بیگ بنگ: اخترشناسان موفق به کشف دومین کهکشانی شدند که فاقد ماده تاریک است. این کهکشان که NGC 1052-DF4 نام دارد، 63 میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و ماده تاریک ندارد.

به گزارش بیگ بنگ، این کهکشان ۱۰۰ یا هزار برابر کمتر از کهکشان ما یعنی “راه شیری” ستاره دارد. به گفته محققان تمامی کهکشان‌ها دارای ماده تاریک هستند و ماده تاریک نشانی از چگونگی آغاز تشکیل یک کهکشان به حساب می‌آید. محققان اعلام کردند که از این پس به جست‌و جوی کهکشان‌هایی بدون ماده تاریک ادامه خواهند داد تا اطلاعات بیشتری در خصوص این راز کیهانی کشف نمایند.

مادۀ تاریک، در اخترشناسی و کیهان‌شناسی، ماده‌ای فرضی است که چون از خود نور یا امواج الکترومغناطیسی منتشر یا بازتاب نمی‌کند، نمی‌توان آن را مستقیما” دید، اما از اثرات گرانشی موجود بر روی اجسام مرئی، مثل ستاره‌ها و کهکشان‌ها، می‌توان به وجود آن پی برد. به بیان دیگر ماده تاریک که تقریبا ۲۷ درصد جهان ما را تشکیل می دهد، واکنشی نسبت به نور نشان نمی‌دهد. اخترفیزیک‌دانان فرضیه ماده تاریک را مطرح نمودند تا اختلاف میان جرم محاسبه‌شده برای اجرام غول‌پیکر آسمانی توسط دو روش استفاده از تأثیرات گرانشی آن‌ها یا استفاده از مواد درخشان درون آن‌ها (ستارگان، گاز، غبار) را توضیح دهند.

در واقع بیشتر از اینکه بدانیم ماده تاریک چیست، می‌دانیم که چه چیزی نیست. اولا تاریک است. یعنی شکلی از ماده که ستارگان و سیارات را می‌سازد نیست. دوما به شکل ابرهای تاریک ماده معمولی نیست. چرا؟ خب همانطور که می‌دانید مواد از ذراتی تشکیل شده اند که باریون نام دارند. و ما به این دلیل می‌دانیم که به شکل ابرهای تاریک معمولی نیستند که می‌توانیم خاصیت باریونی آنها را مثلا از طریق آشکارسازی جذب تشعشع عبوری از میان آنها، تشخیص دهیم. سوما ماده تاریک، پادماده نیست. چرا که ما قادر به مشاهده امواج گامایی که از خنثی شدن بین ماده و پادماده به وجود می‌آیند نیستیم.

اگرچه وجود ماده تاریک به‌طور عمومی توسط جامعه علمی مورد پذیرش قرار گرفته است، اما نظریه‌های جایگزینی نیز برای گرانش ارائه شده‌اند. مثلا می‌توان به دینامیک نیوتنی اصلاح شده اشاره نمود که سعی در توضیح این مشاهدات غیرمعمولی بدون نیاز به معرفی جرم اضافی را دارند.

این کشف بزرگ شاید آغاز تئوری‌های جدیدی برای چگونگی ایجاد کهکشان‌ها باشد. این کهکشان‌های فاقد ماده تاریک در واقع اثبات می‌کنند که حتماً نیازی به وجود ماده تاریک برای ساخته شدن یک کهکشان نیست. در واقع باید گفت کشف کهکشان بدون ماده تاریک به جای اینکه پاسخی برای پرسش‌های بی‌شمار بشر باشد، خود مطرح کننده سیلی از پرسش‌هاست. کهکشان قبلی که فاقد ماده تاریک بود NGC 1052-DF2 نام دارد.

نویسنده: سمیر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

اطلاعات بیشتر: earthsky.org