این مطالعه با کمک مریخ‌نورد کنجکاوی(Curiosity) که به کشف تَرَک‌هایی کهن با الگوهای شش ضلعی در مریخ منجر شده، اولین نشانه از وجود یک چرخه خشک و تر در سیاره مریخ است. دانشمندان کاملا مطمئن نیستند که حیات در زمین چگونه شکل گرفت، اما یک نظریه رایج این است که چرخه‌های تکراری پرآبی و کم‌آبی در سیارۀ ما به انباشت مولکول‌های پیچیده شیمیایی که برای پیدایش حیات میکروبی لازم هستند منجر شد.

مریخ‌نورد «کنجکاوی» که در سال ۲۰۱۲ در «گودال گِیل» فرود آمد به تدریج در حال صعود به لایه‌های رسوبی «کوه شارپ» است که ارتفاع آن به ۵ کیلومتر می‌رسد. کاوشگر این ترک‌ها را در سال ۲۰۲۱ در فاصله میان دو ناحیه با بافت مختلف کشف کرد: میان یک لایه از گل و یک لایه بالاتر که غنی از کانی‌های نمکی به نام سولفات‌هاست. کانی‌های گلی معمولا در آب و سولفات‌ها معمولا بعد از خشک شدن آب شکل می‌گیرند.

“ویلیام راپن” نویسندۀ اصلی این مطالعه از موسسه تحقیقات علوم اخترفیزیک و سیاره‌شناسی فرانسه، می‌گوید که آنها بعد از رسیدن کاوشگر به این نقطه فورا متوجه اشکالی غیرعادی شدند که قبلا مشاهده نکرده بودند. بررسی‌ها بیشتر نشان داد که اینها نه فقط یک نقش ظاهری در سطح، بلکه ساختمانی درونی هستند.

آقای راپن افزود: «اگر گِل در معرض چرخه‌های تر و خشک قرار گیرد، تَرَک می‌خورد و اگر این روند تکرار شود تَرَک‌ها به صورت شش ضعلی‌های کاملی در می‌آیند که به صورت عمودی از عمق بالا می‌آیند. این الگو نشانۀ شرایط اقلیمی است که برای هزاران یا حتی میلیون‌ها سال ادامه داشته است.»

«دوربین شیمیایی» که در واقع ابزار لیزری دقیق کاوشگر است وجود پوسته‌ای سخت از سولفات‌ها را در لبه تَرَک‌ها تایید کرد. این پوسته نمکی باعث شده که ترک‌ها در برابر فرسایش مقاوم شوند و چند میلیارد سال به این شکل بمانند. منشاء پیدایش حیات در زمین یک معماست اما محققان در آزمایشگاه مشغول بررسی نظریه‌هایی بوده‌اند مبنی بر اینکه مواد آلی می‌توانند خود به خود طوری آرایش پیدا کنند که به ارگانیسم‌های زنده بدل شوند.

راپن گفت: «در واقع اگر آب و مواد ارگانیک داشته باشید، در صورت حضور سنگ و صخره – چون سنگ و صخره عناصری را فراهم می‌کند که باعث ایجاد یک چرخه می‌شود – مواد ساده ارگانیک خود را طوری صف‌آرایی می‌کنند که به ترکیب‌های بزرگ‌تر بدل شوند. دانشمندان در آزمایشگاه حتی توانسته‌اند نشان دهند که آران‌اِی می‌تواند به طور خودبه خود در این محیط تشکیل و انبار شود، یعنی مولکولی که برای پیدایش حیات مهم است و بنیاد انتقال و تکامل ژنتیکی را برای همه انواع موجودات فراهم می‌کند.»

اینکه آیا ارگانیسم زنده‌ای در مریخ به وجود آمده یا نه هنوز مشخص نیست. اما کشف این علائم در واقع به معنی استمرار و بسط آن‌ چیزی است که «کاوشگر کنجکاوی» تاکنون یافته است. مسئولان این ماموریت در پیش‌رانش جت ناسا گفتند که مریخ‌نورد برای ۱۱ سال شواهد فراوانی از این موضوع یافته که مریخ در دوران کهن امکان وجود حیات میکروبی را داشته است.

و حالا کاوشگر شواهدی از وجود شرایطی پیدا کرده که ممکن است به شروع حیات در این سیاره دامن زده باشد. کشف این علائم در مریخ اولین فرصت را برای بررسی محیطی که ممکن است محل جوش خوردن اولین میکروب‌ها بوده باشد فراهم کرده است.

در سیاه ما زمین، صفحات تکتونیک بی‌وقفه سطح را زیر و زبر کرده‌اند که باعث دفن نمونه‌های ماقبل حیات شده است. محققان این مطالعه می‌گویند که آنها خیلی خوش‌اقبال هستند که سیاره‌ای مثل مریخ در کنار زمین وجود دارد که هنوز فرآیندهای طبیعی در آن، که ممکن است به حیات منجر شده باشد، دست نخورده باقی مانده است. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: scitechdaily.com