بیگ بنگ: فضاپیمای روزتا که دنباله‌دار ۶۷-پی را در منظومه شمسی تعقیب می کند، در توده غبار اطراف این جرم فضایی مولکول های آزاد اکسیژن کشف کرده است.

به گزارش BBC، این یافته با شگفتی کامل دانشمندان روبه رو شده که تصور می کردند اکسیژن هنگام تشکیل سیارات با سایر عناصر ترکیب شده است. این نتیجه گیری ممکن است غلط بودن نظریه های موجود درباره نحوه تشکیل منظومه شمسی را ثابت کند. پژوهشگران با استفاده از ابزاری به نام روزینا در این فضاپیما، اتمسفر دنباله دار موسوم به 67پی/چریومف-جراسیمنکو را به اصطلاح ‘بو’ کردند.

گاز غیر منتظره

محققان دریافتند که مولکول های گاز اکسیژن به طور آزادانه در این توده غبار وجود دارند و اکسیژن پس از بخار آب، منواکسید کربن و دی اکسید کربن چهارمین گاز موجود است. پروفسور کاترین التوگ از دانشگاه برن که در این مطالعه شرکت داشته گفته که دانشمندان ابتدا با دیدن داده های کاوشگر فکر کردند اشتباهی رخ داده است. وی گفت: واکنش اولیه با دیدن داده ها کمی آمیخته به انکار بود چون این چیزی نیست که انتظار کشف آن در یک دنباله دار را داشته باشید به این دلیل که اکسیژن برای تشکیل ترکیبات تازه به راحتی با سایر عناصر واکنش نشان می دهد و به شکل مولکول خالص باقی نمی ماند.

محققان احتمال می دهند که اکسیژن در ابتدای شکل گیری منظومه شمسی باید خیلی سریع منجمد شده و در داخل توده مواد به تله افتاده باشد. پروفسور التوگ افزود: این غیر منتظره ترین کشفی بود که تاکنون درباره این دنباله دار کرده ایم. سوال بزرگ این بود که اکسیژن چطور آنجا سر در آورده است. خیلی از نظریه های جاری درباره شکل گیری سیارات و دنباله دارها در اطراف خورشید از فرآیندی خشن و بسیار متلاطم حکایت دارد که باعث حرارت دیدن اکسیژن منجمد شد؛ اکسیژنی که در مرحله بعد با سایر عناصر ترکیب شده است.

اما نتیجه احتمالی کشف تازه این است که تشکیل منظومه شمسی فرآیندی آرام تر بوده است. آندره بیلر نویسنده این مطالعه از دانشگاه میشیگان گفت: اگر در آغاز شکل گیری دنباله دار مولکول اکسیژن وجود داشته، چطور این همه مدت دوام آورده است؟’ همه مدل ها می گویند که نباید این قدر دوام بیاورد، که گویای چیزی در مورد نحوه پیدایش منظومه شمسی است، شکل گیری این ذرات یخ نیازمند شرایطی بی تلاطم بوده، چون به نظر می رسد که این مواد هنوز خیلی بکر هستند.

اکنون با این یافته شواهدی داریم که این بخش مهم از این دنباله دار در جریان تشکیل منظومه شمسی دست نخورده باقی مانده است. ماموریت روزتا در نوامبر سال گذشته، با قرار گرفتن در مدار این دنباله دار و فرود آوردن یک کاوشگر کوچک بر سطح آن تاریخ ساز شد. تماس با کاوشگر فرود آمده برسطح چند روز بعد قطع شد اما فضاپیما به ارسال داده های ارزشمند ادامه می دهد.

سرمنشا حیات؟

♦ در سال 2014، تحقیقات کاوشگر روزتا و واحد فرود آینده نشان داد که آب موجود در دنباله دار 67 پی خیلی متفاوت از آب زمین است، که باعث تردید در این مورد شد که آب زمین از دنباله دارها نشات می گیرد.
♦ اخیرا هم رشته ای غنی از مولکول های آلی (کربنی) در این دنباله دار پیدا شد که حامی این نظریه است که دنباله دارها سرمنشا حیات در زمین بودند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریه ی Nature منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: BBC