بیگ بنگ: حتی قبل از اینکه اولین انسان‌ها پا به قاره‌ی هفتم بگذارند، قطب جنوب این قدرت را داشت که توجۀ ما را به خود جلب کند.

به گزارش بیگ بنگ، قطب جنوب مکانی دور افتاده، وحشی و یخ زده است. جنوبگان یکی از جذاب‌ترین مکان‌ها برای کاوش است، البته همراه با تور لیدرهای ماهر که مناظر را از نزدیک می‌شناسند. در این مقاله به برخی از حقایق جذاب و سرگرم‌کننده درباره‌ی قطب جنوب پرداختیم.

 قطب جنوب خشک‌ترین قاره بر روی کره زمین است

احتمالاً می‌دانید که این قاره سردترین قاره روی زمین است، اما آیا می‌دانستید که قطب جنوب خشک‌ترین قاره هم هست؟ به طور متوسط، قاره هفتم تنها 200 میلی‌متر بارندگی در سال دارد که بیشتر این بارندگی در امتداد ساحل رخ می‌دهد.

منطقه‌ درای وَلیز (دره‌های خشک)، جایی که هزاران سال است در آن باران نباریده است، آنقدر سرد و خشک است که انتظار دارید در سفر به مریخ چنین آب و هوایی را تجربه کنید!

تعداد بسیار کمی از مردم در قطب جنوب زندگی می‌کنند

کمتر از 140 ساکن دائمی – عمدتاً دانشمندان و محققان – در کل قاره وجود دارد، اما در سال 2016، هزاران نفر به طور موقت در ایستگاه‌های تحقیقاتی قطب جنوب کار کردند – با این حال، هیچکس به طور تمام وقت در قطب جنوب «زندگی» نمی‌کند. در واقع، هیچ کشوری «مالک» قطب جنوب نیست، بنابراین چیزی به نام «شهروندی» در آن وجود ندارد.

ایستگاه آمونسن – اسکات در قطب جنوب

یکی از مهمترین مقرها، ایستگاه آمونسن – اسکات، یک مرکز تحقیقاتی متعلق به آمریکا در قطب جنوب است. این ایستگاه با ارتفاع ۲۸۵۳ متر از سطح دریا، بر روی صفحه‌ی یخی به ضخامت ۲۷۰۰ متر ساخته شده است. دمای ثبت شده در این ایستگاه تاکنون بین منفی ۱۳ تا منفی ۸۳ درجه‌ی سانتی‌گراد متغیر بوده و میانگین دما در آنجا، منفی ۴۹ درجه‌ی سانتی‌گراد بوده است. سرعت باد در این نقطه به طور میانگین حدود ۲۰ کیلومتر بر ساعت است.

این ایستگاه دارای یک رصدخانه‌ی تحقیقات اتمسفری، یک رصدخانه برای تحقیقات نجوم و اخترفیزیک و سیستم‌های کامپیوتری برای تحقیقات و ارتباطات است. این مرکز تحقیقاتی طولانی‌ترین مجموعه‌ی داده‌های هواشناسی را از قطب جنوب جمع‌آوری کرده است. ویژگی‌های جوی این محل را به مکانی مناسب برای مشاهدات اخترفیزیکی از جمله تشخیص نوترینوها (یکی از ذرات بنیادی)، تبدیل کرده است.

قطب جنوب اخیراً بیش از آنچه فکر می‌کنید اکتشاف شده است

تصور می‌شود جنوبی‌ترین قاره که نسبتاً بسیار دیر کشف شده، یعنی در سال 1820 توسط محققان  اکسپدیشن روسی فابیان گوتلیب فون بلینگ‌هاوزن و میخائیل لازارف. با این حال، گزارش‌های شفاهی وجود دارد که نشان می‌دهد مردم بومی از بخش جنوبی کره زمین به کاوش در این منطقه پرداخته‌اند، اما شاید این گفته‌ها خارج از تعریف «کاوشگر» باشند.

هیچ کشوری مالک قطب جنوب نیست

قطب جنوب توسط سیستم پیمان جنوبگان اداره می‌شود که تمام ادعاهای ارضی را به حالت تعلیق درمی‌آورد. این پیمان برای اولین بار در سال 1959 توسط 12 کشور امضا شد و اکنون دارای 53 کشور حامی است که 29 مورد از آنها «طرفین مشورتی» محسوب می‌شوند و مشارکت فعالی در تصمیم‌گیری دارند.

قطب جنوب تا سال 1890 به طور رسمی نامگذاری نشده بود

یک نقشه‌بردار اسکاتلندی به نام “جان جورج بارتولومئو” برای اولین‌بار در دهه 1890 از «قطب جنوب» به عنوان نام این قاره در جامعه مدرن استفاده کرد. با این حال، اصطلاح «مقابل قطب» در اوایل سال 350 قبل از میلاد در هواشناسی ارسطو پدیدار شد.

علیرغم عدم وجود شواهد محکمی از وجود قطب جنوب تا قرن نوزدهم، انسان‌ها مدت‌ها بر این باور بودند که توده خشکی بزرگی در انتهای جهان وجود دارد تا قاره‌های دیگر را متعادل کند.

قطب جنوب بیشتر از یخ تشکیل شده است

ورقه یخی قطب جنوب تقریباً 98 درصد از قاره را پوشش می‌دهد. کارشناسان تخمین می‌زنند که 90 درصد از یخ‌های جهان و 70 درصد از آب شیرین سطح زمین در قطب جنوب یخ زده است!

دانشمندان کشف کردند که اگر ورقه یخی غرب قطب جنوب ذوب شود، سطح دریاهای جهانی بیش از 15 فوت افزایش پیدا می‌کند.

قبل از اینکه کسی به شبه‌جزیره قطب جنوب برود، تلاش‌های زیادی برای رسیدن به آنجا انجام شد

اعتقاد بر این است که کاپیتان جیمز کوک و خدمه‌اش اولین کسانی بودند که وارد قطب جنوب شدند. کشتی‌های او، به نام‌های HMS Resolution و Adventure، در ژانویه 1773، در دسامبر 1773، و دوباره در ژانویه 1774 وارد قطب جنوب شدند. او قبل از اینکه در اولین تلاش خود به شبه‌جزیره قطب جنوب برسد، یخ ضخیمی او را مجبور کرد به عقب باز گردد.

قطب جنوب جمعیت حیات وحش فراوانی دارد

پنگوئن‌ها، نهنگ‌های آبی، نهنگ‌های قاتل، فوک‌های پلنگی و فوک‌های خزدار از جمله جانداران دریایی قطب جنوب هستند که در یخ‌های قطب جنوب و اقیانوس‌های جنوبی زندگی می‌کنند. بیشتر حیات دریایی در منطقه برای بقای خود به طور مستقیم یا غیرمستقیم به کریل (بچه کوچک ماهی) بستگی دارد. یک نهنگ آبی کاملاً بالغ می‌تواند تا 4 میلیون کریل را در روز بخورد!

هیچکس مطمئن نیست اولین کاوشگری که به قطب جنوب رسید چه کسی بود

یکی از بحث‌برانگیزترین حقایق قطب جنوب در بین مورخان این است که چه کسی برای اولین بار پا به این قاره گذاشت. بسیاری بر این باورند که در فوریه 1821، دریانورد “جان دیویس” برای اولین‌بار پا به این قاره گذاشت. با این حال، اولین ورود مستند و تایید شده متعلق به یک گروه صید نهنگ در قطب جنوب در ژانویه 1895 بود.

شش نفر از خدمه‌ کشتی به سرپرستی “لئونارد کریستنسن” نروژی با یک قایق کوچک از کشتی خود – به نام قطب جنوب – به کیپ آداره وارد شدند.

شاکلتون و آموندسن اولین کسانی بودند که به قطب جنوب رسیدند

خدمه اکتشاف نیمبوس قطب جنوب “سر ارنست شاکلتون” در سال 1907 اولین کسانی بودند که به قطب جنوب مغناطیسی رسیدند. آنها به رهبری اجورث دیوید نیز اولین کسانی بودند که از کوه اربوس، یک آتشفشان فعال در فلات یخی راس در شرق قطب جنوب، صعود کردند.

اما محقق “رونالد آموندسن” از تور اکتشافی فرام در سال 1911 رهبر اولین گروهی بود که به قطب جنوب جغرافیایی در فلات قطب جنوب شرقی رسیدند. گروه اکتشافی کاپیتان “رابرت فالکون اسکات” یک ماه پس از وی وارد آن منطقه شدند.

آیا اجازه ورود به قطب جنوب وجود دارد؟

بله، شما مجاز به ورود به قطب جنوب هستید. هر ساله بیش از 70 هزار نفر از سراسر جهان از راه‌های دریایی و هوایی از قطب جنوب بازدید می‌کنند. بیشتر بازدیدکنندگان به شبه جزیره قطب جنوب سفر می‌کنند، که عمدتا از طریق سفر دریایی از اوسوآیا آرژانتین قابل دسترسی است. اوسوآیا جنوبی‌ترین شهر روی کره زمین است. سفر دریایی از اوسوآیا تا شبه جزیره قطب جنوب تقریباً 36 ساعت طول می‌کشد.

یافتن شهاب سنگ در قطب جنوب

قطب جنوب مکان خوبی برای یافتن شهاب سنگ‌ها یا سنگ‌هایی است که از فضا به زمین می‌افتند. دانشمندان بیش از هر نقطه دیگری در جهان شهاب سنگ را در قطب جنوب یافته‌اند. شهاب‌سنگ‌ها روی یخ سفید راحت‌تر دیده می‌شوند. همچنین شهاب سنگ‌هایی که به قطب جنوب می‌افتند برای مدت طولانی توسط یخ محافظت می‌شوند.

ناسا تیم‌هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سیاره مریخ به قطب جنوب می‌فرستد. قطب جنوب و مریخ اشتراکات زیادی دارند. هر دو مکان سردی هستند. هر دو مثل کویر خشک هستند. ناسا ربات‌هایی را در قطب جنوب آزمایش کرد که بعداً روی مریخ فرود آمدند.

ترجمه: سحر الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منابع: NASA , quarkexpeditions.com