17 تیر 1395 0

آیا ما در یک بازی کامپیوتری زندگی می کنیم؟

بیگ بنگ: مکس تگمارک فیزیکدان دانشگاه ام.آی.تی جایی از شباهت های بین دنیای ما و دنیای بازی کامپیوتری صحبت می کند و می گوید شخصیت یک بازی کامپیوتری اگر آگاهی داشته باشد؛ اولین کاری که می کند این است که دنیایی که به آن تعلق دارد را بیشتر و بیشتر کشف کند.

18 فروردین 1395 5

تا چه حد می‌توان در برابر نظرات ِ مخالف، سعه‌صدر داشت؟!

بیگ بنگ: ١- جمله‌ای منسوب به «برتراند راسل»، فیلسوف و منطق‌دان انگلیسی هست که می‌گوید: «اگر عقیده ای مخالف، شما را عصبانی می‌کند، نشانه آن است که ناخودآگاه می‌دانید دلیل مناسبی برای دفاع از افکارتان ندارید». البته که ظرفیت و قدرت تحمل افراد در برابر آرای مختلف یکسان نیست. از پرخاش گرفته تا لبخند؛ از…

28 بهمن 1394 9

افشای واقعیت های پشت پرده علم

بیگ بنگ: تیتر جنجالی این یادداشت، شاید قدری سوگیرانه به نظر برسد و این شائبه را ایجاد می کند که گویا وجود واقعیت هایی پشت پرده در علم و فناوری، قطعی و مسلم است. همیشه از گوشه و کنار می شنویم که آزمایشگاه های مخفی کشورهای پیشرفته دهها سال از آنچه که در رسانه ها…

18 بهمن 1394 4

تفکیک علم از شبه علم چه فایده ای دارد؟

بیگ بنگ: فیلسوفان علم کوششهای فکری بسیاری کرده اند تا بتوانند معیاری برای تفکیک علم از شبه علم پیدا کنند. حتی راجع به این بحث کرده اند که آیا اساسا چنین معیاری وجود دارد یا نه. به راستی دلیل تلاش برای تفکیک علم از شبه علم چیست؟ چرا فیلسوفان علم این همه تلاش می کنند…

1 بهمن 1394 8

اریک فون دنیکن، پیشتاز ترویج شبه علم

بیگ بنگ: شبه علم و باورهای مغشوش پیرامون آن همیشه پر مخاطب بوده است. اساسا موضوعات شبه علمی برای عموم مردم از علم جذاب تر است. شبه علم آمیزه ای از هیجان و رویاپردازی و چاشنی تخیلات و اندیشه های کودکانه در خود دارد. باورهای شبه علمی ساده و ابتدایی هستند به همین جهت برای…

20 دی 1394 6

دانشمندان و ثبت اختراعات

بیگ بنگ: بسیاری از فیلسوفان علم معتقدند که کار علم عبارت است از تبیین و پیش بینی، یعنی علم باید بتوان توضیح دهد که ۱) چرا یک پدیده اتفاق می افتد. همچنین باید قادر باشد ۲) پیش بینی هایی درباره طبیعت بکند.

27 آذر 1394 1

آیا در سامانۀ خورشیدی، سیاره ای برای کشف باقی مانده؟

بیگ بنگ: کشف سیاره جدید در سامانه ی خورشیدی یک رخداد بسیار نادر است. اولین سیاره جدید یعنی اورانوس در سال ۱۷۸۱ توسط ویلهلم هرشل کشف شد. او نشان داد که به جز عطارد، ونوس، زمین، مشتری و زحل سیاره دیگری هم به دور خورشید می چرخد. مشاهده اورانوس پرسش های تازه ای را در…

22 مهر 1394 0

آیا ماده تاریک منجر به بروز سرطان می شود؟

بیگ بنگ: اخیرا الگا چاشچینا از دانشگاه پلی تکنیک پالزو در فرانسه و همچنین زوراب سیلاگادزه از دانشگاه نووسیبیرسک روسیه پژوهشی در زمینه امکان ارتباط میان بروز بیماری سرطان و ماده تاریک انجام داده اند. در نگاه نخست این عنوان پژوهشی عجیب و غیرقابل باور به نظر می رسد؛ اما مطالعه جزیئات آن نشان می…

20 مهر 1394 2

دیدگاه های فلسفی اصل عدم قطعیت

بیگ بنگ: اگر از بنیادهای فلسفی اصل عدم قطعیت (uncertainty principle)، ناشناخته بودن حقیقت مطلق استنتاج گردد باید بپذیریم این اصل به هیچ روی دستاورد نوین فلسفی به همراه خود نداشته است.

17 شهریور 1394 4

نسبیت عام اینشتین، کلیدی برای فهم بهتر جهان

بیگ بنگ: فیزیک، بی‌کم‌ و کاست بنیادی‌ترین دانش بشری است، دانشی که جهان هستی و عملکرد طبیعت را تشریح می‌کند و قادر است از حرکت یک سیاره گرفته تا سوختن یک شمع را توضیح دهد. در شاخه‌های مختلف فیزیک امروز یک چیز اما مشترک است؛ معادلات ریاضی! فیزیک، اغلب با زبان ریاضی به ما می‌گوید…

14 مرداد 1394 18

زمین، سوزنی در انبار کاه!

بیگ بنگ: جایگاه ما در جهان هستی کجاست؟ آیا جهان هستی آغازی دارد؟ ابعاد جهان چقدر است؟ آیا جهان بی انتهاست؟ اینها بخشی از پرسش های بنیادین کیهان شناسی هستند. انسان ها از دیرباز در پی یافتن پاسخی برای این پرسش ها بوده اند و پیشینیان ما در طول تاریخ، با سر هم کردن افسانه…

4 مرداد 1394 1

آزمودن ِ نظریۀ ریسمان، ابر تقارن و ابعاد بالاتر در شتاب دهندۀ هادرونی

بیگ بنگ: مدتی پیش کتابی به دستم رسید با عنوان „ماده و پاد ماده“ که نویسنده آن هرویگ شوپر؛ فیزیکدان برجسته آلمانی و یکی از مدیران ارشد مرکز تحقیقات هسته ای اروپا (CERN) ؛ شرح و بسط خواندنی و جذابی از آنچه که در سرن می گذرد به رشته تحریر در آورده بود. شوپر در…

27 تیر 1394 22

چرا از “فیزیک کوانتومی” سو استفاده می شود؟!

بیگ بنگ: این روزها همه از فیزیک کوانتومی صحبت می کنند. از رمال ها و فالگیرها و شیادان مستند راز و درمانگرهای معنوی و شعور کیهانی گرفته تا سایر مروجان شبه علم و خرافات. کافیست نگاهی به شبکه های اجتماعی و رسانه ها و نشریات زرد بیندازید تا ببینید بسیاری از باورهای شبه علمی معاصر…

18 تیر 1394 2

مارس وان، طرحی بزرگ یا بزرگ‌نمایی رسانه‌ای؟

بیگ بنگ: «مارس‌وان» (Mars One) نام پروژه بلند پروازانه‌ای است که از سال‌٢٠١١ میلادی به‌این‌سو، سر و صدای زیادی در رسانه‌ها و اخبار علم و فناوری به پا کرده است؛ پروژه‌ای که ظاهرا قرار است تا سال ‌٢٠٢٥ مجموعه سکونت‌پذیری در مریخ راه‌اندازی کند و از میان داوطلبان سفری بی‌بازگشت و یک طرفه، عده‌ای را…