بیگ بنگ: تصاویر نمای نزدیک تازه ای که از فضاپیمای افق های نو ناسا دریافت شده، ویژگی های سطحی بسیار گوناگون با پیچیدگی هایی شگفت انگیز و گسترده را نشان می دهد که دانشمندان را در بهت فرو برده است.

این نما از پلوتو که فضاپیمای افق های نو از ارتفاع 80 هزار کیلومتری ثبت کرده، ۱۸۰۰ کیلومتر بالاتر از ناحیه ی استوای پلوتو را نشان می دهد. در این تصویر، شمال غربی ناحیه ی استوا را می بینیم: سطح تیره و پر از دهانه با نام غیررسمی "ناحیه ی کاتولو" (Cthulhu Regio) در کنار دشت های یخ زده و روشن و هموار "فلاته ی اسپوتنیک".
این نما از پلوتو که فضاپیمای افق های نو از ارتفاع 80 هزار کیلومتری ثبت کرده، ۱۸۰۰ کیلومتر بالاتر از ناحیه ی استوای پلوتو را نشان می دهد. در این تصویر، شمال غربی ناحیه ی استوا را می بینیم: سطح تیره و پر از دهانه با نام غیررسمی “ناحیه ی کاتولو” (Cthulhu Regio) در کنار دشت های یخ زده و روشن و هموار “فلاته ی اسپوتنیک”.
آلن استرن، سربازرس افق های نو از بنیاد پژوهش جنوب غربی (SwRI) در بولدر کلرادو می گوید: «پلوتو دارد گوناگونی زمین‌چهرها و پیچیدگی فرآیندهایی را به ما نشان می دهد که با هر آنچه در منظومه ی خورشیدی دیده ایم رقابت می کند. اگر پیش از دیدار با پلوتو، یک هنرمند چنین شکلی را برای آن کشیده بود، من چه بسا آن را زیاده روی می دانستم، ولی پلوتو به راستی چنین است.»
این نمای موزاییکی از ترکیب عکس های وضوح-بالایی تشکیل شده که از ۵ تا ۷ سپتامبر ۲۰۱۵ از فضاپیمای افق های نو دریافت شد. در این عکس، دشت یخ زده، روشن و هموار پلوتو با نام غیررسمی "فلاته ی اسپوتنیک" را می بینیم. این تصویر همچنین سطح بسیار گونه‌گون پیرامون فلاته ی اسپوتنیک را هم نشان می دهد. اندازه ی کوچک ترین ساختارهایی که در این تصویر دیده می شود ۰.۸ کیلومتر است، و کل موزاییک پهنه ای به گستردگی حدود ۱۶۰۰ کیلومتر را می پوشاند.
این نمای موزاییکی از ترکیب عکس های وضوح-بالایی تشکیل شده که از ۵ تا ۷ سپتامبر ۲۰۱۵ از فضاپیمای افق های نو دریافت شد. در این عکس، دشت یخ زده، روشن و هموار پلوتو با نام غیررسمی “فلاته ی اسپوتنیک” را می بینیم. این تصویر همچنین سطح بسیار گونه‌گون پیرامون فلاته ی اسپوتنیک را هم نشان می دهد. اندازه ی کوچک ترین ساختارهایی که در این تصویر دیده می شود ۰.۸ کیلومتر است، و کل موزاییک پهنه ای به گستردگی حدود ۱۶۰۰ کیلومتر را می پوشاند.

این فضاپیما چند روزی است که روند یک ساله ی بارگذاری داده ها و تصاویر تازه اش را آغاز کرده است، عکس هایی که در همین چند روز دریافت شده، بخشی از سطح پلوتو که با وضوح ۴۰۰ متر در پیکسل را نشان می دهد بیش از دو برابر کرده. این تصاویر ویژگی های تازه و بسیار گوناگونی را آشکار می کنند، از تپه های شنی گرفته تا جریان های یخ نیتروژن که گویا از مناطق کوهستانی به درون دشت ها سرازیر شده اند، و حتی شبکه هایی از دره ها که چه بسا توسط جریان های مواد بر روی سطح پلوتو کَنده شده اند. این عکس ها همچنین مناطق گسترده ای با انبوه آشفته ی کوه ها را نشان می دهند که یاداور سطح از هم گسیخته ی اروپا، قمر یخ زده ی مشتری میباشد.

در این عکسِ فضاپیمای افق های نو که از فاصله ی 80 هزار کیلومتری گرفته، پهنه ای به گستردگی ۳۵۰ کیلومتر از پلوتو را می بینیم که تنوع باورنکردنی سطح این سیاره ی کوتوله از نظر بازتابندگی و زمین‌شناختی را نشان می دهد. از جمله ساختارهایی که در این عکس دیده می شود می توان به یک سطح تیره، باستانی، و پر از دهانه؛ یک سطح روشن و هموار که از نظر زمین شناسی جوان است؛ انبوه کوه های کنار هم؛ و یک پهنه ی رازگونه از شیارهای تیره و هم‌تراز که به تپه های شنی می ماند و ریشه اش هنوز ناشناخته است، اشاره کرد.
در این عکسِ فضاپیمای افق های نو که از فاصله ی 80 هزار کیلومتری گرفته، پهنه ای به گستردگی ۳۵۰ کیلومتر از پلوتو را می بینیم که تنوع باورنکردنی سطح این سیاره ی کوتوله از نظر بازتابندگی و زمین‌شناختی را نشان می دهد. از جمله ساختارهایی که در این عکس دیده می شود می توان به یک سطح تیره، باستانی، و پر از دهانه؛ یک سطح روشن و هموار که از نظر زمین شناسی جوان است؛ انبوه کوه های کنار هم؛ و یک پهنه ی رازگونه از شیارهای تیره و هم‌تراز که به تپه های شنی می ماند و ریشه اش هنوز ناشناخته است، اشاره کرد.

جف مور، رهبر گروه زمین شناسی، ژئوفیزیک و تصویربرداری افق های نو (GGI) از مرکز پژوهشی ایمز ناسا در مافت فیلد کالیفرنیا می گوید: «سطح پلوتو دقیقا به پیچیدگی سطح مریخ است. انبوه آشفته ی کوه ها می توانند توده های غول پیکری از آب یخ زده و سفتی باشند که بر روی پهنه ی گسترده ای از ته‌نشست های چگال تر و نرم ترِ یخ نیتروژن در فلاته ی اسپوتنیک روان شده بوده اند.» این تصاویر تازه همچنین سطح هایی با بیشترین دهانه ی برخوردی – و بنابراین پیرترین سطح ها- که افق های نو تاکنون روی پلوتو دیده را در کنار جوان ترین و بی‌دهانه ترین دشت های یخ زده نشان می دهد. اینجا حتی چیزهایی دیده می شود که می توانند تَلماسه های بادزَده، یا شاید هم چیز دیگر باشند.

ویلیام مک کینان، یکی از دستیاران گروه GGI از دانشگاه سنت لوییس واشنگتن می گوید: «دیدن تل‌ماسه ها روی پلوتو -اگر این ها واقعا تل‌ماسه باشند- دیوانه کننده خواهد بود زیرا جو پلوتو امروزه بسیار تنُک است. پلوتو یا در گذشته جو چگال تر و کلفت تری داشته، یا فرآیندهایی در کار است که ما هنوز به آن ها پی نبرده ایم، این موضوعی سرگیجه آور است.»

عکس شارون، بزرگ ترین قمر پلوتو که فضاپیمای افق های ۱۰ ساعت پیش از رسیدن به نزدیک ترین فاصله ی پلوتو در ۱۴ جولای ۲۰۱۵، از فاصله ی ۴۷۰ هزار کیلومتری از آن گرفته بود ولی تازه از فضاپیما دریافت شده و وضوحش بسیار بهتر از عکسی از شارون است که در ۱۵ جولای منتشر شده بود. شارون که ۱۲۰۰ کیلومتر قطر دارد، تاریخ زمین شناختی با پیچیدگی های شگفت انگیزی را می نمایاند، از جمله ترَک های زمین-ساختی؛ دشت های شکسته و به نسبت هموار در پایین سمت راست؛ چندین کوه رازگونه با سطح های فرو رفته در سمت راست؛ و ناحیه هایی پر از دهانه ی برخوردی در مرکز و بالا سمت چپ. همچنین الگوهای پیچیده ای از بازتابندگی روی سطح شارون دیده می شود، از جمله رگه های دهانه ای تیره و روشن، و ناحیه ی قطبی شمال آن که با تیرگی آشکاری در بالای تصویر به چشم می آید. اندازه ی کوچک ترین ساختارهای دیدارپذیر در این عکس ۴.۶ کیلومتر است.
عکس شارون، بزرگ ترین قمر پلوتو که فضاپیمای افق های ۱۰ ساعت پیش از رسیدن به نزدیک ترین فاصله ی پلوتو در ۱۴ جولای ۲۰۱۵، از فاصله ی ۴۷۰ هزار کیلومتری از آن گرفته بود ولی تازه از فضاپیما دریافت شده و وضوحش بسیار بهتر از عکسی از شارون است که در ۱۵ جولای منتشر شده بود.
شارون که ۱۲۰۰ کیلومتر قطر دارد، تاریخ زمین شناختی با پیچیدگی های شگفت انگیزی را می نمایاند، از جمله ترَک های زمین-ساختی؛ دشت های شکسته و به نسبت هموار در پایین سمت راست؛ چندین کوه رازگونه با سطح های فرو رفته در سمت راست؛ و ناحیه هایی پر از دهانه ی برخوردی در مرکز و بالا سمت چپ. همچنین الگوهای پیچیده ای از بازتابندگی روی سطح شارون دیده می شود، از جمله رگه های دهانه ای تیره و روشن، و ناحیه ی قطبی شمال آن که با تیرگی آشکاری در بالای تصویر به چشم می آید. اندازه ی کوچک ترین ساختارهای دیدارپذیر در این عکس ۴.۶ کیلومتر است.

یافته های این عکس ها به سطح پلوتو محدود نمی شود. نماهای بهتری از  قمرهای پلوتو، شارون، نیکس و هیدرا که دریافت شده و به زودی در تارنمای عکس های خام دوربین شناسایی برد بلند افق های نو (لوری، LORRI) منتشر خواهد شد، نشان می دهند که هر یک از این قمرها ویژگی هایی یگانه دارند و نیز نشان می دهند که شارون، قمر بزرگ پلوتو گذشته زمین‌شناختی پر درد و رنجی داشته است.

این عکسِ فضاپیمای افق های نو از پلوتو که در اینجا به دو شیوه ی متفاوت پردازش شده، به ما نشان می دهد که ریزگردهای جوی روشن پلوتو که در فراز بالای جو آنند چگونه یک شفق تاریک و روشن پدید می آورند که باعث می شود سطح آن پیش از طلوع آفتاب و پس از غروب، کمی روشن شود. این ساز و کار جوی به دوربین های حس‌مند افق های نو اجازه داد تا جزییاتی را در سمت شب پلوتو ببینند که در حالت عادی دیده نمی شدند. چارچوب سمت راست که پردازشی از همان چارچوب سمت چپ است، به شدت روشن شده تا ناهمواری های کوچکی در آن سوی خط پایانگر که از نور ریزگردهای جوی روشن شده اند را هم نشان دهد. خط پایانگر یا سایه‌مرز خطیست که روز و شب را جدا می کند.
این عکسِ فضاپیمای افق های نو از پلوتو که در اینجا به دو شیوه ی متفاوت پردازش شده، به ما نشان می دهد که ریزگردهای جوی روشن پلوتو که در فراز بالای جو آنند چگونه یک شفق تاریک و روشن پدید می آورند که باعث می شود سطح آن پیش از طلوع آفتاب و پس از غروب، کمی روشن شود. این ساز و کار جوی به دوربین های حس‌مند افق های نو اجازه داد تا جزییاتی را در سمت شب پلوتو ببینند که در حالت عادی دیده نمی شدند. چارچوب سمت راست که پردازشی از همان چارچوب سمت چپ است، به شدت روشن شده تا ناهمواری های کوچکی در آن سوی خط پایانگر که از نور ریزگردهای جوی روشن شده اند را هم نشان دهد. خط پایانگر یا سایه‌مرز خطیست که روز و شب را جدا می کند.

عکس هایی که این چند روزه به زمین رسیده همچنین نشان می دهند  که ریزگزد جوی سرتاسری پلوتو شمار لایه هایش بیشتر از چیزیست که دانشمندان پی برده بودند، و نیز این که این ریزگزد عملا یک پدیده ی شفقی به وجود می آورد که پس از غروب آفتاب، اندکی سطح شب آن را روشن می کند به گونه ای که این سطح های تاریک برای دوربین های حس‌مند افق های نو دیدار پذیر می شوند.

دو نگارش گوناگون از عکسی که فضاپیمای افق های نو حدود ۱۶ ساعت پس از گذشتن از کنار پلوتو، از فاصله ی ۷۷۰ هزار کیلومتری، با نگاهی به پشت سر، از این سیاره ی کوتوله گرفته بود. زاویه ی گام تصویر (زاویه ی خورشید-فضاپیما-پلوتو) ۱۶۶ درجه بود. شمال پلوتو بالای تصویر است و خورشید از بالا، سمت راست بر آن تابیده. این عکس ها بسیار باکیفیت تر از عکس هاییست که اندکی پس از رویارویی ۱۴ جولای دریافت و منتشر شدند و به شیوه ی دیجیتالی فشرده شده بودند. این عکسها همچنین جزییات تازه تری را هم آشکار کرده اند. نگارش سمت چپ، پردازش کمی دارد ولی نگارش سمت راست به گونه ای ویژه پردازش شده تا لایه های جداگانه و پرشمار ریزگردهای درون جو پلوتو را آشکار کند. در نگارش سمت چپ، جزییات کوچک سطح پلوتو روی هلال باریک و آفتاب-گرفته ی آن را هم می توانیم از لابلای ریزگردها ببینیم. رگه های نازک و همراستایی که در این مه ریزگردی دیده می شود می توانند پرتوهای شفقی باشند -سایه هایی که ناهمواری های سطحی پلوتو، مانند کوه ها، بر ریزگردها انداخته اند. روی زمین هم پس از غروب خورشید پشت کوه ها، می توانیم پرتوهای شفقی را در آسمان ببینیم.
دو نگارش گوناگون از عکسی که فضاپیمای افق های نو حدود ۱۶ ساعت پس از گذشتن از کنار پلوتو، از فاصله ی ۷۷۰ هزار کیلومتری، با نگاهی به پشت سر، از این سیاره ی کوتوله گرفته بود. زاویه ی گام تصویر (زاویه ی خورشید-فضاپیما-پلوتو) ۱۶۶ درجه بود. شمال پلوتو بالای تصویر است و خورشید از بالا، سمت راست بر آن تابیده. این عکس ها بسیار باکیفیت تر از عکس هاییست که اندکی پس از رویارویی ۱۴ جولای دریافت و منتشر شدند و به شیوه ی دیجیتالی فشرده شده بودند.
این عکسها همچنین جزییات تازه تری را هم آشکار کرده اند. نگارش سمت چپ، پردازش کمی دارد ولی نگارش سمت راست به گونه ای ویژه پردازش شده تا لایه های جداگانه و پرشمار ریزگردهای درون جو پلوتو را آشکار کند. در نگارش سمت چپ، جزییات کوچک سطح پلوتو روی هلال باریک و آفتاب-گرفته ی آن را هم می توانیم از لابلای ریزگردها ببینیم. رگه های نازک و همراستایی که در این مه ریزگردی دیده می شود می توانند پرتوهای شفقی باشند -سایه هایی که ناهمواری های سطحی پلوتو، مانند کوه ها، بر ریزگردها انداخته اند. روی زمین هم پس از غروب خورشید پشت کوه ها، می توانیم پرتوهای شفقی را در آسمان ببینیم.

جان اسپنسر، از دیگر دستیاران رهبر گروه GGI از SwRI می گوید: «این نمای شفقی هدیه ای شگفت انگیز است که پلوتو به ما داده است. ما اکنون می توانیم سطح شناسی بخش هایی از پلوتو را بررسی کنیم که انتظارشان را نداشتیم.» فضاپیمای افق های نو اکنون حدود ۵ میلیارد کیلومتر از زمین، و بیش از ۶۹ میلیون کیلومتر از پلوتو دور شده، این فضاپیما سالم است و همه ی ابزارش به خوبی کار می کند.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: NASA / برگردان: ۱star-7skies

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

3 دیدگاه

  1. مگه قرار نیست این کاوشگر روی سطح پلوتو فرود بیاد ؟؟ پس این همه هزینه و انتظار فقط همین عکس ها با فاصله چند هزار کیلومتری ازش دریافت میکنن ؟؟
    اگر فرود بیاد اونوقت شگفتی های این سیاره مشخص میشه .

    1. درود، خیر این فضاپیما قابلیت فرود ندارد، بلکه ماموریتش گذر از کنار پلوتو و ثبت تصاویر از این دنیای ناشناخته برای بشر است، با این گذر ماموریت این فضاپیما به اتمام نرسیده، بلکه به سمت جرم کیهانی در کمربند کویپر در حرکت میباشد که افق های نو در سال 2019 به آن می رسد. شناخت این اجرام دور دست می تواند به درک تکامل منظومه شمسی کمک کند، زیرا به گفته ی دانشمندان اجرام واقع در کمربند کویپر، می توانند حاوی اطلاعات جالب و دست نخورده ای از چند میلیارد سال پیش سامانه ی خورشیدی ما باشند. برای اطلاعات بیشتر این مطلب را مطالعه بفرمایید: مقصد بعدی فضاپیمای افق های نو مشخص شد!

      1. سلام آقای الله وردی ممنون از پاسخگویی
        خواهشا تلسکوبی معرفی میکنید که کیفت و قیمت خوبی داشته باشه ؟