بیگ بنگ: ما همینقدر می‌دانیم: حدود 66 میلیون سال پیش، سیارکی به اندازه دو برابر قطر پاریس به زمین برخورد کرد؛ در پی این رویداد و اتفاقات پس از آن، همه دایناسورهای ساکن زمین به همراه 75 درصد از گونه‌های حیات از بین رفتند. آنچه تا به امروز به صورت یک راز باقی مانده، این است که آیا این سیارک به صورت مستقیم به زمین برخورد کرد یا انفجاری پرنور و تکان‌دهنده روی داد.

به گزارش بیگ بنگ، بر اساس مقاله‌ای که بتازگی در مجله Nature Communications منتشر شده، این سنگ عظیم فضایی با مرگبارترین زاویه (یعنی 60 درجه) به زمین برخورد کرد. این برخورد فاجعه‌آمیز باعث شد حجم زیادی گاز و مواد دیگر به درون اتمسفر راه یابد. در پی آن، تغییرات آب و هوایی شکل گرفت؛ زندگی تیراناسور رکس برای همیشه به پایان رسید و بسیاری دیگر از موجودات زنده برای همیشه از زمین رخت بربستند. دانشمندان با تجزیه و تحلیل ساختار گودال 200 کیلومتری در جنوب مکزیک (جایی که سیارک برخورد کرد)، چند مورد شبیه‌سازی کردند.

«گرت کالینز» نویسنده ارشد مقاله از دانشگاه امپریال کالج لندن و همکارانش از دانشگاه فرایبورگ و دانشگاه تگزاس در آستین چهار زاویه برخورد احتمالی را بررسی کردند: 90، 60، 45 و 30 درجه. آنان دو سرعت برخورد احتمالی را هم بررسی کردند: 12 و 20 کیلومتر در ثانیه. بهترین موردی که با داده‌های حاصل از بررسیِ داده‌های گودال به دست آمد، 60 درجه بود.

“کالینز” در یک مصاحبه گفت: «60 درجه زاویه مرگبارتری است زیرا مقدار عظیمی ماده را با سرعت زیاد به بیرون آزاد می‌کند؛ به طوری که این سیاره را احاطه کند. برخورد سیارک به چیکشولوب زمینه را برای انقراض در سطح وسیع فراهم نمود زیرا مقدار فراوانی گاز و گرد و غبار به بیرون گودال فرستاد؛ سرعت این انتقال به قدری زیاد بود که سراسر جهان از این رویداد تاثیر پذیرفت.» اگر سیارک در زاویه متفاوتی به زمین برخورد می‌کرد، این حجم از مواد نمی‌توانست به درون اتمسفر راه پیدا کند. وی در ادامه گفت: «مقدار زیادی گوگرد که در قالب ذرات ریز به صورت معلق در هوا ماند، جلوی نور خورشید را گرفت و دمای سیاره چندین درجه سلسیوس کاهش یافت.»

دود، خاکستر و گردوغبار کل اتمسفر را در بر گرفت؛ در نهایت، بسیاری از گیاهان به ورطه نابودی کشیده شده و 75 درصد از گونه‌های زمین از بین رفتند. تصور بر این است که برخورد سیارک به چیکشولوب باعث ایجاد زلزله‌ای شده باشد که لرزه‌های آن تا تانیس هم رسیده است؛ تانیس یک محل فسیل در 3000 کیلومتریِ شمال داکوتا است؛ یعنی جایی که شواهد قطعی از اثرات مرگبار این برخورد سیارکی پیدا شد.

این شوک لرزه‌ای باعث شد آب و مواد دیگر از بازوی دریایی به نام «دریای درونی غربی» تحت تاثیر قرار گیرد. دانشمندان تاکنون توانسته‌اند مراحل ابتدایی این برخورد را مورد مطالعه قرار دهند. آنها از داده‌های زمین‌شناسی جمع‌آوری شده در طی یکی از بررسی‌های اخیر کمک گرفتند تا به ویژگی‌های دیگری از این برخورد فاجعه‌آمیز دست پیدا کنند. دانشمندان خیلی زود به این نتیجه رسیدند که سیارک از سمت ِ جنوب شرق به زمین نزدیک نشد. کالینز در ادامه بیان کرد: «تحقیقات ما این فرضیه را رد می‌کند.»

یافته‌های جدید می‌تواند بینش دانشمندان را به طور کلی از چگونگی شکل‌گیری گودال‌ها نیز افزایش دهد. برای مثال، این شبیه‌سازی‌های سه‌بُعدی نشان می‌دهد که سنگ‌ها در مرحله پایانیِ شکل‌گیریِ گودال، بخشی از لایه برخورد را پر می‌کنند؛ این فرایند تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد. دانشمندان کماکان در حال بررسی این موضوع هستند که چه عاملی باعث رویداد انقراض گسترده شد و چرا برخی از گونه‌ها از این رویداد جان سالم به در بردند. دانشمندان در پایان گفتند: «این رویداد ناگوار به زندگی دایناسورها پایان داد. تحقیقات ما نشان می‌دهد که این رویداد بسیار شدیدتر و بدتر از تصورات پیشین بوده است. اما در کمال تعجب، حیات ادامه پیدا کرد و روند اِحیا به سرعت انجام شد.»

ترجمه: منصور نقی‌لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com