بیگ بنگ: در سال ۲۰۱۶ که فضاپیمای جونو به مشتری رسید، دانشمندان سیارهای مشتاقانه در انتظار بررسی میدان مغناطیسی این سیارهی غولپیکر بودند. جونو در مدارش از فراز هر دو قطب سیاره، و با فاصلهی بسیار اندک تنها ۴۰۰۰ کیلومتر از قلهی ابرهای آن میگذشت. اکنون گروهی از دانشمندان به سرپرستی کیمبرلی مور از دانشگاه هاروارد یافتههای تازه و شگفتآوری را درباره این سیاره در نشریۀ نیچر منتشر کردهاند که یکی از این آنها این است: مشتری یک قطب مغناطیسی دیگر هم دارد.
این پژوهشگران در گزارش خود نوشتهاند: «ما پی بردیم که میدان مغناطیسی مشتری با همۀ میدانهای سیارهای که تاکنون شناختهایم تفاوت دارد.» بهترین راه برای نشان دادن شگفتانگیزی میدان مغناطیسی مشتری مقایسهی آن با زمین است. سیارهی ما دو قطب مغناطیسی کاملا مشخص دارد- یکی در هر دو نیمکره. این یک ویژگی معمولی است که در آن، خطوط شار میدان از قطب شمال بیرون زده و به قطب جنوب وارد می شوند. نیمکرهی جنوبی مشتری هم به نظر همین گونه است و یک قطب مغناطیسی در جایی نزدیک محور چرخشش دارد.
ولی نیمکرهی شمالی مشتری چیز دیگریست. قطب شمال مغناطیسی سیاره به جای یک نقطه، در یک بخش دماسبی-مانند پخش شده که خطوط میدان از آن بیرون زده. و همچنین یک قطب جنوب دومی هم در جایی نزدیک استوای سیاره وجود دارد [خطوط میدان که از قطب مغناطیسی شمال بیرون زدهاند، در دو نقطه از نیمکرهی شمالی وارد سیاره میشوند]. دانشمندان این قطب اضافی را “لکه آبی بزرگ” نامیدهاند، زیرا در عکسهای رنگ زیف (رنگ کاذب) که از قطبش مغناطیسی سیاره گرفتهاند به رنگ آبی نمای شده است.
دانشمندان در گزارش خود در نشریهی نیچر این احتمال را در نظر گرفتهاند که ما داریم مشتری را در میانههای “وارونش مغناطیسی” آن میبینیم- وضعیت ناآرامی که در آن قطبهایی موقت در جاهایی نامعمول پدید میآیند تا سرانجام قطبهای شمال و جنوب جای یکدیگر را بگیرند. ولی نظریهی پرطرفدارتر این است که دینام مغناطیسی درونی مشتری با دینام مغناطیسی دیگر سیارهها تفاوت دارد. بر پایهی این نظریه، هیدروژن فلزی مایع در ژرفای درون مشتری با سنگ و یخ نیمه-محلول آمیخته شده و جریانهای الکتریکی نامعمولی پدید آورده که به پیدایش میدان مغناطیسیای به همین اندازه نامعمول انجامیدهاند.
با دامهی بررسیهای فضاپیمای جونو تا سال ۲۰۲۱، سرنخهای بیشتری در این باره به دست خواهد آمد. برای نمونه، اگر در ساختار مغناطیسی مشتری دگرگونیهایی دیده شود، میتوانند نشانهی در راه بودن “وارونش مغناطیسی” باشد، و اگر تغییری رخ نداد پس این قطب دوم یک قطب پایدار است.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: spaceweather.com ، برگردان: ۱star7sky.com