بیگ بنگ: آیا دستگاه‌های تلفن همراه می‌توانند موجب سرطان شوند؟ امواج تولید شده توسط دستگاه‌های الکترونیکی چگونه می‌توانند بر بدن ما تاثیر بگذارند؟ واقعیت این است که ما اطلاعات خیلی کمی داریم و نمی‌توانیم به طور قطعی نظر بدهیم اما بر اساس برخی شواهد می‌توان گفت بهتر است مراقب بود تا جلوی احتمال رخ دادن اتفاقات ناخوشایند را گرفت و از پشیمانی جلوگیری کرد.

آیا همه‌ی امواج خطرناک هستند؟

نه! ما در کل طول روز در معرض امواج طبیعی قرار داریم و فرقی ندارد بیرون باشیم یا در خانه یا محل کار یا هر جای دیگر. ما همیشه در معرض امواج حاصل از تابش زمینه از جمله تابش زمینی، تابش کیهانی و یا رادون هستیم. رادون یک گاز رادیواکتیو است و عمدتا در مناطقی یافت می‌شود که در معرض رادیوم قرار گرفته‌اند. علاوه بر این موارد، خورشید مهم‌ترین منبع امواج است. ما به امواج خورشید عادت کرد‌ه‌ایم. بیشتر امواج خورشید بی ضرر می‌باشند و حتی وجود آنها برای ما ضروری است. چیزی که باید در موردش نگران باشیم قرار گرفتن در معرض مقدار زیادی از این امواج است و فرقی ندارد طبیعی باشند یا مصنوعی.

آلودگی الکترومغناطیسی چیست؟

آلودگی الکترومغناطیسی برای توصیف قرارگیری در معرض مقدار زیادی امواج الکترومغناطیس یا میدان‌های الکترومغناطیسی به کار می‌رود. امواج الکترومغناطیس یا میدان‌های الکترومغناطیسی توسط دستگاه‌هایی چون تلفن همراه، تلفن‌های بی‌سیم، روترهای وای فای، یا دستگاه‌های بلوتوثی تولید می‌شوند.

انرژی ساطع شده از دستگاه‌های الکتریکی، تابشی غیر یونیزه می‌باشد. غیر یونیزه بودن به این معناست که این تابش‌ها قادر به شکستن پیوند‌های شیمیایی نیستند و در نتیجه نمی‌توانند به دی‌ان‌ای آسیب رسانده و موجب سرطان شوند. گرچه امواج الکترومغناطیسی قادر به آسیب فوری نیستند اما به دلیل تعامل با بدن می‌تواند منجر به آسیب‌های غیر مستقیم شود؛ مخصوصا اگر قرارگرفتن در معرض این امواج، طولانی مدت باشد.

چگونه امواج الکترومغناطیسی حاصل از دستگاه‌های الکترونیکی بر بدن ما تاثیر می‌گذارند؟

بدن ما امواج الکترومغناطیسی را همچون انرژی جذب می‌کند و مولکول‌های موجود در بافت که به طور مستقیم در معرض امواج قرار می‌گیرند برانگیخته می‌شوند. به عبارت دیگر آنها گرم می‌شوند. این دقیقا همان اتفاقی است که هنگام حمام آفتاب گرفتن می‌افتد. مولکول‌های پوست توسط امواج موجود در نور خورشید برانگیخته می‌شوند و به همین دلیل تابش نور خورشید باعث به وجود آمدن احساس گرما بر روی پوست می‌شود.

گرمای حاصل از طیف غیر‌یونیزه‌ی خورشید بی‌ خطر محسوب می‌شود. علاوه بر آن انرژی تولید شده توسط دستگاه‌های الکترونیکی، انرژی کمتری نسبت به خورشید دارند. انرژی با فرکانس موج نسبت مستقیم دارد. نور فرابنفش (عامل بالقوه‌ی سرطان پوست) فرکانسی حدود 10 به توان 16 دارد در حالی که امواج مایکروویو که شدت کمتری نسبت به فرابنفش دارند فرکانسی حدود 10 به توان 9 دارند. امواج ماکروویو همان امواجی هستند که از دستگاه‌های تلفن همراه ساطع می‌شوند. این ممکن است باعث شود خیالتان راحت شود اما عجله نکنید.

نرخ ثابت جذب(SAR) تلفن‌های همراه و تاثیرات آن بر روی سلامتی توجه زیادی را در سال‌های اخیر به خود جلب کرده است. SAR بیانگر میزان انرژی حاصل از تابش است که توسط بدن در باز‌ه‌ی زمانی خاصی جذب شده است. گرچه کارخانه‌ها موظف هستند محدودیت‌های ایمنی تنظیم شده توسط FCC و بسیاری از دولت‌ها را رعایت کنند اما این مقادیر تقریبا تصادفی هستند. ما هنوز درباره‌ی اثرات بالقوه‌ی امواج الکترومغناطیسی بر روی مواد بیولوژیکی و تاثیرات استفاده‌ی روبه‌ رشد و انباشته‌ی آن اطلاعات کافی نداریم.

واقعیت این است که ما به طور فزاینده‌ای در معرض امواج الکترومغناطیسی قرار داریم. ما در طول روز غرق در امواج ای‌اف‌ام می‌باشیم. امواج اکترومغناطیسی از تعداد فزاینده‌ی دستگاه‌ها ساطع می‌شود و ارتباط ما با این دستگاه‌های هر روز بیشتر می‌شود. هیچ‌کس از نتیجه‌ی نهایی این شرایط خبر ندارد.

شواهدی بر تاثیرات خطرناک آلودگی الکترومغناطیسی بر روی سلامتی

آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان(IARC) که جزو سازمان جهانی بهداشت(WHO) است در سال 2011 امواج وایرلس را در دسته‌ی امواج بالقوه سرطان زا دسته‌بندی کرد. معرفی امواج وایرلس به عنوان امواجی سرطان زا به دنبال مطالعاتی بود که ارتباط میان امواج تلفن همراه و سرطان را نشان می‌داد. مطالعات بسیاری حاکی از ارتباط میان سرطان و امواج وایرلس می‌باشند، به خصوص در افرادی که طولانی مدت از تلفن همراه استفاده می‌کنند. گرچه در برخی از تحقیقات این ارتباط نسبی یا مورد بحث است. بیشتر این مطالعات یا دارای اشکال اند و یا قدیمی و منسوخ هستند. بنابراین نمی‌توان نتیجه‌ای قطعی از آنها گرفت.

شیوه‌ای که امروزه تکنولوژی بی‌سیم را مورد استفاده قرار می‌دهیم با یکی دو دهه‌ی پیش که این دستگاه‌ها وجود نداشتند کاملا متفاوت است. برای بررسی تاثیرات طولانی مدت این دستگاه‌ها بر روی بدن زمان بیشتری نیاز است. نحوه‌ی استفاده از تکنولوژی (به طور مثال عینک گوگل یا ساعت‌های هوشمند) با سرعتی در حال تغییر است که تاثیر آن بر روی بدن انسان توسط مطالعات طولانی مدت یا سازمان‌های نظارتی قابل بررسی نیست و می‌توان با قاطعیت گفت این یک واقعیت مسلم است.

گرچه مطالعات دانشجویان را نباید با اطمینان کامل پذیرفت اما گزارش‌های هشدار دهنده به ما یادآوری می‌کنند تا محتاط باشیم. اخیرا گزارشی از مردن یک نهال شاهی که کنار یک روتر وای فای قرار داشت، منتشر شد. اما مشخص شد این گزارش بر اساس یک تحقیق غیر حرفه‌ای بوده و به دلیل معایب قابل توجه آزمایش، معتبر نیست. البته این به معنی غلط بودن نتیجه نیست و فقط به معنی غیرقابل اعتماد بودن آزمایش است.

انسان نهال شاهی نیست اما ما دستگاه‌های وایرلس را نزدیک خود نگه میداریم. اگر این به صورت طولانی مدت باشد می‌تواند به سلامتی آسیب وارد کند. در حین جست‌ و جو به دنبال ارتباط میان سرطان و دستگاه‌های تلفن همراه به مقاله‌ای برخورد کردم که استفاده از تکنولوژی موبایل در مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه را توضیح می‌داد. نویسنده‌ی این مقاله در مورد تاثیرات پیشگیرانه‌ی تحویل اطلاعات سلامت از طریق دستگاه‌های تلفن همراه در ابتلا به سرطان تئوریاتی دارد.

چگونه می‌توانیم در برابر آلودگی الکترومغناطیسی از خود محافظت کنیم

امواج الکترومغناطیسی تولید شده توسط دستگاه‌های الکترونیکی در محیط اطراف ما بسیار زیاد می‌باشند.  با نرخ کنونی و با فرض اینکه از دستگاه‌های الکترونیکی به طور بیش از حد استفاده نکنید می‌توان گفت این حالت حداقل برای افراد بالغ بی خطر است. اما اگر عادت‌هایی دارید که ریسک بالایی دارند و نشانه‌هایی را تجربه کرده‌اید که نشان‌دهنده‌ی آلودگی الکترومغناطیسی می‌باشند، می‌توانید برخی از استراتژی‌های زیر را به کار بگیرید.

تلفن همراه

تا حد امکان برای تماس گرفتن از تلفن همراه استفاده نکنید. تماس‌های تلفنی از طریق تلفن همراه را کوتاه کنید و از هدست استفاده کنید. زمانی که سیگنال شبکه ضعیف است امواج تلفن همراه از همیشه قوی‌تر است پس در این زمان‌ها از تلفن همراه برای تماس گرفتن استفاده نکنید. تا حد امکان تلفن همراه خود را با خود حمل نکنید و یا جای آن را پس از بازه‌های کوتاهی عوض کنید. تلفن همراهتان را زمانی که خواب هستید و یا زمانی که تلفن همراهتان در حالت هواپیما است، نزدیک خود نگه ندارید. این کار نه تنها باعث کم شدن امواج ساطع شده از تلفن همراهتان می‌شود بلکه باعث بهبود خوابتان می‌شود و همچنین باتری آن بیشترعمر می‌کند. در نهایت هنگام خرید تلفن همراه بعدی به کم بودن “نرخ ثابت جذب” آن توجه داشته باشید.

تلفن‌های بی‌سیم خانگی

از کم شدن قدرت سیگنال‌ تلفن بی‌سیم خود زمانی که در پایه قرار می‌گیرد یا در حالت آماده به کار است، اطمینان حاصل کنید. از تلفن نزدیک پایه‌ی آن استفاده کنید. در صورت امکان آن را با یک تلفن سیمی یا تلفنی که امواج ضعیف‌تری دارد، جایگزین کنید.

وای فای و بلوتوث

قدرت سیگنال این دستگاه‌ها به سرعت با فاصله  گرفتن از آن کاهش می‌یابد و بنابراین انرژی که به بدن شما می‌رسد بسیار ضعیف است. علاوه بر آن انرژی وای فای غیر حرارتی است و سبب گرم شدن بافت نمی‌شود. بنابراین لازم نیست نگران آن باشید. گفته می‌شود ممکن است آسیب‌پذیری کودکان بیشتر باشد. اگر از این لحاظ نگران هستید زمانی که به روتر وای فای نیاز ندارید آن را خاموش کرده و با کابل به اینترنت متصل شوید. اگر لازم است که روتر همیشه روشن باشد آن را در فاصله‌ای دور از میز یا تخت قرار بدهید. بر اساس یافته‌های کنونی ما امواج وای فای بی ضرر می‌باشند و تقریبا غیر ممکن است که قرار گرفتن زیاد در معرض این امواج سبب بروز مشکلی شود.

آرام باشید! جای نگرانی نیست

در حال حاضر علم در این زمینه به قطعیت نرسیده است. استفاده‌ی این‌ چنینی از تکنولوژی، پیشرفتی بسیار جدید است و سیستم‌های بیولوژیکی به کندی تغییر می‌کنند. بنابراین قادر نخواهیم بود تا گذشت مدتی طولانی این تغییرات را به طور واضح ببینیم. این نکته را در تغییرات آب و هوایی به روشنی ‌دیده‌ایم. زمانی که تغییرات به حدی رسیده باشند که قابل انکار نباشند، حداقل برای کودکانمان قابل بازگشت نخواهند بود.

بزرگترهای ما می‌دانند که بهتر است با احتیاط باشیم تا بعدا پشیمان نباشیم. این قانونی محتاطانه است که بهتر است همگی از آن پیروی کنیم. تکنولوژی را بپذیرید ولی در حدی معقول و محتاطانه از آن استفاده کنید. به کودکانتان استفاده‌ی مسئولانه از تکنولوژی را بیاموزید تا مشکلی پیش نیاید. تلفن همراه و وسایل الکترونیکی دیگر فقط زمانی سلامتی را به خطر می‌اندازند که از آنها بیش از حد استفاده شود. آنچه بیشتر از هر چیزی سلامتی را تهدید می‌کند استرس است، پس آرام باشید.

ترجمه: معصومه رحیمی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: makeuseof.com