بیگ بنگ: ناسا به مناسبت سالروز انتشار نخستین تصاویر رنگی و علمی تلسکوپ فضایی جیمز وب تصویر جدیدی از این تلسکوپ فروسرخ قدرتمند منتشر کرد.

به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، ناسا در توضیح این تصویر که به تازگی منتشر شده است نوشت: این صحنه‌ی مسحورکننده یک سالگی اکتشافات جیمز وب را جشن می‌گیرد.

در اینجا نمایی نزدیک از ابر میان ستاره‌ای رو اوفیوچی(Rho Ophiuchi) که نزدیک‌ترین منطقه‌ی ستاره‌ساز به زمین است را مشاهده می‌کنیم. جیمز وب نگاهی کاملا جدید به حدود ۵۰ ستاره‌ی جوان انداخته که جرم بسیاری از آنها به جرم ستاره ما نزدیک است و درکی اجمالی از مراحل اولیه زندگی خورشید ارائه می‌کند. غبار تیره و متراکم همچنان پیش ستاره‌ها را ایجاد می‌کند در حالی که یک نوزاد ستاره‌ای نوظهور دو جت عظیم از هیدروژن مولکولی را به سمت بیرون پرتاب می‌کند. زوم به این جرم کیهانی را در ویدئوی زیر تماشا کنید:

ما به طور مداوم از توانایی وب برای رصد جهان در وضوح بالا شگفت‌زده می‌شویم. این تلسکوپ با مطالعه‌ی همه چیز از کهکشان‌های دور اولیه گرفته تا منظومه شمسی ما که آن را خانه می‌نامیم این امکان را فراهم می‌کند تا داستان خود را بهتر درک کنیم. اکنون یک سال شگفت‌انگیز را پشت سر گذاشته‌ایم و سال‌های زیادی پیش رو داریم.

جت‌های سرخ‌رنگ دوگانه که از ستاره‌های جوان نشات می‌گیرند نیمه تاریک بالای عکس را پوشانده‌اند. در مرکز و بخش پایینی ساختاری به رنگ زرد کم رنگ و غار مانند وجود دارد که یک ستاره جوان در مرکز آن‌ قرار دارد. مجموعه ابر «رو اوفیوچی» مجموعه‌ای از ابرهای میان ستاره‌ای با سحابی‌های مختلف است. این ابر میان ستاره‌ای در فاصله‌ی تخمینی حدود 390 سال نوری از زمین قرار دارد و یکی از نزدیک‌ترین مناطق ستاره‌ساز به منظومه شمسی به شمار می‌رود.

در ادامه نگاهی می‌اندازیم به چند تصویر خیره‌کنندۀ جیمز وب که در اولین سال فعالیت علمی خود منتشر کرد.

میدان عمیق جیمز وب

اولین مورد از مجموعه‌ای از تصاویر منتشر شده‌ی جیمز وب، «تصویر میدان عمیق وب» بود که در آن زمان عمیق‌ترین تصویر جیمز وب از کیهان به حساب می‌آمد. پس از این تصویر، تصاویر عمیق‌تری گرفته شد، اما برای بسیاری از ستاره‌شناسان این تصویر اولین منادی عصر جدیدی از نجوم بود.

چندین کهکشان در این تصویر پیش از این دیده نشده بودند و به نظر می‌رسد دورترین کهکشان‌هایی هستند که تا به حال دیده شده یا با جزئیات مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این اکتشافات می‌توانند درک ما از جهان اولیه را تغییر دهند.

سحابی کارینا

سحابی‌ها ابرهای عظیمی از گاز و غبار کیهانی هستند که در آن‌ها ستاره‌های جدید شکل می‌گیرند. سحابی کارینا حدود ۷۶۰۰ سال نوری باز زمین فاصله دارد، محلی برای تولد ستارگان جدید است. پشت پرده‌ی غبار و گاز در این «صخره‌های کیهانی» تاکنون ستاره‌های کوچکی پنهان بودند که اکنون توسط “جیمز وب” هویدا شده‌اند.

در این نما که با رصد فروسرخ نزدیک حاصل شده، صدها ستاره و کهکشان در پس‌زمینه را می‌بینیم که در عین حال، دیسک‌های تشکیل‌دهنده سیاره‌ای غبارآلود به رنگ‌های قرمز و صورتی را در اطراف ستاره‌های جوان به ما نشان می‌دهد

سحابی ستون‌های آفرینش

خوانندگان تیزبین ممکن است این مناره‌های سر به فلک کشیده از غبار و گاز کیهانی را به عنوان ستون‌های آفرینش که یک منطقه‌ی ستاره‌ساز در سحابی عقاب است، تشخیص دهند.

این منطقه سوژه یکی از مشهورترین تصاویر نجومی تمام دوران‌ها بود که با تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۵ گرفته شد و جیمز وب بر اساس آن میراث، بار دیگر ابرهای مواج با جزئیات بیشتری از قبل که فرآیند تشکیل ستاره را نشان می‌دادند، نمایان کرد.

سیاره مشتری

جیمز وب تمام وقت خود را صرف خیره شدن به اعماق جهان نمی‌کند. این تصویر از سیاره مشتری شاید زیباترین تصویر آن از یکی از سیارات منظومه شمسی ما باشد که شفق شمالی و جنوبی این سیاره را با رنگ آبی روشن نشان می‌دهد.

همچنین حلقه‌های ضعیف و دو قمر کوچک آن در این تصویر دیده می‌شود. عملکرد درونی سیارات غول پیکر برای محققان تا حدودی مرموز باقی مانده است، آنها امیدوارند که تصاویری مانند این نشان دهند که چگونه لایه‌های مختلف درون این جهان‌های عظیم با یکدیگر تعامل دارند.

کهکشان چرخ گاری(Cartwheel)

این کهکشان، یکی از عجیب‌ترین کهکشان‌های جهان است. احتمالا زمانی این کهکشان مارپیچی شبیه کهکشان راه شیری بوده است، تا اینکه یکی از کهکشان‌های همراهش درست از مرکز آن منفجر شده و موج‌هایی از ستارگان و گاز ایجاد کرده که باعث شده شکل‌های حلقه‌ای تودرتو در این تصویر قابل مشاهده باشد.

در تصاویر قبلی، جزئیات آن توسط ابرهای غبار پوشیده شده بود اما توانایی جیمزوب در رصد به محققان این امکان را داد تا آن را با جزئیات بیشتری تجزیه و تحلیل کنند و انفجارهای غیرمنتظره‌ای از شکل‌گیری ستارگان را پس از این فروپاشی پیدا کنند که شکل این کهکشان را ایجاد کرد.

گرد و غبار یک ستاره

ستاره‌ای که در مرکز این تصویر قرار دارد در آستانه‌ی تبدیل شدن به یک ابرنواختر است. این ستاره WR ۱۲۴ نام دارد و یک ستاره ولف‌-رایه(Wolf-Rayet) به شمار می‌رود، ستاره‌ای که با آماده شدن برای انفجار شروع به ریختن لایه‌های بیرونی خود کرده است.

این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که هیدروژن ستاره‌ برای ذوب شدن در هسته به اتمام رسیده است و به جای آن ستاره شروع به سوزاندن عناصر سنگین‌تر کرده است. این موضوع باد قدرتمندی ایجاد می‌کند که گاز و غبار لایه‌های بیرونی ستاره را از بین می‌برد و ابری شبیه به رنگ بنفش ایجاد می‌کند. طی چند میلیون سال آینده، تمام جزئیات خارق‌العاده‌ نشان داده شده در این تصویر با انفجار شدید WR ۱۲۴ ناپدید خواهند شد.

کهکشان مارپیچی IC 5332

این مارپیچ شبح مانند در واقع مرکز یک کهکشان مارپیچی است، اما جزئیات پیچیده‌ی بازوهای آن توسط قابلیت‌های منحصر به فرد مادون قرمز جیمز وب آشکار شده است.

این کهکشان IC 5332 نام دارد و حدود ۲۹ میلیون سال نوری با زمین فاصله دارد. قطر این کهکشان تقریباً ۶۶ هزار سال نوری است که آن را حدود یک سوم کوچک‌تر از کهکشان راه شیری می‌کند. غبار و گاز که بازوهای مارپیچی آن را تشکیل می‌دهند، از مرکز کهکشان به سمت بیرون می‌پیچند. تصاویری از این دست نه تنها به ستاره‌شناسان کمک می‌کند تا شکل‌گیری ستاره‌ها را درک کنند، بلکه به درک تکامل کهکشان‌ها نیز کمک می‌کند.

حلقه‌های عجیب WR ۱۴۰

حلقه‌های موجود در این تصویر ممکن است یک مصنوع ساده‌ی دوربین به نظر برسند، اما به طرز شگفت‌انگیزی واقعی هستند. این منظومه ستاره‌ای که WR ۱۴۰ نام دارد شامل یک ستاره ولف-رایه و یک ستاره ابرغول با جرم حدود ۲۰ برابر خورشید است.

حلقه‌ها از گرد و غبار غنی از کربن ساخته شده‌اند. در مجموع، این حلقه‌ها بیش از ۱۰ تریلیون کیلومتر از ستاره‌ها فاصله دارند و گرد و غبار حلقه‌هایی مانند این می‌تواند در توزیع کربن در جهان که بعدا در ستارگان و سیارات جدید گنجانده می‌شود، بسیار مهم باشد.

سحابی حلقه جنوبی

هر دوی این تصاویر سحابی حلقه جنوبی را نشان می‌دهند، گستره‌ی وسیعی از غبار و گاز که با رقص مرگبار حداقل چهار ستاره شکل گرفته است که همگی به دور یکدیگر می‌چرخند.

ستاره اولیه در مرکز سحابی چندین دوره از ریزش لایه‌های بیرونی خود را پشت سر گذاشته است. تصویر سمت چپ گازی را نشان می‌دهد که کل سحابی را پوشانده است، در حالی که از حفره‌ی درون گازهای تصویر سمت راست ستاره‌های درون سحابی نمایان شده است. تا قبل از جیمز وب، ما تنها از وجود دو ستاره در سحابی خبر داشتیم اما این تصاویر جدید نشان داد که چهار یا پنج ستاره وجود دارد.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع: esawebb.org , space.com , NASA