بیگ بنگ: انسان‌ها سراسر کره زمین را به تسخیر خود درآورده‌اند. انسان با فناوری و فرهنگی که پدید آورده، شکل دیگری به جهان بخشیده است.

به گزارش بیگ بنگ، ایده انتخاب طبیعی یا بقای سازگارترین‌ها در عصر سنگی معقول به نظر می‌رسد، یعنی زمانی که انسان بر سر تکه گوشت به مبارزه می‌پرداخت، اما آیا اکنون هم چنین شرایطی حاکم است؟ ما از 12 کارشناس پرسیدیم که آیا انسان‌ها کماکان در حال فرگشت هستند یا خیر. آنها به اتفاق گفتند که بله، انسان در حال فرگشت است؛ با این حال، دانشمندان اظهار داشتند که شاید به درک خوبی از فرگشت نرسیده باشیم.

فرگشت با انتخاب طبیعی یکی نیست

اغلب مواقع، فرگشت به جای «بقای سازگارترین‌ها» یا «انتخاب طبیعی» استفاده می‌شود. در واقع، این مقوله‌ها با یکدیگر فرق دارند. فرگشت به معنای تغییر تدریجیِ جمعیت با گذشت زمان است. انتخاب طبیعی به سازوکاری اطلاق می‌گردد که فرگشت می‌تواند به وسیله آن اتفاق بیفتد. اجداد عصر سنگیِ ما که دوندگان سریعی بودند، از دست ماموت‌ها می‌گریختند و احتمال فرزندآوری‌شان بالا بود. این انتخاب طبیعی است. جمعیت انسان با گذشت زمان سریع‌تر می‌دوید. این فرگشت است.

فرگشت می‌تواند بدون انتخاب طبیعی رخ دهد

این ایده درباره انسان‌های عصر سنگی معقول است، اما آیا این ایده می‌تواند امروزه صحت داشته باشد؟ ما نیازی نداریم که سریع‌تر از ماموت‌ها حرکت کنیم؛ ما وقتی مریض شدیم می‌توانیم از داروهای مختلفی برای درمان استفاده کنیم؛ ما برای تهیه مواد غذایی می‌توانیم به فروشگاه مراجعه کنیم. انتخاب طبیعی مستلزم یک فشار انتخاب است؛ پس اگر اینها مانعی برای‌مان نباشند، آیا می‌تواند چنین مدعی شد که فرگشت توقف یافته است؟ به باور کارشناسان، حتی اگر فشار انتخابی در کار نباشد، فرگشت می‌تواند با سازوکارهای دیگر رخ دهد.

پروفسور “استنلی امبروز”، انسان‌شناس از دانشگاه ایلینویز این چنین توضیح می‌دهد: «هر تغییر در مقدار ژن‌ها یا گونه‌های ژنی با گذشت زمان، فرگشت نام دارد. فرگشت لزوماً به معنای بهبود نیست. احتمال دارد برخی از ژن‌ها تحت تاثیر انتخاب طبیعی قرار گیرند، و ممکن است سایر تغییرها در DNA هیچ تاثیر فاحشی بر روی ما نداشته باشد. احتمال دارد برخی افراد بدشانس جان خود را بنا به دلایلی از دست دهند که هیچ ارتباطی با ژن‌هایشان ندارد. گونه‌های ژنی منحصربفردشان به نسل بعدی منتقل نخواهد شد؛ بنابراین، جمعیت دستخوش تغییر قرار خواهد گرفت. تغییر ژنتیکی مستلزم هیچ فشار انتخابی نیست و امروزه نیز شاهد وقوع آن هستیم.»

انتخاب طبیعی هنوز در انسان‌ها در حال رخ دادن است

اگرچه انسان شرایط را روز به روز برای خود آسان‌تر کرده است، اما کماکان فشار انتخاب تاثیرگذار می‌باشد؛ یعنی انتخاب طبیعی هنوز به قوت خود باقی است. انسان‌ها نیز به مانند همه پستانداران در صورتی که شیر دادن از طریق پستان‌ها را متوقف کنند، قابلیت هضم شیر را از دست خواهند داد. زیرا این کار به معنای توقف ساخت آنزیمی به نام لاکتاز است. در برخی از کشورها، جمعیت‌های انسانی به پایداری لاکتازی رسیده‌اند؛ یعنی افراد در سراسر عمر خود لاکتاز تولید می‌کنند.

در کشورهای اروپایی، می‌توانیم از یکی از گونه‌های ژنی خاص موسوم به -13910*T سپاسگزاری کنیم چرا که پایداری لاکتازی را رقم زده است. محققان با مطالعه این ژن خاص به این پیشنهاد رسیده‌اند که وقتی انسان‌ها شروع به دام‌پروری و تهیه شیر حیوانات کردند، این ژن متداول گردید. این نمونه‌ای از انتخاب طبیعی است که در آن، انسان خودش فشار انتخابی را پدید آورده است؛ ما شروع به نوشیدن شیر کردیم، پس قابلیت هضم آن نیز در بدن‌مان فرگشت یافت!

امکان توقف فرگشت وجود ندارد!

فرگشت می‌تواند با سازوکارهای مختلفی رخ دهد. چون محیطِ ما پیوسته در حال تغییر است، انتخاب طبیعی نیز پیوسته در حال وقوع است. اگر محیط‌مان برای ما مناسب باشد، در هر صورت فرگشت پیدا می‌کنیم. یکی از کارشناسان حوزه فرگشت و ژنتیک از دانشگاه کمبریج می‌گوید: «تا زمانی که تولید مثل انسان با شرایط تصادفی و جهش ژنی گره خورده باشد، تفاوت‌ها از نسلی به نسل دیگر وجود خواهند داشت. بنابراین، فرایند فرگشت هیچ‌گاه به پایان نخواهد رسید.»

ترجمه: منصور نقی‌لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com