بیگ بنگ: تلسکوپ‌های سرتاسر زمین در تلاشی مشترک قصد دارند نخستین عکس از یک سیاهچاله را تهیه کنند. البته این کار شاید چند ماه به طول انجامد، همین خیره شدن به سیاهچاله می تواند نتایج مهمی را در پی داشته باشد. در سال 2013، تلسکوپ رادیویی «آزمایش مسیریاب آتاکاما» در شیلی به مجموعه تلسکوپ جهانی ملحق شد تا تصاویری از سیاهچاله غول‌پیکر «کمان A» را در مرکز کهکشان راه شیری بدست آورد.

به گزارش بیگ بنگ، در پی این عملیات، جامع‌ترین مشاهده از فضای پیرامون افق رویدادِ این سیاهچاله غول‌پیکر انجام شد. اکنون نمی توانیم سیاهچاله‌ها را ببینیم. باور بر این است که آنها ستاره‌های بسیار متراکم فروپاشی شده باشند که هیچ‌چیز حتی نور هم نمی تواند از چنگال گرانشی آنها بگریزد. و اگر هیچ چیزی نتواند از درون آنها به بیرون راه پیدا کند، نمی توانیم آنها را شناسایی کنیم. آنچه می توانیم تشخیص بدهیم، فضای پیرامون آنهاست، به همراه موادی که به درون افسار گرانشی سیاهچاله سقوط می کند. با این کار، یک قرص برافزایشی چرخنده ایجاد می شود که با گرمای اصطکاک شدیدی به درخشش می پردازد. با این وجود، در فاصله‌ای مشخص از سیاهچاله، هیچ چیزی نمی تواند فرار کند و همه چیز به درون سقوط می کند، حتی نور.

این نقطه «عدم بازگشت» که سرعت گریز در آن بالاتر از سرعت نور است، «افق رویداد» نامیده می شود. تلسکوپ افق رویداد(EHT) هم در صدد عکسبرداری از این افق می باشد. برخی سیاهچاله‌ها به مانند «کمان آ»(Sagittarius A*) فوق‌العاده بزرگ هستند و جرمشان میلیون‌ها برابر جرم خورشید است. این نوع سیاهچاله‌ها بسیار بزرگتر از ستاره‌هایی هستند که می شناسیم و اخترشناسان از نحوۀ دقیق شکل‌گیری آنها آگاهی چندانی ندارند. اما جرم بزرگتر به معنای آن است که دیدنش باید راحت‌تر باشد و به همین خاطر است که تلسکوپ افق رویداد قصد دارد به سیاهچاله مرکزی کهکشان ما، نگاه کند.

مشاهدات سال 2013 سیاهچاله فوق، رزولوشن را به سه شعاع شوارزیلد تقلیل داد و جزئیاتی را به اندازه 36 میلیون کیلومتر فاش کرد. شاید این مقدار بسیار بزرگ به نظر آید (برای مثال، زمین 150 میلیون کیلومتر از خورشید فاصله دارد)، اما کوچکتر از اندازه مورد انتظار قرص برافزایشی است و این امکان را به اخترشناسان داده تا با طراحی مدل‌ها و بکارگیری آنها در داده‌ها، بتوانند به حقایقی درباره ساختار افق رویداد دست پیدا کنند.

اخترشناس «رو سِن لو» از موسسه اخترشناسی رادیویی ماکس پلانک بیان کرد: «ما شروع به درک ساختار افق رویداد کرده‌ایم و دیگر به نتیجه‌گیری‌های صِرف از مشاهدات اکتفا نمی کنیم. این مسئله بسیار ترغیب کننده است که تناسب یک ساختار حلقه مانند مطابقت خوبی با داده‌ها دارد. اینطور به نظر می رسد که ساختار فضای پیرامون افق رویداد سیاهچاله کمان A می تواند مانند یک کیک دونات غول پیکر باشد. این عامل می تواند توضیح دهد که چرا سیاهچاله طمع زیادی برای خوردن اجرام دارد. البته داده‌های بدست آمده هنوز آنقدر محکم نیستند که بتوانیم نتیجه‌گیری‌های قطعی انجام دهیم. مشاهدات آتی داده‌های بیشتری را به منظور حصول یک نتیجه جامع در اختیار دانشمندان قرار خواهد داد. اما در حال حاضر این موضوع با هیجان دنبال می شود.»

«شپرد دولمن» از مرکز اخترفیزیک هاروارد – اسمیتسونیان و مدیر EHT گفت: «نتایج گام مهمی هستند که با تلسکوپ افق رویداد حاصل آمده‌اند. تحلیل مشاهدات جدید ما را یک قدم به عکسبرداری از سیاهچاله در مرکز کهکشان راه شیری نزدیکتر خواهد کرد.» این تحقیق در مجله  Astrophysical منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com