بیگ بنگ: محققان برای درمان طیف گسترده‌ای از سرطان‌های پیشرفته از یک پادتن سمی استفاده می‌کنند. داروی شیمی درمانی جدیدی که لقب اسب تروجان را دریافت کرده در آزمایشات ِ بالینی نتیجۀ مثبتی داشته و آماده است که بر روی طیف بیشتری از بیماران آزمایش شود. این دارو درمان کامل سرطان نیست ولی قدمی بزرگ در جهت مبارزه با آن محسوب می‌شود.

به گزارش بیگ بنگ، محققان مؤسسه تحقیقات سرطان در لندن و بنیاد مارسدن سلطنتی NHS درمان ِ جدیدی را در آزمایشی بالینی شامل 147 بیمار مورد بررسی قرار دادند تا مزایا و خطرات احتمالی آن را ارزیابی کنند. این دارو با نام «تیسوتوماب ودومین» یا به طور خلاصه «تی وی»، از یک پادتن تک بنیانی و بخشی سیتوتوکسیک (مسموم کنندۀ سلول) تشکیل شده که قادر است سلول را بشدت تخریب کند. این پادتن که مانند اسب تروجان پشت درهای دشمن ایستاده است، در غشای سلول به دنبال نشانه‌های سلولی به نام «فاکتور بافتی» می باشد که اجازۀ ورود به سلول را بگیرد (نشانه‌های سلولی، موادی هستند که سلول با استفاده از آنها با دیگر سلول‌ها یا محیط اطراف خود ارتباط برقرار می‌کند و بعنوان مثال می‌تواند مواد مغذی را شناسایی کند).

با اینکه اکثر سلول‌های سالم دارای این فاکتور می باشند، با اینحال سلول‌های سرطانی با سوءاستفاده از این فاکتور به دنبال ِ تغذیه و رشد بی‌رویه می‌باشند و به همین دلیل هدف خوبی برای داروی سیتوتوکسیکی می‌شوند که در پوشش پادتن وارد سلول می‌شوند. مادۀ سمی که به پادتن ما چسبیده است، پس از هم آپشیدگی پادتن آزاد شده و با حمله به میکرو توبول مانع تقسیم سلول سرطانی می‌شود. ماده سیتوتوکسینی که در اینجا مورد استفاده قرار می گیرد «مونومتیل آریستاتین ای» (MMAE) نام دارد.

یوهان دو بونوی سرطان‌شناس، از موسسه تحقیقات سرطان می‌گوید: «نکته جالب این درمان این است که مکانیزم عمل ِ آن کاملاً جدید است؛ مانند یک اسب تروجان عمل می‌کند تا به سلول‌های سرطانی نفوذ کند و آنها را از درون بکشد. مطالعۀ اولیه ما نشان می دهد که این دارو قادر است تا برای درمان سرطان‌های مختلف ِ زیادی مورد استفاده قرار بگیرد، خصوصا سرطان‌هایی که نرخ مرگ میر زیادی را به همراه دارند.»

این موارد شامل سرطان دهانۀ رحم، مثانه، تخمدان، مخاط رحم، مری و ریه است. 27 درصد داوطلبان از افراد مبتلا به سرطان مثانه، چشمگیرترین بهبود و مقابله را در برابر سرطان مشاهده کردند. از طرفی دیگر، مبتلایان به سرطان آندومتر (لایه‌ی محافظ رحم) با 7 درصد نتیجه‌ی مثبت شاهد کمترین بهبود بودند.

به گفته‌ی پاول وورکمن، سرپرست ارشد موسسه تحقیقات سرطان «مشاهدۀ قابلیت‌های بالقوه تی وی در درمان سرطان‌های صعب‌العلاج بسیار هیجان‌انگیز است. من مشتاقانه منتظر دیدن پیشرفت ِ آن در درمانگاه هستم و امیدوارم که این دارو بتواند برای بیمارانی که راه درمان دیگری را ندارند، روزنۀ امیدی باشد. با این حال پیشرفت درمانی این دارو کند است. فاز یک درمان‌های بالینی در سال 2013 کلید خورد و بی‌خطری «تی وی» تنها بر روی 27 بیمار مورد مطالعه قرار گرفت. حدود یکسال و نیم بعد نگرانی‌های جدی درباره سلامت این دارو ایجاد شد، چرا که عوارضی از جمله دیابت نوع 2، التهاب مخاط و تب در افراد مشاهده شد.

عوارض جانبی جدی تر با دوز پایین‌تری از دارو برطرف شد ولی عوارضی دیگر مانند خون‌دماغ، تهوع و خستگی هنوز در استفاده از این دارو باعث نگرانی می‌شوند. با این حال در مقایسه وقتی که مسئله‌ی مرگ و زندگی در میان باشد، چنین عوارض نه آنچنان خطرناک، مشکل بزرگی به نظر نمی آیند. آزمایشات فاز یک به فاز دوم انجامید که در آن مشخص شد «تی وی» می تواند در مبارزه با سرطان‌هایی که به اکثر داروها جواب پس نمی‌دهند، باعث تفاوت و پیشرفت چشمگیری شود.

به گفته‌ی دو بونو « تی وی باعث عوارض جانبی می شود که قابل کنترل‌اند و ما شاهد نتایج ِ خوبی در بیمارانی بودیم که همۀ آنها مبتلا به سرطان‌های پیشرفته بوده‌اند. این افراد پیش از این با طیف گسترده‌ای از داروها برخورد داشته‌اند، ولی هیچکدام برای آنها مفید واقع نشد و این باعث درماندگی بیماران در مبارزه با سرطان شده است. مرحلۀ بعد توسعه فاز دو می باشد تا بتوان بر روی سرطان روده و پانکراس نیز آزمایشاتی انجام داد. این در کنار استفاده از تی وی بعنوان داروی ثانویه در درمان سرطان‌های رحم است که با درمان اولیه بهبود نیافته‌اند.

لازم به ذکر است که این دارو خاتمه‌ی تمام سرطان‌ها و حتی درمان کامل بعضی از آنها نمی‌باشد. از آنجایی که بسیاری از داروهای نوید دهنده در مراحل ابتدایی درمان با شکست رو به رو می شوند، دیدن روشی نوین که باعث بهبودی و مشاهدۀ نتایج مثبتی در انواع سرطان‌های پیشرفته می شود بسیار امیدوارکننده و هیجان‌انگیز است. اگر همه چی دست به دست هم دهد، در سالیان آتی شاهد فاز سوم آزمایشات خواهیم بودیم که قابلیت و امنیت این دارو با درمان‌های مشابه مقایسه خواهد شد.

تمام این کارها به زمان و پول نیاز دارد، پس به‌احتمال‌زیاد قادر نخواهیم بود که در سالیان نزدیک «تی وی» را از داروخانه تهیه کنیم. به گفتۀ وورکمن «ما مداوم نیازمند روش‌های نوینی برای مبارزه با سرطان و به‌ویژه تومورهایی هستیم که در مقابل درمان‌های معمولی مقاوم شده‌اند.» این تحقیق در نشریۀ The Lancet Oncology منتشر شده است.

ترجمه: فرهاد نامجو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com