عکسی که علم نجوم را متحول ساخت!
بیگ بنگ: تلسکوپ فضایی هابل ۲۶ سال است که در مدار زمین قرار دارد و در طول این مدت هزاران تصویر خارقالعاده و الهام بخش از گوشه و کنار کیهان ثبت کرده است.
براساس گزارش ساينس الرت به نقل از همشهری، بيشتر ما با تصاوير رنگي كه هابل ثبت كرده است آشنايي داريم، تصاويري كه سحابيهاي دورافتاده و كهكشانهاي عجيب و غريب را نمايش ميدهند. اما يكي از مهمترين تصاويري كه تاكنون در علم نجوم ثبت شده نيز در سال 1995، در حدود 21 سال پيش توسط هابل گرفته شده است و بسياري از افراد شايد حتي يكبار نيز آن را نديده باشند.
دوربين ميدان عميق هابل در سال 1995 تصاوير رنگي و جذابي ثبت نميكرد، اما توانست براي اولينبار تصويري از كل تاريخ جهان هستي را ثبت كند. در اين تصوير به جز چند ستاره نزديك، بيشتر نقاط درخشاني كه ديده ميشوند در واقع يك كهكشان كاملند كه برخي از آنها 12 ميليارد سال سن دارند، به بياني ديگر نوري كه در زمان ثبت اين تصوير به هابل رسيده، از چند ميليارد سال پس از بيگ بنگ متصاعد شده است. تا پيش از اين تصوير از هابل تنها براي بررسي و مطالعه اجرامي خاص در فضا استفاده مي شد، اما در سالهاي 1993 تا 1998 كه مديريت پروژه هابل به عهده رابرت ويليامز بود، وي تصميم گرفت از تلسكوپ براي انجام كاري متفاوت استفاده كند و به جاي تمركز روي اجرام عجيب و غريب، روي هيچ پديده خاصي متمركز نشود.
در ابتدا آنها نميدانستند در حال نگاهكردن به چه چيز هستند، اما اميدوار بودند با نگاهكردن به تكهاي تاريك از فضا شايد بتوانند طول موج نوري گذشتههاي کیهان را كه تاكنون مشاهده نشده بود، رصد كنند. در آن زمان انجام چنين كاري ريسكي بزرگ به شمار ميرفت، زيرا ناسا به اندازهاي توان مالي نداشت تا اشتباه ديگري، مشابه ارسال هابل به فضا با ْآينهاي معيوب را تاب بياورد، اشتباهي كه منجر به كدر شدن تصاوير هابل به مدت سه سال شد و براي مدتها ناسا و تيم هابل را در معرض انتقاد و تمسخر شديد قرار داد.
اما ويليامز بدون توجه به افرادي كه با طرح او مخالفت ميكردند، تصميم گرفت اين “تصوير از هيچچيز” را ثبت كند. به اين شكل براي اولينبار هابل روي تكهاي تاريك از آسمان شمالي متمركز شد و پس از چند روز تصويري از كل تاريخ کیهان ثبت شد و در كنار آن تكنيكي كاملا جديد براي مطالعات اخترشناسي معرفي شد. علاوه بر اين، ثبت اين عكس توانست شيوه اشتراكگذاري دادهها در ميان دانشمندان را براي هميشه متحول سازد. اين تكنيك تصويربرداري به محققان اجازه داد تا تاريخ شكلگيري ستارهها را در طول تكامل جهان مطالعه كنند و در عين حال ثابت كرد كهكشانها در مراحل اوليه تكامل خود كوچكتر بوده و شكلي غيرمتعارف دارند.
اما يكي از مهمترين تحولاتي كه اين تصوير و پروژه ميدان عميق(Deep Field) ايجاد كرد، تحول در فرهنگ اخترشناسي بود. به گفته ويليامز، تا پيش از اين رسم بر اين بود كه اخترشناسان تمامي يافتههاي خود را پيش از آنكه به صورت كامل تجزيه و تحليل نميكردند، با ديگران به اشتراك نميگذاشتند. اما ويليامز و همكارانش يافتههاي جديد خود را بلافاصله در جامعه علمي آن زمان منتشر كردند و همين اقدام زمينه تغيير رويكرد دانشمندان نسبت به انتشار و به اشتراكگذاري دادههاي علمي را فراهم آورد.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: sciencealert.com