بیگ بنگ: دانشمندان کشف کرده‌اند که استرس منتقل‌شده از دیگران، می‌تواند مانند استرس واقعی، مغز را تغییر دهد. این نشان می دهد استرس نه تنها مسری است، بلکه مغز را در سطح سلولی نیز تغییر می‌دهد.

به گزارش بیگ بنگ، دکتر جی‌دیپ بینز و گروهش در دانشکده پزشکی کامینگ مؤسسه مغز هاچکیس(HBI) در دانشگاه کلگری، طی مطالعه‌ای جدید کشف کردند که استرس منتقل‌شده از دیگران، می‌تواند مانند استرس واقعی، مغز را تغییر دهد. این مطالعه در موش‌ها، همچنین نشان می‌دهد که تاثیرات استرس بر مغز در موش‌های ماده بعد از تعامل اجتماعی، برعکس می‌شود. این امر برای موش‌های نر درست نبود.

بینز گفت: «تغییرات مغزی مربوط به استرس موجب بیماری‌های روانی بسیاری، از جمله اختلال استرسی پس از ضایعه روانی(PTSD)، اختلالات اضطرابی و افسردگی، می‌شود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که استرس و احساسات می‌تواند “مسری” باشد. اینکه این امر اثراتِ پایداری برای مغز دارد یا خیر، هنوز معلوم نیست.» تیم تحقیقاتی اثرات استرس در جفت‌های موش ماده یا نر را بررسی کردند. آنها یک موش از هر جفت را جدا کردند و آن را قبل از بازگشت به جفت خود، در معرض استرس خفیف، قرار دادند. همچنین پاسخ‌های جمعیت خاصی از سلول‌ها، به ویژه نورون‌های CRH که پاسخ مغز به استرس را کنترل می‌کنند، در هر موش بررسی کردند؛ که نشان داد که شبکه‌ها در مغز هر دو موش مضطرب و موش غیرمضطرب به شیوه‌ای مشابه تغییر یافت.

نویسندۀ اصلی این مطالعه، تونی لی استرلی، دانشیار آزمایشگاه بینز، گفت: « نکته قابل توجه این بود که نورون‌های CRH جفت‌ها، که خودشان در معرض استرس واقعی نبودند، تغییراتی را نشان دادند که مشابه با تغییرات اندازه‌گیری‌ شده در موش‌های مضطرب بود.» سپس این تیم برای مهندسی کردنِ این نورون‌ها از رویکردهای اپتوژنتیک استفاده کردند تا بتوانند آنها را با نور روشن یا خاموش کنند. وقتی محققان نورون‌ها را در طول استرس خاموش کردند، مانع از ایجاد تغییراتی در مغز، که به طور طبیعی بعد از استرس رخ می‌دهد، شدند. وقتی نورون‌ها در جفت دیگر را در طول تعامل با موش مضطرب جفت خود خاموش کردند، استرس به موش شریک منتقل نشد. به طور قابل توجهی، وقتی این نورون‌ها را با استفاده از نور در یک موش فعال کردند، حتی در نبودِ استرس، مغز موش دریافت‌کنندۀ نور و مغز شریک آن، دقیقاً مانند زمان بعد از استرسِ واقعی، تغییر کرد.

این تیم کشف کردند که فعال‌سازیِ نورون‌های CRH موجب انتشار سیگنال شیمیایی، “هشدار دهنده فرومون”، از مغز موشی که شریک خود را تغییر داده است، می‌شود. شریکی که سیگنال را تشخیص دهد می‌تواند به نوبۀ خود مغز دیگر اعضای گروه را تغییر دهد. این انتشار سیگنال‌های استرس، مکانیزم مهمی را برای انتقال اطلاعاتی که برای شکل‌گیریِ شبکه‌های اجتماعی در گونه‌های مختلف مهم و حیاتی است، نشان می‌دهد.

یکی دیگر از مزایای شبکۀ اجتماعی، توانایی آنها در ممانعت از تاثیرات رویدادهای نامطلوب است. تیم محققان همچنین شواهدی برای ممانعت از استرس یافتند، اما انتخابی بود. آنها متوجه شدند که در موش‌های ماده، اثرات باقی‌مانده از استرس روی نورون‌های CRH در بیش از نیمی از آنها، بعد از زمان تعامل با جفت‌های غیرمضطرب، از بین رفت. این امر برای موش‌های نر درست نبود.

بینز بیان دارد که این یافته‌ها ممکن است برای انسان هم صدق کند. «ما گاهی اوقات حتی بدون اینکه بدانیم، به راحتی استرس خود را به دیگران منتقل می‌کنیم. حتی شواهدی وجود دارد که برخی علائم استرس می‌تواند در خانواده و عزیزانِ افرادی که مبتلا به اختلال استرسی هستند، باقی بماند. از طرف دیگر، توانایی حس کردن وضعیت عاطفی دیگران، بخش مهمی از ایجاد و ساختن پیوندهای اجتماعی است.» این تحقیق نشان می‌دهد که استرس و تعاملات اجتماعی، ارتباط بسیار زیادی با هم دارند. عواقب این تعاملات می‌تواند طولانی‌مدت باشد و ممکن است بعد از مدتی رفتارها را تحت تأثیر قرار دهد. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature Neuroscience منتشر شده است.

ترجمه: زهرا جهانبانی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencedaily.com