بیگ بنگ: یک گروه از اخترشناسان که با بهره از داده‌های فضاپیمای گایا در جستجوی ستارگان پرسرعتی که از کهکشان راه شیری به بیرون پرتاب شده‌اند، بودند؛ به جای آنها ستارگانی را دیدند که از سوی کهکشانی دیگر با سرعت به سوی کهکشان ما می‌آیند.

در فضای اطراف کهکشان راه شیری ستارگانی با سرعت‌های چند صد کیلومتر بر ثانیه به این سو و آن سو می‌روند که حرکتشان گنجینه‌ای از اطلاعات را دربارۀ تاریخ گذشته‌ کهکشان در بر دارد. سریع‌ترین آنها که به نام ستارگان پرسرعت (hypervelocity star یا HVS) شناخته می شوند، احتمالا در جایی نزدیک مرکز کهکشان متولد شده‌اند و بعدها با گذشتن از کنار ابرسیاهچالۀ مرکز کهکشان و برهمکنش با آن، به سمت ِ بیرون کهکشان پرتاب شده‌اند.

کهکشان راه شیری بیش از صد میلیارد ستاره دارد که بیشتر آنها در یک صفحه با یک کوژ مرکزی فشرده که ابرسیاهچاله‌ای در آن لانه کرده جای دارند. بقیۀ این ستارگان در یک هاله‌ کروی بسیار گسترده‌تر پراکنده شده‌اند. [در این نوشته، بیشتر ستارگان فراسریعی که درباره‌شان می‌گوییم در همین هاله دیده شده‌اند-م] النا ماریا روسی، یکی از نویسندگان این پژوهش از دانشگاه لیدن هلند می‌گوید: «ما از میان هفت میلیون ستاره‌ از ستارگان داده‌های گایا که نقشۀ سرعتشان به طور کامل در سه بعد به دست آمده، بیست ستاره را یافتیم که سرعتشان به اندازۀ کافی سریع است که سرانجام بتوانند از کهکشان راه شیری بگریزند.»

دانشمندان از دیدن چیزی شگفت‌زده شدند. تووماسو مارکتی، یکی دیگر از نویسندگان پژوهش می‌گوید: «بیشتر ستارگان پرسرعتی که دیدیم به جای آنکه از مرکز کهکشان رو به بیرون بروند، گویا دارند به سوی آن می‌آیند. اینها می‌توانند ستارگان کهکشانی دیگر باشند که یکراست وارد کهکشان ما شده‌اند.»

شاید این مسافران میان‌کهکشانی از ابر ماژلانی بزرگ آمده باشند -کهکشانِ به نسبت کوچکی که ماهواره‌ی راه شیری است- یا شاید هم از کهکشانی دورتر آمده‌اند. اگر چنین باشد، پس آنها نشان و مُهرِ جایی که در آن به دنیا آمده‌اند را با خود دارند، و بررسی آنها از این فاصله که بسیار نزدیک‌تر از کهکشان خودشانست می‌تواند آگاهی‌هایی بی‌سابقه درباره‌ سرشت ستارگان در کهکشانی دیگر به ما بدهد- مانند بررسی مواد سیاره‌ مریخ به کمک سنگ‌هایی که از آن جدا شده و به شکل شهاب‌سنگ بر زمین افتاده‌اند.

النا توضیح می‌دهد: «ستارگان با گذشتن از نزدیک یک ابرسیاهچاله می‌توانند شتاب گرفته و به بیرون پرتاب شوند. پس وجود این ستارگان می‌تواند نشانه‌ی وجود چنین سیاهچاله‌هایی در کهکشان‌های نزدیک باشد. ولی این ستارگان شاید زمانی عضو یک سامانه‌ی دوتایی بوده‌اند که در پی انفجار ابرنواختریِ همدمشان، به سوی راه شیری پرتاب شده‌اند. در هر دو صورت، بررسی آنها می‌تواند چیزهای بیشتری درباره‌ی این فرآیندها در کهکشان‌های نزدیک به ما بگوید.»

یک توضیح دیگر هم هست که این ستارگان از آغاز در خود هاله‌ی کهکشان راه شیری بوده‌اند (ستارگان هاله‌ای) ولی در پی برهمکنش یکی از کهکشان‌های کوتوله با راه شیری در آغاز شکل‌گیری‌اش، این ستارگان هاله‌ای هم رو به درون کهکشان شتاب گرفته‌اند. آگاهی‌های بیشتر درباره‌ی سن و همنهش این ستارگان می‌تواند به اخترشناسان در شناسایی زادگاه آنها کمک کند. گزارش این بررسی در ماهنامه‌ انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: sciencedaily.com ، برگردان: ۱star7sky.com