدروژن را که گازی موجب انفجار است فراهم می سازد. اما در نمونه های بدست آمده از ماه هیچ نشانه ای از اینکه تغییرات این سیاره حاصل از انفجار به واسطه هیدروژن باشد یافت نشد. حال با پیدا کردن نشانه های کربن این راز دیرینه حل شده است. با اضافه سازی کربن به فهرست عناصری که پیش از این یاد شد، مکمل های لازم برای مواد گریزان که در مذاب شکل دهنده ی بستر اقیانوس های زمین یافته شده بود تکمیل می شود.

بنا به اعتقاد سال، اندازه گیری های بیشتری روی نمونه های دیگر و عناصر فرار به روشن تر شدن موضوع کمک خواهد کرد، ولی تمام شواهد تاکنون حاکی از آن است که تفاوت بین عناصر فرار روی سطح زمین و ماه برخلاف آنچه دانشمندان فکر می کردند بسیار کم است. به اعتقاد وی این یافته ها بدان معنی است که یا برخی از عناصر فرار زمین از تصادم باستانی جان به در برده اند یا اینکه هم زمین و هم ماه دارای عناصر فراری هستند که بعد از شکل گیری شان از منبع یکسانی همچون شهاب سنگ ها نشات گرفته است. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله Nature Geoscience منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: space