بیگ بنگ: سطح مریخ مناظری پیچیده و گوناگون دارد از دهانههای برخوردی شکل گرفته از شهاب سنگها تا کوههایی که توسط آتشفشانها شکل گرفتهاند، همگی از داستان میلیاردها سال فعالیت این سیاره حکایت دارد.
به گزارش بیگ بنگ، حال آژانس فضایی اروپایی(ESA) مجموعهای از تصاویر را منتشر کرده است که آخرین ویژگیهای ساختاری جذاب این سیاره را آشکار میکند. این تصاویر از یک کانال بزرگ است که توسط سیلی عظیم در ۳ میلیارد سال پیش رخ داده است. سیستم کانال کاسی والس به طول حدود ۳۰۰۰ کیلومتر از منشاء آن در شمال دره وار مارینر تا گودالی در دشتهای وسیع کرایس پلانتیا(Chryse Plabitia) گسترده شده است.
محققان آژانس فضایی اروپا میگوید: «مجموعهای شامل آتشفشان، تکتونیک، سقوط و نشست در منطقهی تارسیس منجر به آزاد شدنهای عظیم آبهای زیرزمینی از شکافهی انکس شده است که بین ۳.۶ تا ۳.۴ میلیارد سال پیش در منطقهی کاسی والس جریان یافته است. » مناطق کاسی والس توسط مدارگرد مریخ اکسپرس در طول ۱۴ سال ماموریت خود بر روی سیارهی سرخ، عکسبرداری شده است. آخرین عکس در ۲۵ می سال ۲۰۱۶ قسمتی از دره را از دهانهی آن، نقطهای که تا آن زمان مکان یابی نشده بود، نشان میدهند.
دهانهی برخوردی ۲۵ کیلومتری ورچستر در تصویر بالا که در سمت چپ مرکز دره قرار دارد نیز در مسیر نیروهای ویرانگر این سیل عظیم قرار داشته است. بیشتر موادی که دور و بر دهانه وجود دارد و به صورت طبیعی بر اثر برخورد از داخل دهانه به بیرون پرتاپ شده است، دچار فرسایش شده اما قسمتی که در پایین دست سیل قرار داشته است حفظ شده است.
محققان آژانس فضایی اروپا میگوید:« این در طول زمان سبب به وجود آمدن ظاهری جزیرهای شده و توپولوژی پلهای آن ممکن است نشان دهندهی میزانهای مختلف آب یا سیلهای دورهای متفاوت باشد. در مقابل روکش باقیماندهای که دهانهی همسایهی آن را احاطه میکند دست نخورده باقی مانده است. این بدان معنی است که برخوردی که آن دهانه را شکل داده است پس از سیل عظیم رخ داده است.»
تعدادی از دهانههای کوچکتر در دشتهای مسطح نیز قابل مشاهده است. این دهانهها دنبالههایی با رنگ روشنتر دارند و در جهت مخالف جریان آب خروجی از کاسی والس هستند. دنبالههای این دهانهها که از برخوردهایی پس از سیل فاجعهبار شکل گرفتهاند توسط بادهایی که ازغرب و به سمت بالای دره وزیدهاند ایجاد شدهاند. لبههای بالا آمده بر جریان باد بر روی دهانه تاثیر گذاشته و گرد و خاک پشت دهانه در مقایسه با اطراف آن به صورت دست نخورده باقی مانده است. این صحنه تاریخچهای از میلیاردها سال فعالیتهای زمین شناسی سیارهی سرخ را در خود ثبت کرده است.
ترجمه: معصومه رحیمی/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: wired.co.uk
ایا جو مریخ رو میشه عوض کرد