بیگ بنگ: اسکن‌های مغزی افرادی که تنها با یک دست کامل به دنیا آمده‌اند نشان می‌دهد نواحی‌ای از مغز که معمولا با «دست غایب» سر و کار دارند، تحت کنترل قسمت‌های دیگر بدن در آمده و درک ما از چگونگی عملکرد مغز را تغییر می‌دهند.

به گزارش بیگ بنگ، چه یک دست باشد یا پا٬ به نظر می‌رسد اعضاء خارجی دیگر جای عضو غایب را می گیرند. به عبارت دیگر٬ قسمت‌های مختلف مغز به جای اینکه مسئول قسمت مشخصی از بدن باشند(همانطور که قبلا تصور می‌شد) می‌توانند مسئول عملکردهای مخصوص باشند. این گروه از محققان می‌گویند یافته‌های آنان می‌تواند درک ما از مغز و طوری که مغز وظایف مشخص با قسمت‌های مختلف بدن را کنترل و اداره‌ می‌کند دچار تغییرات بزرگی کند.

تامار مکین محقق ِ دانشکده‌ی لندن در بریتانیا می‌گوید:« از نظر علمی٬ فکر می‌کنم یک روش برای توضیح دادن نتایجی که به دست آوردیم این است که بگوییم٬ چه اتفاقی می‌افتد اگر ناحیه‌ی دست٬ به خودی خود ناحیه‌ی دست نباشد بلکه تنها قسمتی از مغز است که مسئول عملکرد عادی آن دست است؟ در این مطالعه ۱۷ نفر که تنها با یک دست کامل و ۲۴ نفر با دو دست کامل به دنیا آمده بودند تحت نظر قرار گرفته و در حین انجام ۵ آزمایش که شامل پول دادن و کادو کردن بود٬ از آنها فیلم گرفته شده است.

همچنین از این شرکت‌کنندگان خواسته شد در حالیکه مغز آنها توسط ام‌آر‌آی اسکن می‌شد٬ اندام‌های مختلف بدن خود را حرکت دهند. محققان فهمیدند وقتی یک‌دست‌های مادرزادی از چیزی استفاده می‌کنند تا جایگزین عملکرد دست غایب‌شان باشد( مثل آرنج یا پا)٬ آن قسمت بدن قسمت یکسانی از مغز را روشن می‌کند٬‌ درست مثل زمانی که دست غایب در فردی با دو دست عمل می‌کند.

باید اشاره کنیم که این نمونه‌ی کوچکی از افراد است و دانشمندان مطمئن نیستند چرا این اتفاق می‌افتد ولی آنها فرضیه‌ای را مطرح کرده‌اند: که نواحی مغز توسط اندام‌های بدن سازمان‌دهی نمی‌شوند، بلکه این موضوع به عملکرد آن اندام بستگی دارد. مکین می‌گوید:« اگر این موضوع درست باشد٬ بدان معنی است که ما به صورت اشتباه سازمان‌دهی مغز را براساس اندام‌های بدن تفسیر می‌کردیم نه براساس عملکرد‌شان. خیلی برایم شگفت‌انگیز است که تصور کنم این همه مدت اشتباه می‌کردیم. اگر تفسیرهای ما درست از آب در بیاید٬ تاثیرات این موضوع بسیار زیاد خواهد بود.»

فعلا٬ این فقط یک فرضیه است ولی فرضیه‌ای است که می‌تواند منجر به بازنگری بر چگونگی سازمان‌دهی مغز ما شود. شاید مغز بیشتر از آن چیزی که قبلا فکر می‌کردیم انعطاف‌پذیر و وفق‌پذیرتر باشد. همین حالا مطالعاتی وجود دارند که انسان هایی را نشان می‌دهند که حس‌های «غایبی» مثل بینایی دارند و می‌توان قسمت‌هایی از مغز را که معمولا مسئول وظایف دیگر مثل اجرای محاسبات یا پردازش زبان هستند را از نو به کار گرفت.

ما مدتی است که می‌دانیم بعد از قطع عضو یک نفر٬ مغز می‌تواند سیم‌کشی( اصطلاحی در عصب‌شناسی) خود را تغییر داده تا از ناحیه‌ی از دست رفته٬ استفاده‌ی دیگری کرده و گاهی اوقات باعث به وجود آمدن دردهای خیالی شود، اما این کشف جدید می‌تواند به صورت بالقوه این حوزه را به مسیرهای جدیدی سوق دهد. با حدود ۸۶ میلیارد شلیک عصبی در تمام جهات٬ مغز اندام بسیار پیچیده‌ای است که دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند آن را به خوبی درک کنند.

درحالیکه در حوزه‌ی هوش‌ مصنوعی پیشرفت می‌کنیم٬ درک اساس کپی کردن حرکات انسانی در ربات‌ها هنوز میسر نشده است. از سن دو سالگی٬ انسان‌ها می‌توانند دست‌های خود را بهتر از پیشرفته‌ترین ربات‌ها کنترل کنند. با در نظر گرفتن این موضوع٬ این یافته‌ها در نهایت می توانند به ما کمک کند بفهمیم مغز چطور از دست دادن یک دست یا پا را جبران کرده و جایگزین کردن اندام مصنوعی را که می‌توانند به قسمت درست مغز وصل شده و با ذهن ما کنترل شوند را بهبود ببخشند.

این تحقیق جدید می‌تواند باعث پیشرفت تمام این تلاش‌ها شود. مکین اضافه می‌کند: «اگر ما عصب‌شناسان٬ بتوانیم این فرآیند را تحت کنترل خود در بیاوریم٬ می‌توانیم ابزار واقعا نیرومندی برای مراقبت سلامتی و جامعه‌ی بهتر فراهم کنیم. با درک چگونگی رخ دادن خود به خودی این اتفاق در افراد دارای یک دست٬ می‌توانیم بفهمیم چه چیزهایی قرار است به دست بیاوریم.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Current Biology منتشر شده است.

ترجمه: امیرحسین سلیمانی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com