بیگ بنگ: آیا تاکنون پس از یک مسافرت طولانی با خودرو احساس تهوع داشته اید یا در حین سواری با یک ترن هوایی دچار دل پیچه شده اید؟ در این صورت میتوانید تا حدی تجربه فضانوردان را حین اقامتشان در فضا احساس کنید. بین 60 تا 80 درصد همه فضانوردان در نخسین چند روز اقامت خود در فضا کم و بیش فضازدگی را تجربه می کنند.

به گزارش بیگ بنگ، نشانه های این عارضه شباهت زیادی با عوارض ناشی از تکان های شدید (دریا زدگی، ماشین زدگی ،… )در روی زمین دارد و از علائم آن می توان به سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و در موارد حادتر به استفراغ نیز اشاره نمود. برای اغلب اعضای ماموریت های فضایی، این نشانه ها حداکثر پس از سه روز اقامت در فضا برطرف می شوند اما ممکن است در هر زمان در طول ماموریت این عوارض بدون هیچ نشانه یا دلیل خاصی دوباره بروز کنند. در حقیقت شاید عجیب ترین نکته در مورد فضازدگی غیرقابل پیش بینی بودن آن است. حتی با وجود تجزیه و تحلیل و آزمایشات بسیار دقیق قبل از پرتاب نمی توان گفت که کدام یک از فضانوردان ممکن است دچار چنین حالاتی شوند.

برخی از فضانوردان که معده های حساس دارند ممکن است هیچ مشکلی پیدا نکنند اما ممکن است در میان آنان افرادی که هیچگونه سابقه عوارض ناشی از تکان های شدید روی زمین نداشته اند، سردرد و تهوع را در زندگی خارج از اتمسفر خود تجربه کنند. در حالی که محققان هنوز بررسی دقیق دلایل بروز فضازدگی را به اتمام نرسانده اند، گمان می رود این حالت ناشی از جابجا شدن مایع گوش درونی باشد که عامل اصلی عوارض پس از تکان های شدید در روی زمین است. شما چه در حال نشستن درون یک خودرو یا یک فضاپیما باشید در هر صورت بین آنچه چشمانتان می بیند و بدن شما از وقایع در حال اتفاق حس می کند عدم تطابقی وجود دارد.

این عدم تطابق به تنهایی برای اینکه حس بیماری را منتقل کند کافی است اما فضانوردان در فضا با معضلات دو چندانی روبرو هستند. به دلیل اثرات بی وزنی روی سیستم تشخیص و تحریک پذیری داخلی اندام بدن، این ناهمترازی حس بینایی با حس درونی بسیار محسوس تر است. بر روی زمین، این سیستم برای ایجاد حس درونی تشخیص وضعیت اندام ها و موقعیت بدن از پیامهای عصبی استفاده می کند. اما هنگامی که شما در حالت بی وزنی در فضا شناورید این سامانه از کار می افتد و ممکن است از اینکه می بینید دست ها و پاهایتان در موقعیتی که فکر می کردید نیستند، شگفت زده شوید. حتی بدتر اینکه ممکن است اغلب برای پیدا کردن جهت بالا یا پایین دچار سردرگمی شوید.

این سردرگمی موجب تشدید علائم و عوارض فضازدگی می شود و ممکن است در توانایی های فضانوردان برای انجام وظایفشان اختلالاتی بوجود آورد- به خاطر داشته باشید آنها حتما برای انجام کاری به آنجا رفته اند. در سال 1997، ناسا موسسه ملی تحقیقات زیست پزشکی را تاسیس کرد تا دلایل و اثرات فضازدگی و نیز سایر تاثیرات رفتن به فضا روی بدن انسان را مورد بررسی و مطالعه قراردهد. بر اساس برخی تحقیقات این مرکز فضانوردان قبل از اعزام به فضا می توانند با تقویت ارادی سیستم گوش داخلی و دستگاه دهلیزی خود فضازدگی را کاهش داده یا از بروز آن جلوگیری کند. یکی از تمرینات فضانوردان در این رابطه شرکت در دوره های دوی با مانع است در حالی که عینک بسیار تیره ای به چشم زده اند، که این موجب تقویت چشمگیر گوش درونی و به چالش کشیدن قوای درک موقعیت آنان می گردد.

ترجمه: سید علیرضا موسوی / سایت علمی بیگ بنگ

منبع: howstuffworks.com