بیگ بنگ: امسال پروازهای فضایی زیادی را شاهد خواهیم بود. ماموریت کاسینی ناسا در زحل امسال به پایان دراماتیکی خواهد رسید و ماموریت جدیدی برای شکار سیاره‌ برنامه‌‌ریزی شده است تا امسال شروع شده و قدم‌های رو به جلوی هیجان انگیزی بردارد. در این مطلب 10 پرواز فضایی مهم سال 2017 را بررسی می‌کنیم.

1- سرانجام بزرگ ِ فضاپیمای کاسینی

کاسینی که از جولای سال 2004 در حال گردش به دور زحل است با فرورفتن در اتمسفر غلیظ غول گازی زحل در 15 سپتامبر ، مرگی دراماتیک خواهد داشت. این شیرجه‌ی خودکشی، فاز “سرانجام بزرگ”  ماموریت کاسینی را به سرانجام میرساند.  این شیرجه به صورت 22 چرخش است که کاوشگر را به حد فاصل بین زحل و داخلی ترین حلقه‌ی آن خواهد برد. اولین گذر نزدیک این چنینی در 22 آپریل رخ خواهد داد.

ماموریت 3.2 میلیارد دلاری کاسینی-هویگنس که تلاشی مشترک میان ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی ایتالیا است در اکتبر سال 1997 به فضا پرتاپ شد. سفینه‌ی فضایی کاسینی، کاوشگری به نام هوینگس  را حمل می‌کرد که در ژانویه‌ی 2005 بر روی تیتان، بزرگترین ماه زحل فرود آمد. کاسینی به چرخش دور زحل و مطالعه‌ی این سیاره‌ی بزرگ، حلقه‌های آن و قمرهای زیادش ادامه داد. کاسینی در طی این سالها اکتشافات مهم بسیار زیادی انجام داده است.

به طور مثال این کاوشگر دریاچه‌های هیدروکربن مایع بر روی تیتان و آبفشان‌هایی از یخ آب در قطب جنوب انسلادوس، یکی از ماه‌های زحل را کشف کرده است(امکان وجود اقیانوس در انسلادوس در زیر یخ وجود دارد). ناسا گفته است: شیرجه‌ی مرگ کاسینی به گونه‌ای طراحی شده است که تیتان و انسلادوس را با میکروب‌های زمینی آلوده نکند. چراکه در هر دوی این قمرها احتمال امکان حیات وجود دارد.

2- ماموریت کاوشگر سپیده دم در حال اتمام است

سفینه‌ی فضایی سپیده دم(Dawn) نیز در آخر مسیر است، گرچه روزهای پایانی این کاوشگر به اندازه‌ی روزهای پایانی کاسینی دراماتیک نیست. ماموریت 467 میلیون دلاری سپیده دم در سپتامبر سال 2007 برای مطالعه‌ی وستا و سرس، دو عدد از بزرگترین اجسام در کمربند سیارکی میان مریخ و مشتری آغاز شد. این سفینه‌ی فضایی از جولای 2011 تا سپتامبر 2012 به دور وستا می‌چرخید و در مارچ 2015 به سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس رسید و  برای اولین بار بود که یک کاوشگر به مدار دو جسم به غیر از سیستم ماه-زمین چرخید.

مشاهدات سپیده دم واقعیات بزرگی را در مورد وستای سنگی و سرس یخی آشکار کرد. این کاوشگر نقاط سفید بر روی چندین دهانه‌ی سرس را شناسایی کرده و شواهدی مبنی بر وجود یخ آب در زیر سطح سیاره‌ی کوتوله پیدا کرد. سپیده دم پس ازانجام ماموریت ابتدایی خود در سال 2016، ماموریت دیگری را آغاز کرده است. اعضای تیم ماموریت می‌گویند: سوخت فضاپیما کم است و امسال سوخت آن تمام می‌شود. پس از آنکه این کاوشگر خاموش شود فضاپیما همانند یک ماهواره‌ی مصنوعی و برای مدت زمانی نامحدود به چرخش دور سیاره‌ی کوتوله ادامه خواهد داد.

3- مسابقه‌ی ماه در قسمت پایانی

برای کسانی که همچنان در تلاش برای جایزه‌ی 30 میلیون دلاری گوگل با عنوان(Google Lunar X Prize) هستند، زمان رو به اتمام است. سازمان‌دهندگان این رقابت، جایزه‌ای 20 میلیون دلاری را برای اولین گروه خصوصی که بتواند فضاپیما بر روی ماه فرود بیاورد در نظر گرفته است. این فضاپیما باید معادل 500 متر بر روی سطح ماه به پیش برود و تصاویر و ویدیوهایی از آن، به زمین ارسال کند.

5 میلیون دلار دیگر به دومین تیمی که بتواند این کار را انجام دهد میرسد و 5 میلیون باقی‌مانده برای دستاوردهای دیگری چون پیدا کردن یخ آب بر روی ماه است. تیم‌ها تا 31 دسامبر فرصت دارند تا این جایزه را به دست بیاورند. تا الان پنج تیم باقی مانده‌اند: تیم اسرائیلی اسپیسل، مون اکسپرس از آمریکا، تیم هندی ایندوس، تیم  هکتو از ژاپن و تیم بین المللی سینرجی مون.

4- اولین پرتاپ فالکون سنگین

اگر همه چیز بر طبق نقشه پیش برود، موشک جدید کمپانی اسپیس ایکس به نام فالکون سنگین(Falcon Heavy) برای اولین بار در تابستان یا بهار امسال پرتاب می‌شود. زمانی که آن آماده شود، قدرتمندترین موشک در دنیا خواهد بود که تاکنون ساخته شده است. بر طبق گفته‌های نمایندگان کمپانی اسپیس ایکس این موشک قادر خواهد بود 60 تن را به مدار نزدیک زمین(LEO) و 24.5 تن را به مدار انتقال ثابت(GTO) منتقل کند. به عنوان مقایسه، قوی ترین موشک که اکنون در حال استفاده می‌باشد، قادر است 31.7 تن را به مدار نزدیک زمین و 15.7 تن را به مدار انتقال ثابت منتقل کند.

5- کپسول اسپیس ایکس آماده‌ی پرواز

کرو دراگون کپسولی از شرکت اسپیس ایکس است که به منظور جابه‌جایی فضانوردان میان پایگاه بین‌المللی فضایی (ISS) و سایر مقصدهای فضایی طراحی و ساخته شده است. این کپسول در سال 2017 برای اولین باربه مسافرت مداری فرستاده ‌می‌شود. کمپانی اسپیس ایکس قراردادی مولتی میلیون دلاری با ناسا برای توسعه‌ی این تاکسی فضانوردی بسته است(همچنین غول هوافضای بوئینگ نیز که در حال ساخت یک کپسول به نام CST-100  استارلاینر است با ناسا قرارداد دارد).

مقامات ناسا گفته‌اند: اولین پروازنسخه‌ی بدون سرنشین این کپسول ماموریتی آزمایشی به مقصد پایگاه بین المللی فضایی است که برای نوامبر امسال برنامه ریزی شده است. اولین پرواز آزمایشی با سرنشین دراگون جدید انتظار می‌رود اواسط سال 2018 میلادی در حالی که CST-100  استارلاینر درحال فرستاده شدن برای ماموریت مداری خود است، انجام شود.

6- بلو اوریجین مردم را به فضا می‌برد

یکی دیگر از شرکت‌های خصوصی پرواز فضایی، شرکت واشنگتونی بلو اوریجین می‌باشد که در نظر دارد قبل از پایان سال 2017 مردم را به فضا بفرستد. نمایندگان شرکت بلو اوریجین که توسط پایه‌گذار میلیاردی سایت آمازون، آقای جف بزوس اداره می‌شود گفته‌اند: این شرکت در نظر دارد پرواز آزمایشی با سرنشین با  شپرد جدید از این شرکت را  تا اواخر امسال انجام دهد.

در صورت درست پیش رفتن برنامه‌ها، پروازهای تجاری با مسافرانی که هزینه پرداخت کرده‌اند باید در سال 2018 انجام شوند. شپرد جدید در حال حاضر در پنج پرواز آزمایشی بدون سرنشین بین نوامبر 2015 تا اکتبر 2016 به  فضای ساب اوبیتال فرستاده شده است. همه‌ی پنج پرواز توسط موشک یکسانی انجام شده‌اند که از آن زمان به بعد غیر قابل استفاده است.

7- سفینه فضایی 2 دوباره به کار می‌افتد

امسال شرکت ویرجین گالاکتیک(Virgin Galactic) پس از حادثه غم انگیز اکتبر 2014 که اولین هواپیمای فضایی ساب اوربیتال این شرکت به نام وی اس اس اینترپرایز نابود شد، دوباره به صحنه‌ باز می‌گردد. در حادثه‌ی اکتبر 2014 میشائیل آلسبوری، کمک خلبان این هواپیما کشته شد و خلبان پیترسی بالد دچار آسیب شد. ویرجین در فوریه‌ی گذشته از وی اس اس یونیتی(VSS Unity)، سفینه‌ی فضایی بعدی خود رونمایی کرد.

اولین پرواز آزمایشی در حالی انجام شد که یونیتی به یک سفینه‌ی فضایی مادر به نام وایت نایت 2 متصل بود. این سفینه‌ی فضایی در دسامبر پس از اولین پرواز انفرادی خود به زمین نشست. یونیتی قبل از آنکه وارد فاز پروازهای آزمایشی مجهز به موشک شود(همان فازی که هواپیمای فضایی اینترپرایز در آن نابود شد)، پروازهای آزمایشی زیادی را باید از سر بگذراند.

8- کشتی باری به دیدار آزمایشگاه فضایی چینی می‌رود

یک وسیله‌ی نقلیه‌ی باری، بهار امسال برای اولین بار برای بازدید از دومین آزمایشگاه فضایی که چین تاکنون ساخته است، می‌رود. چین این آزمایشگاه را که تیانگونگ 2 (Tiangong-2) نام دارد در سپتامبر به فضا فرستاد و فضانوردان یک ماه بعد با سفینه‌ی فضایی فرستاده شدند. در آوریل سفینه‌ی باری بدون سرنشین تیانژو 1(Tianzhou-1) در ماموریتی برای تحویل سوخت و منابع دیگر به تیانگونگ 2 به فضا پرتاپ می‌شود. هدف از فعالیت‌های این چنینی، امتحان تکنولوژی‌های لازم برای ساخت یک پایگاه فضایی جدی در مدار زمین  است که چین امیدوار است تا اوایل 2020 آن را به انجام برساند.

9- ارسال چهار نفر به ایستگاه بین المللی فضایی

امسال هم مثل هر سال در 16 سال گذشته، فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاده می‌شوند.(از نوامبر سال 2000 تا کنون این مجموعه‌ی در حال چرخش بزرگ به صورت گردشی توسط فضانوردان اداره شده است.) امسال قرار است  در 27 مارچ، 29 می، 12سپتامبر و 26 اکتبر، 4 فضانورد از طریق موشک‌های روسی سایوز(Soyuz)‌ به فضا فرستاده شوند.  هر فضانورد عموما پنج تا شش ماه در ایستگاه بین‌المللی فضایی خواهد بود.

10- یک شکارچی جدید سیارات

ناسا در نظر دارد تا ماهواره‌ی نقشه‌برداری سیاره‌ای(TESS) را امسال به فضا بفرستد. هنوز زمان پرواز معینی مشخص نشده، اما احتمالا این پرتاپ در ماه دسامبر صورت خواهد گرفت. این کاوشگر دو سال را به دنبال سیاره‌های ناشناخته‌ای خواهد بود که از جلوی ستاره‌ی مادر خود عبور می‌کنند. این استراتژی کشف قبلا توسط تلسکوپ فضایی کپلر متعلق به ناسا استفاده شده است و حدود دو سوم از 3500 سیاره‌ی ناشناخته را تا به امروز کشف کرده است.

کپلر در ماموریت شکار سیاره‌ی خود بیش از 150 هزار ستاره‌ی بسیار دور را رصد کرده و زیرنظر گرفته بود. کاوشگر TESS برخلاف کپلر تعداد کمتری ستاره‌ را که درخشان و نزدیک هستند مطالعه خواهد کرد. بنابراین امکان ادامه‌ی مطالعات بر روی بسیاری از یافته‌های این ماهواره فضایی با استفاده از تجهیزات دیگر مثل تلسکوپ فضایی 8.8 میلیون دلاری ناسا به نام جیمز وب، وجود خواهد داشت. مقامات ناسا گفته‌اند: جیمز وب در ماه‌های پایانی سال 2018 به فضا فرستاده خواهد شد.

ترجمه: معصومه رحیمی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: space.com