حل پازل کیهانی با مشاهدۀ لیتیم در یک نواختر
بیگ بنگ : لیتیم از معدود عناصری است که تصور می شود 13.82 میلیارد سال پیش در بیگ بنگ (BingBang) ایجاد شد، اما درک مقدار این عنصر در ستاره های مشاهده شده ی گیتی همواره باعث سردرگمی دانشمندان شده است. حال محققان با مشاهده ی لیتیم در یک انفجار نواختری در حال حل این پازل کیهانی هستند.
به گزارش بیگ بنگ، ستاره های قدیمی تر( ستارگان ِ جمعیت II ) کمتر از حد انتظار لیتیم دارند و برخی از ستاره هایی که جوان تر هستند نیز 10 برابر بیشتر دارند. از سال 1970، ستاره شناسان بر این باورند که بیشتر لیتیم موجود در ستاره های جوان ممکن است از نواخترها ایجاد شده باشد. نواختر، انفجار ستاره ای است که موادش را از فضای بین ستاره ها خارج می کند و برای ایجاد نسل بعدی ستارگان نقش دارد؛ اما تاکنون دانشمندان از چندین نواختر مشاهده شده، هیچ نتیجه ی روشنی نگرفتند.
دکتر لوکا ایزو از دانشگاه ساپینزای رم و همکارانش با استفاده از تلسکوپ (ESO) در شیلی یک نواختر به نام نواختر قنطورس 2013 را بررسی نمودند، این نواختر در دسامبر 2013 منفجر شد و درخشان ترین نواختر قرن بود. اطلاعات جدید عناصر بارز لیتیم را نشان می دهد که با سرعت 2 میلیون کیلومتر در ساعت از ستاره در حال خارج شدن است. به گفته ی دکتر ماسیمو دلاواله از اعضای تیم تحقیقاتی: « در حال حاضر این پیشرفت بسیار مهمی است، زیرا اگر ما تاریخ تکامل شیمیایی کهکشان راه شیری را به عنوان یک پازل بزرگ تصور کنیم، لیتیم موجود در نواخترها یکی از مهم ترین و گیج کننده ترین تکه های این پازل گمشده است. »