بیگ بنگ: احتمال وجود حیات باستانی در مریخ بیش از پیش قوت گرفته است. دانشمندان اعلام کردند سیارۀ مریخ در گذشتهای بسیار دور شرایط مناسبی برای شکلگیری مولکولهای RNA داشته است. اگر این ادعا صحت داشته باشد، احتمالاً حیات در مریخ مطابق با «فرضیه جهان RNA» است. بر اساس این فرضیه، RNA پیش از DNA به وجود آمده است. اطلاعات ژنتیکی ما امروزه عمدتاً درون DNA ذخیره شده و این گامی در فرایند فرگشت پیچیده به شمار میرود.
به گزارش بیگ بنگ، مقالۀ حاضر میتواند گام بسیار مهمی در راستای ارتقای درک ما از حیاتِ بالقوه در سیاره سرخ بگذارد. وقتی از یافتنِ آثار ملموسِ حیات در مریخ بحث میشود، عاملی به نام «فاصله» جلوی ما را میگیرد و شرایط را برای کسب اطلاعات بیشتر سخت میکند. ما فناوریهای محدودی برای کاوشِ مریخ داریم، اما یکی از کارها این است که ببینیم آیا مریخ در گذشته سکونتپذیر بوده یا خیر. در این راستا، باید تاریخچه ژئوشیمیایی این سیاره را بررسی کنیم. جهان RNA یک سناریوی فرضی است که عده کثیری از محققان آن را قبول دارند و به کمک این فرضیه، فرگشت (تکامل) حیات در سیاره خودمان (زمین) را تبیین میکنند.
همانطور که میدانید، RNA توانایی تکثیر خودش را دارد و واکنشهای شیمیایی سلولی را کاتالیز میکند. این مولکول همچنین قابلیت ذخیرهسازی اطلاعات ژنتیکی را دارد. اما کمی ظریفتر از DNA است. بر اساس فرضیه فوق، وقتی DNA پدید آمد، RNA از دور خارج شد. اما برای اینکه مولکول در وهله اول شکل بگیرد، به شرایط ژئوشیمیایی خاصی نیاز دارد. تیمی از محققان به سرپرستیِ اخترشناسی به نام «آنخل موهارو» از دانشگاه MIT برای تعیین اینکه، این مولکولها در مریخ ایجاد شدهاند یا خیر، شرایط ژئوشیمیایی مریخِ ۴ میلیارد سال قبل را مدلسازی کردند. آنان در این راه از دادهها و درک فعلیمان از شرایط ژئوشیمیایی مریخ کنونی استفاده کردند.
محققان گفتند: «ما در مقاله حاضر، مشاهدات ِ آزمایشگاهی و دادههای فضاپیمایی را با یکدیگر ترکیب کردیم و اتمسفر ابتداییِ مریخ را مدلسازی کردیم. اتمسفر مریخ در دوران نخست شکلگیریاش، حاوی فلزات مشخص بود. ما سپس بطور آزمایشی، تحلیل RNA را به دلیل هیدرولیز بررسی کرده و این مسئله را ارزیابی کردیم که آیا مریخِ ابتدایی توان جمع کردنِ پلیمرهای RNA را داشته یا خیر.»
اکنون مریخ فاقد آب مایع در سطحاش میباشد، اما شواهد جمعآوری شده در طی ماموریتهای گوناگون نشان میدهد که زمانی این سیاره در سطح خود مقداری آب داشته است. آقای موهارو و همکارانش محلولهای یونی گوناگونی را ساختند که انتظار میرود در پیدایش حیات در مریخ باستانی نقش مهمی داشتهاند. از جملۀ این فلزات میتوان به آهن، منیزیم و منگنز اشاره کرد. البته مواد افزوده دیگری هم در مریخ مشاهده شده است.
محققان مولکولهای ژنتیکی را در محلولهای مختلف قرار دادند تا ببینند چه مدت طول میکشد RNA تجزیه گردد. آنان دریافتند که RNA در آبهای نسبتاً اسیدی از پایداری خوبی برخوردار بود (با pH تقریباً ۵.۴) و غلظت بالایی از یونهای منیزیم در آن آب وجود داشت. محیطهایی که میتوانند از چنین شرایطی پشتیبانی کنند، بازالتهای آتشفشانی مریخ هستند.
البته این نتایج سرانجام نشان نمیدهد که RNA در مریخ به وجود آمد، به ویژه از آنجایی که شرایط ژئوشیمیایی مریخ تنها یک حدس و گمان است. با این حال، نتایج حاکی از آن است که این شرایط احتمالاً در مریخ برقرار بوده است. بنابراین، نمیتوانیم فرضیه جهان RNA را به این راحتی کنار بگذاریم.
محققان افزودند: «کارهای تحقیقاتی بیشتری در آینده مورد نیاز است تا سرانجام مشخص شود که چه مکانیزمهایی در تجمع فلزات با غلظتهای مشخص در مریخ موثر بوده است. این مقاله بر اهمیت فلزات و pH تاکید دارد که با تکیه بر ترکیبات سنگ ِ بستر و شرایط فرضی اتمسفر مریخ و پایداری RNA در آن بدست آمده است.» جزئیات بیشتر این مقاله در bioRxiv منتشر شده است.
ترجمه: منصور نقیلو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sciencealert.com