بیگ بنگ: سرعت نور در خلأ برابر با 299.792.458 متر بر ثانیه است؛ دانشمندان نهایتأ در سال 1975 با این رقم به توافق رسیدند – اما چرا این رقم را تصویب کردند؟ و چرا این رقم اهمیت دارد؟

به گزارش بیگ بنگ، پاسخ به این سئوالات ما را به یک سفر جالب در اعماق فضا، زمان، فیزیک و اندازه گیری می برد و اما داستان هنوز گفته نشده است. مطالعات مدرن سرعت نور را برای اولین بار مورد پرسش قرار می دهند. برای شروع بهتر است تاریخ را مرور کنیم: در ابتدای قرن هفدهم، عموم بر این باور بودند که نور سرعت ندارد و فقط به طور آنی ظاهر می شود.

در قرن شانزدهم، این ایده به طور جدی به چالش کشیده شد. در وهله ی نخست دانشمندِ هلندی آیزاک بکمان در سال 1629 یک سری آینه را در اطراف انفجارات باروت قرار داد تا ببیند آیا مشاهده کنندگان هیچگونه اختلافی را در لحظۀ ظاهر شدنِ جرقه ی نور تشخیص می دهند یا خیر. متأسفانه این نتایج برای بکان و علم قانع کننده نبودند، اما در سال 1676 یک ستاره شناس دانمارکی به نام اوله رومر تغییرات عجیبی را در زمان ماه گرفتگیِ یکی از قمرهای مشتری در طول یک سال تشخیص داد.

آیا این تغییرات به این خاطر بودند که وقتی زمین دورتر باشد نور زمان بیشتری را لازم دارد تا از مشتری سفر کند؟ رومر این چنین تصور کرد و محاسبات دقیقش سرعت نور را تقریبأ 220 هزار کیلومتر بر ثانیه اندازه گیری کردند – این تخمین اصلأ بد نیست، به ویژه با توجه به اینکه داده های او در مورد اندازه های سیاره همگی دقیق نبودند. آزمایشات بیشتر بر روی سیاره مان با استفاده از پرتوهای نور دانشمندان را به عدد درست نزدیکتر کردند و سپس در میانه ی دهه ی 1800، فیزیکدان جیمز کلرک مکسول معادلات مکسول خویش را معرفی کرد – روش های اندازه ی گیری میدان های الکتریکی و مغناطیسی در خلأ.

معادلات مکسول خواص الکتریکی و مغناطیسیِ فضای خالی را تثبیت کردند و پس از اینکه مشخص شد سرعت موج تابش الکترومغناطیسیِ فاقد جرم خیلی نزدیک به سرعت فرضیِ نور است، مکسول بیان کرد که ممکن است آنها دقیقأ با هم انطباق داشته باشند. به نظر می رسد مکسول درست گفته باشد و برای اولین بار توانستیم سرعت نور را بر اساس ثابت های دیگر در جهان اندازه گیری کنیم.

در عین حال، کار مکسول به شدت نشان می داد که نور به خودی خود یک موج الکترومغناطیسی است و پس از تأیید این ایده، آلبرت اینشتین در سال 1905 به عنوان بخشی از نظریۀ نسبیت خاص خود به آن پرداخت. امروزه، سرعت نور یا c به عنوان سنگ بنای نسبیت خاص در نظر گرفته می شود – برخلاف فضا و زمان، سرعت نور ثابت است و مستقل از مشاهده کننده عمل می کند. بعلاوه، این ثابت زیربنای درک ما از جهان است. این ثابت با سرعت امواج گرانشی انطباق دارد و بله، این همان c در معادلۀ معروف E=mc2 می باشد.

فقط دانش مکسول و اینشتین را درباره ی سرعت نور در اختیار نداریم. دانشمندان نور را با برگرداندنِ لیزرها از اشیا و مشاهدۀ عملکرد گرانش در سیاره ها اندازه گیری کرده اند و تمام این آزمایشات به یک رقم یکسان دست یافته اند. هرچند، به لطف نظریۀ کوانتوم (شاخه ای از فیزیک که بیان می کند جهان به آن اندازه که تصور می کنیم ثابت نیست)، داستان به اینجا ختم نمی شود.

نظریۀ میدان کوانتوم می گوید که خلأ هرگز واقعأ خالی نیست: خلأ با ذرات ابتدایی که به سرعت ایجاد شده و از بین می روند پر شده است. این ذرات موج های الکترومغناطیسی را ایجاد می کنند و می توانند تغییراتی را در سرعت نور ایجاد کنند. مطالعات بر روی این ایده ها همچنان ادامه دارند و یک روش قطعی را برای آن پیدا نکرده ایم. در حال حاضر، سرعت نور به همان اندازه ای که قرن ها بوده باقی می ماند و ثابت است…

ترجمه: سحر  الله وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

5 دیدگاه

  1. برای من بیشتر سوال این است که چرا سرعت نور ۲۹۹٫۷۹۲٫۴۵۸ است و مثلا 400 میلیون یا 200 میلیون نیست.درسته شاید این یک ثابت جهانی باشد ولی واقعا چه عاملی باعث شده مقدار این ثابت جهانی همچین عددی باشد.

    1. از اونجایی که سرعت از واحدهای اصلی متر و ثانیه تشکیل شده است، که خودمان به صورت قراردادی برای هرکدام معیاری قرار دادیم.(به عنوان مثال برای تعریف یک ثانیه، دوره ارتعاشات اتم سزیوم را ملاک قرار داده ایم) لزومی ندارد که ثابت های جهانی اعداد رندی از ملاک های ما برای ثبت مکان و زمان و بالطبع سرعت باشد.

    2. سوالت اشتباهه اینکه چرا نور در جهان ما این سرعت رو داره برمیگرده به جنس و قوانین جهان ما که باعث میشه نور چنین باشه ولی اینکه ما بپرسیم نور چرا این سرعت رو داره و چرا بیشتر یا کمتر نیست رو باید با شناخت جهانهای بیشتری پاسخ داد و چون خارج شدن ما از این جهان فعلا امکان پذیر نیست پس این سوال هم بیمعنیست

  2. باز هم برای من ساده مشخص نشد که چرا تا این حد دقیق محاسبه شده است ؟ چرا ۲۹۹٫۷۹۲٫۴۵۸ روش دقیق این اندازه گیری به چه صورت بوده که نشده ۲۹۹٫۷۹۲٫۴۵9