بیگ بنگ: کهکشان راه شیری چه رنگی است؟ کهکشان ما از داخل تلسکوپ موجودات بیگانه فضایی چه رنگی به نظر می رسد؟به نظر می‌رسد اسم کهکشان ما برگرفته از رنگش است ولی به دلایل نادرستی.

تصویری از کهکشان SDSS J083909.27+450747.7 که شبیه به کهکشان راه شیری است و به نام  شناخته می شود. رنگ ترکیبی سفید که در مرکز کهکشان زرد رنگ و در قسمت بازوهای مارپیچی آبی رنگ به نظر می‌رسد.
تصویری از کهکشان SDSS J083909.27+450747.7 که شبیه به کهکشان راه شیری است و به نام شناخته می شود. رنگ ترکیبی سفید که در مرکز کهکشان زرد رنگ و در قسمت بازوهای مارپیچی آبی رنگ به نظر می‌رسد.

کهکشان راه شیری چه رنگی است؟

مطالعات ستاره شناسان روی این مسئله متمرکز شده است که از بیرون کهکشان ما چگونه و با چه رنگی دیده می شود، محققان رنگ سفید را پیشنهاد کرده اند که البته در مواقع طلوع یا غروب خورشید طیف های خاصی به سفید اضافه می شود. به گفته دکتر جفری نیومن (Dr. Jeffrey Newman) بهترین رنگ برای کهکشان راه‌شیری بدلیل سن متوسط این کهکشان و قرار گیری در بین کهکشان های جوان و پیر سفید است. اجداد ما هنگامی که در آسمان نوار کهکشان ما را که به چشم انسان به رنگ شیری دیده می‌ شد را می‌دیدند، این اسم را به آن دادند. چون  چشم انسان در طول‌موج های بلند حساسیت کمی به تشخیص رنگ دارد. قسمت‌هایی از کهکشان راه‌شیری به رنگ زرد یا قرمز است و در بعضی قسمت‌ها آبی، ولی چشم نمی‌تواند شدت رنگ قرمز دیده می شود.

ما از روی کهکشان‌های دیگر می‌توانیم به طور کامل رنگ و درخشندگی آن‌ها را بسنجیم. رنگ و درخشندگی ابزار خوبی در ستاره‌شناسی است چون به ما کمک می‌کنند تا اطلاعاتی را از ستاره‌ها و کهکشان‌‌های مشابه راه شیری به دست آوریم. متاسفانه ما تصویر کلی کهکشانمان را از بیرون نمی‌بینیم، به همین دلیل به روش‌های دیگری متوسل می‌شویم. نه تنها ما از داخل کهکشان به آن می‌نگریم بلکه دید ما توسط غبار ابری و غبار میان‌ستاره‌ای مسدود می‌شود، چون غبار میان‎ستاره‌ای نور را پراکنده می‌کند. ما قادر به دیدن ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سال‌نوری در هر جهت از کهکشان هستیم در صورتی که کهکشان راه‌شیری ۱۰۰,۰۰۰ سال‌نوری وسعت دارد. در عوض بجای اینکه مستقیما به کهکشان راه‌شیری نگاه کنیم، کهکشان‌هایی را بررسی می‌کنیم که شبیه راه‌شیری هستند و می‌توان رنگ و درخشندگی آن را تعیین کرد. رنگ راه‌شیری می‌تواند جزو دسته کهکشان‌های آبی تلقی شود و هم می‌تواند جزو دسته کهکشان‌های قرمز باشد. کهکشان‌های قرمز متشکل از ستاره‌های پیر است، در حالی که کهکشان‌های آبی شامل ستاره‌های جوان هستند.

تصویر موزائیکی کهکشان راه‌شیری از دید ما در روی زمین
تصویر موزائیکی کهکشان راه‌شیری از دید ما در روی زمین

گستردگی کهکشان راه شیری

کهکشان راه شیری متشکل از یک صفحهٔ نواری شکل و مارپیچی است که بخشی از گروه کهکشان‌های همجوار است. این کهکشان یکی از میلیاردها کهکشان در جهان قابل مشاهده است. این کهکشان بسته به تعداد کوتوله های کم رنگی که مشاهده آنها برای ما سخت است بین 200 الی 400 میلیارد ستاره دارد. رقم دقیق بسته به ستاره‌های با حجم بسیار کم است، که تعدادشان بسیار زیاد است. این را می‌توان با یک تریلیون ستارهٔ کهکشان مجاور، آندرومدا، مقایسه کرد. صفحهٔ ستاره‌ای لبهٔ تیزی ندارد و شعاع آن تا جایی است که هیچ ستاره‌ای وجود ندارد. بیشترین ستارگان در صفحه ای به قطر 100 هزار سال نوری و ضخامت 1000 سال نوری قرار دارد. درک چنین فواصل طولانی در ذهن کار بسیار سختی است. فاصله 100 هزار سال نوری یعنی نور با سرعت معادل 300 هزار کیلومتر در ثانیه باید به مدت 100 هزار سال طی طریق کند تا بتواند طول کهکشان را بپیماید. یا اگر مسئله رو طور دیگر بیان کنیم فاصله خورشید با نپتون که دورترین سیاره منظومه شمسی است حدود 4 ساعت نوری است. پس شما باید 220 میلیون منظومه خورشیدی را کنار هم بچینید تا بتوانید درازای کهکشان راه شیری را پر کنید.

بازوهای کهکشان راه شیری

کهکشان ما از نوع کهکشان مارپیچی میله ای است، تا همین چند وقت پیش تصور می شد کهکشان ما فقط چهار بازوی مارپیچ دارد: 1) پرسئوس یا برساووش 2) نورما 3) اسکوتوم- سنتاروس  4) کارینا- ساژیتاریوس که خورشید در یکی از شاخه های جانبی این بازوی آخر موسوم به خار جبار قرار دارد. اما اینک دریافته اند که یک بازوی دیگر موسوم به بازوی خارجی که ادامه بازوی نورماست نیز وجود دارد. نزدیک لبه داخلی خار جبار ستاره آشنای کهکشان ما قرار گرفته است. اینک می دانیم خورشید که زمانی تصور می شد ستاره ای متوسط و معمولی در کهکشان ماست درخشان تر از 95 درصد ستارگان راه شیری است. در فاصله بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار سال نوری از خورشید مرکز کهکشان وجود دارد که یک ابر سیاهچاله پر جرم و خوشه‌های ستاره‌ای کروی زیادی وجود دارد.

تصویری از بازوهای کهکشان راه شیری و موقعیت منظومه‌ی شمسی
تصویری از بازوهای کهکشان راه شیری و موقعیت منظومه‌ی شمسی

با اینکه راه‌شیری هنوز هم ستاره‌هایی را تولید می‌کند ولی در حال نزدیک شدن به پایان عمر خود است. چند میلیارد سال بعد، کهکشان ما به مکان کسل کننده‌ای تبدیل خواهد شد، اکثر ستاره‌ها در حال اتمام انرژی خود هستند، بدون اینکه ستاره‌ی جدیدی متولد شده و جایگزین شود. به تدریج بازوهای مارپیچی راه‌شیری تیره‌تر خواهند شد، چون هیچ ستاره‌ی آبی باقی نخواهد ماند.

منابع: Milky Way , universetoday , Wonders of the Universe

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

6 دیدگاه

  1. با درود، برای کسی که در منظومه ی شمسی قرار دارد، گرفتن عکسی از کل کهکشان راه شیری غیرممکن است. این مسئله مثل این می ماند که وقتی در ماشینمان نشسته ایم، سعی کنیم از بیرون آن عکس بگیریم، همینطور اگر بخواهیم دوربینی به خارج از کهکشان بفرستیم تا عکسی برای ما بگیرد، هزاران سال طول می کشد که عکس گرفته شده به دست ما برسد! در واقع ما با بررسی چگالی اتم ها و یون های هیدروژن و همین طور بررسی مسیر گردش ستاره ها، به این نتیجه رسیده ایم که کهکشان ما از نوع کهکشان مارپیچی است. از طرفی دیگر ما با مشاهده ی کهکشان های مارپیچی همسایه، می دانیم که یک کهکشان مارپیچی چه شکلی است. ستاره شناسان با استفاده از این اطلاعات، توانسته اند تصاویر نسبتا دقیقی از کهکشان راه شیری به دست بیاورند، ولی هیچ کدام از این تصاویر، عکس واقعی کهکشان ما نیستند.

    بعنوان مثال نحوه ی عکس گرفتن از کهکشان های دور دست در فاصله 13 میلیارد سال نوری توسط تلسکوپ هابل، نتیجه ی صدها ساعت خیره شدن به یک نقطه در آسمان است. هابل اساسا به منطقه ای «خالی» از آسمان نشانه می رود و با تیزبینی هزاران کهکشان با فاصله های میلیارد سال نوری را آشکار می کند، در اصل تمرکز جدی هابل روی یک نقطه، باعث دیده شدن موی باریکی از لبه ی کیهان و کهکشان های دور و اطراف ما می شود. تصاویر تلسکوپ فضایی هابل از دهه 90 میلادی تا کنون، عمق دید ما از جهان را از 7 میلیارد سال نوری که با تلسکوپ های زمین دیده می شدند به 13.2 میلیارد سال نوری رسانده است و پیشرفت‌های مهمی در دانش کیهان‌شناسی ایجاد کرده است. در سال 2018 تلسکوپ فضایی جیمز وب با اندازه آینه حدود 2.5 برابر آینه تلسکوپ فضایی هابل جانشین آن در فضا خواهد شد تا این ابزار جدید، افق دید ما نسبت به جهان را باز هم افزایش دهد.

    در بین کهکشان ها فضای خلاء وجود دارد، ستاره های یک کهکشان با نیروی گرانشی و نیروی ناشناخته ی ماده تاریک یک کهکشان را جمع آوری می کنند. کهکشان آندرومدا نزدیکترین همسایه ی کیهانی مان است که تقریبأ ۲.۵ میلیون سال نوری با ما فاصله دارد. اگرچه این کهکشان به اندازه ی ۱۴۰٫۰۰۰ سال نوری وسعت دارد، اما به اندازه ای روشن نیست که بتوان آن را با چشم براحتی در آسمان شب مشاهده کرد. اگر روشن تر بود، شش برابر بزرگتر از ماه کامل بود. طبق نقشه ی جدید کیهان شناسان کهکشان ما در میان صد هزار کهکشان احاطه شده است.

    درباره ی سوال بعدیتان، مولکولهایی که درون ابرهای گرد و غبار قرار دارند غبارهای بین ستاره ای را تشکیل می دهند که بعضا به آنها سحابی ها گفته می شود. این مولکولها در تمام فضا به شکل هیدروژن ومقداری هلیم و ترکیبات دیگری وجود دارند و نسبت این ترکیبات درنقاط مختلف فضا می تواند متفاوت باشد. بیشتر این مولکولها به شکل گاز هستند ولی مقداری هم به شکل ذرات غبار فلزی هستند. چگالی متوسط گاز یک میلیون اتم در مترمکعب است درحالیکه چگالی ذرات غبار یک ذره در 100000 مترمکعب است.برای مقایسه جالب است بدانید چگالی ذرات در جو زمین در ارتفاع دریا 30 میلیارد میلیارد مولکول در مترمکعب است، گرچه چگالی این ابرها بسیار ناچیز است ولی باتوجه به این که حجم آنها بسیار زیاد است جرم آنها قابل توجه است و باید در مدلهای کیهان شناسی آنها را به حساب آورد و البته با استفاده از تلسکوپ های فضایی که در طیف های مختلف مرئی و مادون قرمز به کهکشان های دور دست مشاهده می کنند می توان این غبار را به نوعی دور زد.

    طبق پیش بینی و مشاهدات ستاره شناسان درون کهکشان راه شیری بیش از 400 میلیارد ستاره وجود دارد که هر کدام از این ستاره ها دارای تعدادی سیاره به اندازه ی سیارات منظومه خورشیدی ما میباشند. موفق باشید

  2. دقیقا من هم سوالی که میلاد پرسید رو داشتم. لطفا توضیح مختصری به من بی سواد بکنید!

  3. معلومات مختصر درباره ای کهکشانها وسیاره ها که طول عرض واندازه شان هم معلوم باشد.

  4. با سلام،
    در حالتی که ما نمی توانیم به دلیل غبار میان‎ستاره‌ای کهکشان خود را ببینیم، و با توجه به اینکه ما قادر به دیدن بیش از ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سال‌نوری از وسعت کهشکشان مان نیستیم خب پس چطوری می تونیم کهکشان های دیگر را ببنیم مگر همین غبار های میان ستاره ایی مانع دید ما نمی شوند و مگر آن کهکشان ها بیرون از کهکشان ما و در فاصله ی بیشتری از همین وسعت دید ما قرار ندارند؟
    پس نزدیک ترین کهکشان مجاور به کهکشان راه شیری، کهکشان آندرومدا می باشد؟ چه چیزی مرز کهکشان ها را مشخص می کند؟
    منظور از غبارهای میان ستاره ایی چیست؟
    درون کهکشان راه شیری چند منظومه ی دیگر به جز منظومه ی شمسی قرار دارد؟