بیگ بنگ: آیا تا به حال اشتباهی مرتکب شده‌اید که آرزو کنید ای کاش می‌توانستید به عقب برگردید و آن را پاک کنید؟ تصحیح اشتباهات گذشته یکی از دلایلی است که مفهوم “سفر در زمان” را بسیار جذاب می‌کند. همانطور که اغلب در داستان‌های علمی-تخیلی به تصویر کشیده می‌شود، با ماشین زمان، دیگر هیچ چیز دائمی نیست – همیشه می‌توانید به عقب برگردید و آن را تغییر دهید. اما آیا واقعاً “سفر در زمان” امکان‌پذیر است یا فقط یک داستان علمی-تخیلی است؟

time travel could be p

به گزارش بیگ بنگ، درک کنونی ما از زمان و علیت، ناشی از نسبیت عام است. نظریه‌ی نسبیت اینشتین، فضا و زمان را در یک موجودیت واحد – «فضا-زمان» – ادغام می‌کند و توضیح بسیار پیچیده‌ای از نحوۀ عملکرد هر دو ارائه می‌دهد، به طوری که با هیچ نظریه‌ی دیگری قابل‌ مقایسه نیست. این نظریه به مدت بیش از 100 سال وجود داشته و به طور تجربی با دقت بسیار بالایی تأیید شده است، بنابراین فیزیکدانان نسبتاً مطمئن هستند که می‌تواند توصیف دقیقی از ساختار کیهان ارائه دهد.

فیزیکدانان چندین دهه است که سعی کرده‌اند از نسبیت عام استفاده کنند تا بفهمند آیا سفر در زمان امکان‌پذیر است یا خیر. به نظر می‌رسد بتوان معادلاتی را نوشت که سفر در زمان را توصیف می‌کنند و کاملاً با نسبیت سازگار هستند. اما فیزیک، مثل ریاضیات نیست و اگر معادلات با چیزی در واقعیت مطابقت نداشته باشند، بی‌معنی هستند.

استدلال علیه سفر در زمان

دو مسئله‌ی اصلی در خصوص سفر در زمان وجود دارد. اولین مسئله عملی است: به نظر می‌رسد ساخت ماشین زمان به ماده‌ای عجیب نیاز دارد، ماده‌ای با انرژی منفی. تمام موادی که در زندگی روزمره خود می‌بینیم دارای انرژی مثبت هستند – ماده با انرژی منفی چیزی نیست که بتوان آن را در اطراف پیدا کرد. بر اساس مکانیک کوانتومی، می‌دانیم که چنین ماده‌ای به طور نظری می‌تواند ایجاد شود، اما در مقادیر بسیار کم و برای مدت زمان بسیار کوتاه.

با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر غیرممکن بودن ایجاد این ماده‌ عجیب وجود ندارد. علاوه بر این، ممکن است معادلات دیگری کشف شوند که امکان سفر در زمان را بدون نیاز به ماده عجیب فراهم می‌کنند. بنابراین، این موضوع ممکن است فقط یک محدودیت در فناوری فعلی یا درک مکانیک کوانتومی باشد.

rsz gettyimages

موضوع اصلی دیگر چندان عملی نیست، اما مهمتر است: شواهد نشان می‌دهد که سفر در زمان با منطق در تضاد است، به شکل پارادوکس‌های سفر در زمان. انواع مختلفی از این پارادوکس‌ها وجود دارد، اما مشکل‌سازترین آنها پارادوکس‌های سازگاری هستند. پارادوکس‌های سازگاری که در داستان‌های علمی-تخیلی رایج هستند زمانی اتفاق می‌افتند که رویداد خاصی رخ دهد که منجر به تغییر گذشته شود، اما خودِ تغییر در وهله اول از وقوع این رویداد جلوگیری می‌کند.

به عنوان مثال، سناریویی را در نظر بگیرید که من وارد ماشین زمان خود می‌شوم، از آن برای بازگشت به پنج دقیقه‌ی پیش استفاده می‌کنم و به محض اینکه به گذشته رسیدم، ماشین را نابود می‌کنم. حالا که ماشین زمان را از بین بردم، پنج دقیقه بعد امکان استفاده از آن برایم غیرممکن می‌شود.

اما اگر نتوانم از ماشین زمان استفاده کنم، نمی‌توانم به گذشته برگردم و آن را نابود کنم. بنابراین از بین نمی‌رود، پس می‌توانم به گذشته برگردم و آن را نابود کنم. به عبارت دیگر، ماشین زمان فقط در صورتی نابود می‌شود که از بین نرود. از آنجایی که نمی‌توان آن را همزمان از بین برد و از بین نبرد، این سناریو متناقض و ناسازگار است.

حذف پارادوکس‌ها

یک تصور غلط رایج در داستان‌های علمی-تخیلی این است که می‌توان پارادوکس‌ها را «ایجاد کرد». معمولاً به مسافران زمان هشدار داده می‌شود که تغییرات قابل‌توجهی در گذشته ایجاد نکنند و دقیقاً به همین دلیل از ملاقات با گذشته‌ی خود اجتناب کنند. چنین نمونه‌هایی را می‌توان در بسیاری از فیلم‌های سفر در زمان، مانند سه‌گانه‌ی «بازگشت به آینده» مشاهده کرد.

اما در فیزیک، پارادوکس رویدادی نیست که واقعاً اتفاق بیفتد – این یک مفهوم کاملاً نظری است که به ناهماهنگی اشاره دارد. به عبارت دیگر، پارادوکس‌ سازگاری صرفاً به این معنا نیست که “سفر در زمان” یک تلاش خطرناک است، بلکه به این معناست که به سادگی امکان‌پذیر نیست.

timetravelmachine

این یکی از انگیزه‌های “استیون هاوکینگ” این بود تا «حدس حفاظت زمانی» خود را فرموله کند. حدس وی این بود که سفر در زمان باید غیرممکن باشد؛ با این حال، این حدس تاکنون ثابت نشده است. همچنین اگر به جای حذف سفر در زمان به دلیل پارادوکس‌ها، بتوانیم خود پارادوکس‌ها را حذف کنیم، جهان مکان بسیار جالب‌تری می‌شد.

یکی از تلاش‌ها برای حل پارادوکس‌های سفر در زمان، «حدس خودسازگاری» “ایگور دیمیتریویچ نوویکوف” فیزیکدان نظری است. طبق این اصل می‌توانید به گذشته سفر کنید، اما نمی‌توانید آن را تغییر دهید. به گفته‌ی نوویکوف، اگر پنج دقیقه به گذشته سفر کرده و سعی می‌کردم ماشین زمان خود را نابود کنم، متوجه می‌شدم که انجام این کار غیرممکن است. قوانین فیزیک به نوعی جلوی این کار را می‌گیرد.

معرفی چندین تاریخچه (خطوط زمانی موازی)

اما اگر نتوانید گذشته را تغییر دهید، بازگشت به گذشته چه فایده‌ای دارد؟ پژوهش جدید محققی به نام “باراک شوشانی” نشان می‌دهد برخی پارادوکس‌های سفر در زمان را “حدس خودسازگاری نوویکوف” نمی‌تواند حل کند. این امر نشان می‌دهد اگر حتی یک پارادوکس را نتوان حذف کرد، سفر در زمان منطقاً غیرممکن خواهد بود.

بنابراین، آیا این آخرین میخ در تابوت سفر در زمان است؟ نه کاملاً. محققان نشان دادند که تاریخ‌های متعدد (یا به عبارتی آشناتر، خطوط زمانی موازی) می‌توانند پارادوکس‌هایی را حل کنند که حدس نوویکوف نمی‌تواند حل کند. این ایده بسیار ساده است. وقتی از ماشین زمان خارج می‌شوم، وارد خط زمانی دیگری می‌شوم. در آن خط زمانی، من می‌توانم هر کاری که بخواهم انجام دهم، از جمله نابود کردن ماشین زمان، بدون تغییر چیزی در خط زمانی اصلی که از آن آمده‌ام. از آنجایی که نمی‌توانم ماشین زمان را در خط زمانی اصلی نابود کنم، همان ماشینی که در واقع برای سفر به گذشته از آن استفاده کردم، پس هیچ پارادوکسی وجود ندارد.

time wormhole

پس از کار بر روی پارادوکس‌های سفر در زمان در سه سال گذشته، بسیار متقاعد شده‌ام که سفر در زمان امکان‌پذیر است، اما تنها در صورتی که جهان ما بتواند به چندین تاریخچه (خط زمانی) اجازۀ همزیستی بدهد. بنابراین، آیا می‌تواند؟ بر طبق مکانیک کوانتومی مطمئناً می‌تواند، حداقل اگر تفسیر «جهان‌های چندگانه» “هیو اِورت” را تأیید کنیم، که در آن یک تاریخ می‌تواند به چندین تاریخ «تقسیم» شود، که هر یک دارای نتیجه‌ای احتمالی خاص خود است. برای مثال، زنده بودن یا مرده بودن گربه شرودینگر، یا اینکه آیا به گذشته رسیده‌ام یا نه.

اما اینها فقط حدس و گمان هستند. “باراک شوشانی” و شاگردانش در حال حاضر روی یافتن یک نظریه ملموس از سفر در زمان با تاریخچه‌های متعدد کار می‌کنند که کاملاً با نسبیت عام سازگار باشد. البته، حتی اگر آنها موفق به یافتن چنین نظریه‌ای شوند، این برای اثبات امکان سفر در زمان کافی نیست، اما حداقل به این معنی است که سفر در زمان با “پارادوکس‌های سازگاری” رد نمی‌شود.

سفر در زمان و خطوط زمانی موازی تقریباً همیشه در داستان‌های علمی-تخیلی دست به دست هم می‌دهند، اما اکنون دانشمندان مدرکی دارند که نشان می‌دهد در علم واقعی نیز شواهد مهمی وجود دارد. نسبیت عام و مکانیک کوانتومی به ما می‌گویند که سفر در زمان ممکن است امکان‌پذیر باشد، اما اگر اینطور باشد، تاریخچه‌های متعدد نیز باید امکان‌پذیر باشند.

ترجمه: سحر الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: phys.org

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

17 دیدگاه

  1. شایدم زمان مث PDF باشه فقط بتونی گذشته رو ببینی
    قابل تغیر نباشه که بشه تغیرش داد
    رد اونی

  2. اگر منظور از سفر در زمان جابجایی بین تاریخچه های مختلف زمانی باشه دیگه نمیشه اسمش رو سفر در زمان گذاشت. مساله تبدیل میشه به چالش جایجایی بین جهان های موازی.
    یک نکته ای که امکانپذیری سفر زمان رو اثبات میکنه اتفاقیه که در قطعات الکترونیکی رایانه یا گوشی که الان با اون در حال خوندن این متن هستید؛ هر لحظه در حال رخ دادنه. از قواعد سفر زمان یا حتی تله پورت (جابجایی آنی بین دو مکان) الکترون ها در فیزیک کوانتوم در ساخت تکنولوژی های امروزی استفاده میشه. بنابراین منطقا این اتفاق در دنیای ماکروسکوپیک هم باید ممکن باشه. اینکه چرا در دنیای میکروسکوپیک اینقدر ساده این اتفاق رخ میده ولی در دنیای ماکروسکوپیک خیر به ساختار احتمالاتی دنیای ماکروسکوپیک ربط داره. تعداد ذرات دنیای ماکروسکوپیک اونقدر زیاده که احتمال این تله پورت یا سفر زمان به سفر نزدیک میشه ولی روی کاغذ ناممکن نیست.
    ما دقیقا نمیدونیم چه بلایی سر الکترون سفر در زمان کرده میاد. یا نمیدونیم آیا اون به الکترون دیگه ای تبدیل میشه یا همون الکترونه. اگر پاسخ این سوال رو داشتیم شاید جواب های بهتری برای تناقضات سفر زمان داشتیم.

  3. در مورد استدلال علمی علیه زمان باید عرض کنمتمام انرژی اطراف ما انرژی مثبت نیست ،انرژی تاریک انرژی منفی هستش ولی خب ماهیت و اجزاش هنوز کشف نشده و همچنین تمام انرژی های اطراف ما که مثبت هستن به خاطر این که همیشه جرم ماده مثبت در نظر گرفته میشه و این در حالی هستش که ما میدونیم یه چیز دیگه به اسم پاد ماده با جرم منفی وجود داره که اگه از پاد ماده در معادلات انرژی استفاده بشه ،اون موقع شاید بشه یه کارایی کرد.
    با سپاس فراوان از تمامی عوامل سایت علمی بیگ بنگ که سال هاست به صورت رایگان مقالات و اخبار روز فیزیک و نجوم رو در اختیار همه قرار میده.

  4. ممنون از سایت خوبتون و نظرات دوستان و بزرگان
    بسیار خوبه که سن خودتونم میگید
    ممنون از شعور بالا و درک شما

  5. سفر در زمان شدنی نیست ، چون اصلن زمانی نیست ، الان که دارم اینو می نویسم ، از دایناسورها تا ما، یک ثانیه هم نگذشته است زمان یه گمان نادرسته و یه قرار داد .

  6. عزیزان دل
    درک ما از زمان درحد درک انسان های غارنشین به اتوموبیل هست ما نباید از این سطح دانش بشریت انتظار داشته باشیم که فلسفه زمان رو برای ما شرح بدن چون خودشون هم بزور می‌فهمن و اینکه بعضی ها میگن چرا کسی از آینده به اینجا سفر نمیکنه سوال خوبیه وجوابش فقط به صورت یه فرضیه تعریف شده :
    شما زمان رو یه درخت در نظر بگیر
    وخودتو نوک یکی از شاخه هاش در نظر بگیر وقتی تو زمان به عقب میری باتوجه به مقدار عقب رفتن به سمت تنه نزدیک تر میشی حتی نفس تو و حضور تو هم میتونه اون رو دستکاری کنه و با دستکاری زمان یه شاخه جدید به وجون میداد که موازی با جهان خودته هر تغییری که انجام بدی روی اون شاخه تاثیر میزاره و اتفاقی تو دنیایی که ازش اومدی نداره.
    و سفر به آینده :
    فلسفه سفر به آینده کلا با سفر به گذشته فرق میکنه تو سفر به گذشته نا توی اتفاقاتی که افتاده جا به جا می‌شدیم اما تو سفر به آینده ما باید چیزی که هنوز به وجود نیومده رو رصد کنیم که باید راهی پیدا کنیم که فرد بدون کهولت سن بتونه به خوابی عمیق فرو بره و در تاریخ مورد نظر بیدار بشه.
    این بود اطلاعات و دیدگاه من نسبت به سفر در زمان

    با 14 سال سن چه میکنه این نوجوون ایرانی 😎😎

    1. سفر به آینده دو حالت داره که به نظرم هر دو حالت نشدنی هست!
      1 : اینکه ما سفر میکنیم به صد سال بَعد، خب توی صد سال آتی در مورد چی میخوایم ببینیم ؟ خودمون کجای این صد سال هستیم؟ شاید من 10 سال دیگه مُرده باشم! اصن دیدن آینده وقتی اتفاقی نیفتاده مسخرست! مثل این هست که شما بخوای سوار ماشین بشی ، ولی ماشینی وجود نداشته باشه!

      2 : در مدل دیگه سفر میکنیم و ممکنه همه رخدادهای چند صد سال آینده رو ببینیم!!!
      که در اینصورت ما به دفعاتی زندگی کردیم با همین ماهیت فعلی که به نظرم محال هست!

  7. خانم الله وردی, با عرض سلام, هرچند انتظار ندارم شما را در مقام مترجم این مقاله مورد سوال قرار دهم اما پرسشی است که سالهاست که ذهن مرا مشغول کرده, همه میدانیم که زمان مفهومی نسبی ست, اما فارغ از بحثهای عامیانه میتوانم بپرسم فرضا اگر انسان توان داشت در 100 سال یا 300 سال یا 1000 سال آینده در زمان سفر کند آیا ما انتظار نداشتیم فرد یا افرادی از آینده به زمان ما بیایند و ما از وجودشان با خبر باشبم مانند اینکه اگر ما الان امکان سفر در زمان را داشتیم حتما به گذشته های دور و نزدیک خود سفر میکردیم چه برای مقاصد علمی چه تاریخی چه حتی سرگرمی؟

  8. سفر به زمان امکان پذیر نیست!
    چون چیزی به نام زمان وجود ندارد!
    اگه وجود داشت حتما فضایی هوایی هستند که از ما شاید چند میلیون سال جلوتر باشند اما اگه آنها هوش را داشته باشند پس چرا به گذشته نمی‌روند و نسل تمام موجودات چه انسان چه دیگر موجودات بقیه سیارات را از بین نمیبرند?
    اسم منم هست ارسلان و فقط ۱۳ سالم است که این را میدانم اما دانشمندان هنوز متوجه نشدند

    1. دادا باید اول به این پی ببریم که فضایی وجود داره
      و یا اینکه چرا باید بیاد مارو نابود کنه😐

  9. اگه سفر در زمان ممکن بود حتما تا حالا کسانی از آینده به زمان ما سفر کرده بودن!!

  10. جدا از امکان جهان های موازی، بنظرم شناخت ما باید خیلی بیشتر از الان شه واسه موضوع سفر در زمان.شناخت مثلا در مورد امکان وجود ابعاد دیگه،ماهیت زمان,، اشکال ماده و چیزای دیگه.ولی یه سوال خیلی مهمه، آیا باوجود پیشرفتامون محدودیتی برا ما آدما هست؟ بنظرم احتمالا بله
    ممنون واسه مطلب خوبتون

  11. به نظرم زمان باید مثه ورق های یک کتاب در نظر گرفته بشه، قابل تغییر نیست، چون ثبت شده، ولی قابل مشاهده است، اینطوری بعد زمان هم قابل فهم و تصور میشه، البته می‌تونه به صورت چند بعدی هم باشه

  12. وقتی به گذشته سفر کنیم اگر هم چیزی را تغییر دهیم آینده باید عوض بشه و ما تو اون زمان گیر میفتیم چون اون زمان زمان حال میشه و زمان حالی که قبل استفاده از ماشین زمان بود از بین میره و تبدیل به آینده میشه مگه اینکه ماشین زمان بتونه پردازش کنه اینده رو که نمیتونه پس گذشتمون زمان حالمون میشه

    1. داداش چی میگی اصلا تو باغی؟
      اصلا یه کلمه خوندی چی نوشتن؟
      نوشته وقتی بر میگردی به گذشته چند تا نظریه داره اولش اینکه وقتی برمیگردی نمیتونی چیزی رو تغییر بدی
      بعدیشم اینه که وقتی بر میگردی به گذشته تو یه خط زمانی دیگه برمیگردی که ربطی به اون خط‌زمانی اصلی نداره و هر چی رو تغییر بدی چیزی رو نقض نمیکنه