بیگ بنگ: اخترشناسان با استفاده از داده‌های بدست آمده از تلسکوپ‌های ناسا و آژانس فضایی اروپا یک نقشه‌ی جدید از خارجی‌ترین منطقه‌ی کهکشان ما منتشر کردند.

به گزارش بیگ بنگ، این منطقه که هاله‌ی کهکشانی نامیده می‌شود در خارج از بازوهای مارپیچی قرار دارد و دیسک مرکزی کهکشان راه شیری را شکل می‌‌دهد و به طور پراکنده با ستارگان پُر شده است. اگرچه بیشترِ این هاله به نظر خالی است، اما پیش‌بینی می‌شود شامل یک مخزن عظیم از «ماده تاریک» باشد، ماده‌ای اسرارآمیز و نامزئی که بیشتر جرم موجود در کیهان را تشکیل می‌دهد.

این نقشه‌ی جدید که با داده‌های گرداوری شده در سال‌های 2009 تا 2018 ترسیم شده، نشان می‌دهد کهکشان کوتوله “ابر ماژلانی بزرگ”(LMC) همانند یک کشتی که در آب در حرکت است، سراسر هاله‌ی کهکشان راه شیری را در می‌نوردد و گرانش آن باعث ایجاد ردی از ستارگانِ پشت سرش می‌شود. ابر ماژلانی بزرگ در فاصله‌ی تقریبی 160 هزار سال نوری تا زمین واقع شده و جرم آن کمتر از یک چهارم جرم کهکشان راه شیری است.

اگرچه بخش‌های داخلی این هاله با دقت بالایی نقشه‌برداری شده‌، این اولین نقشه‌ای است که تصویر مشابهی از مناطق خارجی این هاله نیز ارائه می‌دهد. این رد ستاره‌ای(هاله) در محدوده‌ای بین 200 هزار سال نوری تا 325 هزار سال نوری تا مرکز کهکشان، فاصله دارد. همینطور نقشۀ کلی آسمان چشم‌اندازی دقیق از شکل، اندازه و مکان آن، ارائه می‌دهد که درون “هاله ماده تاریک” قرار دارد. جزئیات بیشتر این نقشه را در ویدئوی زیر مشاهده نمایید:

اگرچه “هاله ماده تاریک”، نور را ساطع، منعکس یا جذب نمی‌کند، اما اثر گرانشی‌اش در سراسر کیهان مشاهده شده است. تصور می‌شود “ماده تاریک” یک داربست ایجاد می‌کند که کهکشان‌ها روی این داربست ساخته می‌شوند، به نحوی که بدون این داربست، کهکشان‌ها در هنگام چرخش جدا شده و به اطراف پرتاب می‌شوند. “ماده تاریک” در جهان پنج برابر رایج‌تر از تمام ماده‌ای است که نور را از ستارگان به سیارات و ابرهای گازی، منتقل می‌کند.

به گفته اخترشناسان فعل و انفعال بین “ماده تاریک” و “ابر ماژلانی بزرگ” تاثیر زیادی برای کهکشان ما دارد. با چرخش ابر ماژلانی بزرگ به دور کهکشان راه شیری، گرانش “ماده تاریک” ، “ابر ماژلانی بزرگ” را به سمت خود می‌کشد و سرعت آن را کُند می‌کند. این امر باعث می‌شود مدار این کهکشان کوچک‌تر و کوچک‌تر شود تا زمانی که این کهکشان در نهایت طی حدود دو میلیارد سال بعد با کهکشان راه شیری ادغام می‌شود. این نوع ادغام‌ها احتمالاً محرک کلیدی رشد کهکشان‌های عظیم در سراسر کیهان هستند. در واقع، اخترشناسان تصور می‌کنند که کهکشان راه شیری حدود 10 میلیارد سال پیش با یک کهکشان کوچک دیگر نیز ادغام شده است.

نویسندگان این مقاله تصور می‌کنند که این نقشه‌ی جدید – همراه با داده‌های اضافی و تحلیل‌های نظری – می‌تواند آزمایشی را برای نظریات مختلف دربارۀ ماهیت “ماده تاریک” ارائه دهد، مثلاً اینکه آیا شامل ذراتی مثل “ماده معمولی” است و این ذرات چه خواصی دارند. این نقشه‌ی جدید یک فرصت کمیاب هم در اختیار اخترشناسان قرار می‌دهد تا خواص ماده تاریک در کهکشان ما را آزمایش کنند. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجلۀ nature منتشر شده است.

ترجمه: سحر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: NASA