آیا موقعیت ستارگان تغییر میکند؟
بیگ بنگ: اخترشناسان در آینده هر شب آسمانی متفاوت از شبهای آسمانهای کنونی را خواهند دید؛ این به آن خاطر است که ستارهها همیشه نسبت به یکدیگر در حرکتند و این حرکت به مرور زمان، چهرۀ صورتهای فلکی را تغییر خواهد داد.
وقتی به آسمان شب نگاه میکنیم، ستارهها و صورتهای فلکی آشنا را میبینیم که برای چند هزار سال قابل مشاهده بودهاند. با این حال ستارهها در حرکتند و همینطور برای همیشه دوام نمیآورند. آنها در طی زمان موقعیت خود را تغییر میدهند، زندگی میکنند و میمیرند، هرچند در مقیاسهای زمانی بسیار طولانی. اما چقدر طول میکشد تا این تغییرات در صورتهای فلکی قابل مشاهده باشد؟
هر ستاره در کهکشان ما در حال حرکت است. به این جابهجایی، حرکت مناسب گفته میشود که نشان دهندۀ تغییر موقعیت ستاره از منظر زمین است. ستاره “بارنارد” سریعترین ستاره است که با سرعت ۱۰ ثانیه قوسی در سال حرکت میکند و این بدان معناست که در طی ۱۸۰ سال، این ستاره به اندازۀ قطر یک ماه کامل جابجا میشود.
بیشتر ستارهها بسیار کُندتر از آن سفر میکنند. بنابراین صور فلکی که امروز میبینیم اساسا همان صورت فلکی هستند که یونانیان باستان آنها را میدیدند. با این حال، طی دهها هزار سال، حرکات ستارگان به شکل بنیادی بر شکل صورتهای فلکی تأثیر میگذارد.
در واقع حرکت یا تغییر در صور فلکی، در مدت طول عمر یک انسان تقریبا غیرقابل مشاهده است؛ اما با گذشت دهها هزار سال، تغییر در موقعیت ستارهها به وضوح قابل مشاهده است. از منظر اخترشناسی هرچه ستاره بزرگتر باشد، عمر آن کوتاهتر است و زودتر از آسمان ما ناپدید میشود.
ستارگانی به اندازۀ هشت برابر خورشید و بزرگتر از آن در پایان عمر خود یک فروپاشی هستهای به نام “ابرنواختر” را تجربه خواهند کرد. این انفجارهای عظیم، مناظر چشمگیر از ستارههایی هستند که از آسمان ما ناپدید میشوند و میتوانند صور فلکی آشنای ما را دست خوش تغییر کنند.
بسیاری از ستارهشناسان فکر میکنند اِبطالجوزا(Betelgeuse)، یک ستاره ابرغول سرخ، اولین ستارهای خواهد بود که از آسمان ما ناپدید میشود. ممکن است همین فردا یا ۱۰۰ هزار سال آینده ناپدید شود، اما زمانی که منفجر شود، از ماه کامل روشنتر خواهد بود و آنقدر روشن است که در روز دیده میشود.
یکی دیگر از ستارههای مورد توجه “اتا کارینا” است که بیشتر از نیمکره جنوبی قابل مشاهده است. این منظومه دوتایی ستارهای صدها برابر جرم خورشید است. حدود ۱۸۰ سال پیش «اتا کارینا» یک طغیان عظیم را تجربه کرد. ستاره زنده ماند، اما انفجار بعدی آن ممکن است به ابرنواختری منجر شود که ستاره را نابود کند.
صورتهای فلکی ما تغییر خواهند کرد، اما نه فقط به این دلیل که ستارهها میمیرند یا حرکت میکنند. ستارههای جدید به طور فعال در کهکشان ما متولد میشوند. این ستارهها در نهایت از سحابیهای خود بیرون خواهند آمد و اگر به اندازه کافی روشن باشند، جای خود را در صورت فلکی جدید در آسمان ما پیدا خواهند کرد.
سایت علمی بیگ بنگ/ منبع: space.com