چرا به تلسکوپ جیمز وب “ماشین زمان” گفته میشود؟
بیگ بنگ: آسمان شب همانند یک “ماشین زمان” عمل میکند، چون نور با سرعتی محدود در کیهان حرکت کرده و رسیدنش از هر نقطۀ دوردست تا ما بصورت آنی صورت نمیگیرد. در واقع ما با خیره شدن به ستارگان و کهکشانها در حال تماشای گذشتۀ آنها هستیم.
به گزارش بیگ بنگ، تلسکوپ هابل نمیتواند اولین اجرام نورانی کیهان که تنها 200 میلیون سال پس از بیگ بنگ شکل گرفتند، را رصد کند، چون هابل فقط توانایی رؤیت نور مرئی و طولموجهایی از فرابنفش را دارد. اما “جیمز وب” به کاوش تشعشعات فروسرخ مرئی تا فروسرخ میانه میپردازد(طول موجهای ۰.۶ تا ۲۸.۵ میکرون). با این قابلیت جیمز وب میتواند به 13.5 میلیارد سال قبل کیهان و جهان نخستین نگاه کند.
انبساط کیهان موجب شده “طولموج نوری” که از اجرام دوردست میآید، کشیده شود و “انتقال به سرخ” داده شود. در واقع قابلیت فروسرخ “جیمز وب” به ما عمق دید بیشتری میدهد تا اطلاعات بهتری از آغاز کیهان و ستارگان اولیه بدست بیاوریم. نور فروسرخ میتواند از میان ابرهای غبار غلیظ بگذرد. طول موج فروسرخ بیشتر از نور مرئی است، بنابراین به اندازه نور مرئی پراکنده و مبهم نمیشوند؛ زیرا طول موجهای بلند، کمتر با ذرات موجود در فضا برخورد میکنند.
برای عملکرد بهتر تلسکوپ جیمز وب باید در دمای بسیار پایین کار کند، به همین منظور در فاصلۀ 1.5 میلیون کیلومتری زمین مستقر شده و یک سپر خورشیدی بزرگ دارد تا همیشه دمای آینههای آن خنک باشد و بدون تداخل بتواند نور فروسرخ اجرام کیهانی را دریافت نماید.
دانشمندان امیدوارند “جیمز وب” با عمق دیدی که دارد بتواند از تشکیل اولین اجرام نورانی گرفته تا منشأ ستارهها، کهکشانها و سیاهچالههای نخستین و … اطلاعات دقیقی بدست بیاورد. همچنین منشاء “ماده تاریک” را هنوز نمیدانیم، مادهای که همچون یک چسب کیهانی ستارهها و کهکشانها را در بر گرفته است.
نویسنده: سمیر اللهوردی/ سایت علمی بیگ بنگ
منابع بیشتر: popsci.com , livescience.com