اوتیسم: علائم، تشخیص و روش های درمانی
بیگ بنگ: دوم آوریل، ۱۳ فروردین، روز جهانی اوتیسم (اختلال در دَرخودماندِگی) است، به همین مناسبت مقاله ای در این خصوص را تقدیم علاقمندان به علم می کنیم. اختلال طیف اوتیسم یک بیماری عصبی- رشدی است که توانایی فرد را در ارتباط، تعامل و داشتن رفتار مناسب با دیگران در موقعیت های اجتماعی تحت تاثیر قرار می دهد.
به گزارش بیگ بنگ، طبق گفته مراکز موسسه کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا، به طور تقریبی از بین هر ۶۸ کودک، یک نفر مبتلا به اوتیسم بوده و این اختلال در پسرها پنج برابر شایع تر از دختران است. اوتیسم با ضعف در مهارت های اجتماعی، ارتباط و رفتارهای خاص و تکراری نظیر تکان دادن دست ها و پافشاری بر همانندی و یکنواختی، شناخته می شود. همچنین بسیاری از این کودکان پاسخ های حسی غیر معمول بروز داده، ممکن است از روشنایی زیاد فاصله بگیرندو یا متوجه نابه سامانی و پیچ و تاب لباس خود نشوند.
در نسخه های قدیمی تر راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM)، که راهنمای انجمن روان پزشکی آمریکا برای تشخیص بیماری ها محسوب می شود، اختلال اوتیسم، سندروم آسپرگر، اختلال نافذ رشد غیر طبقه بندی شده (PDD-NOS) و اختلال انسجام گسیختگی کودکی به عنوان بیماری های جداگانه تشخیص داده می شدند. اما طبق گزارش انجمن اوتیسم، متخصصان تمامی این بیماری ها را در یک گروه به نام، “اختلال طیف اوتیسم”٬ تلفیق نمودند؛ چراکه به نظر می رسد این اختلالات همگی درجاتی مختلف از یک بیماری باشند. طبق گفته موسسه ملی سلامت کودکان و رشد انسان، علی رغم بحث و جدلی که پیرامون این موضوع در جریان است، هیچ مدرکی وجود ندارد که واکسینه کردن کودکان را به پیشرفت و رشد بیماری اوتیسم مرتبط کند.
نشانه های اوتیسم
هیچ دو فرد مبتلا به اوتیسم شبیه هم نیستند، اما بسیاری از والدین هنگامی که در فرزندنشان رویدادهای رشدی مشخصی، بین ۱۸ ماهگی تا سه سالگی ندارند، به نشانه های این اختلال پی می برند. برای مثال، کودک ممکن است در برقراری ارتباط چشمی، پاسخ دادن به شنیدن اسمش و پرداختن به بازی های تخیلی مشکلاتی از خود نشان دهد.
مایادا السابا، استادیار روان پزشکی دانشگاه مگ گیل، در کانادا در اینباره گفت که مراقبان همچنین ممکن است متوجه شوند، کودکشان از برقراری ارتباط با دیگران لذتی نمی برد. به هر صورت اَشکال ملایم تر این اختلال، ممکن است تا زمانی که کودک بزرگ تر نشود، آشکار نگردد و در بعضی افراد حتی تا پیش از بزرگسالی این بیماری تشخیص داده نمی شود. السابا به خبرگزاری live science گفت:«ممکن است این اختلالات تا زمانی که کودک به سن مدرسه برسد و شروع به رویارویی با چالش های خاصی نماید که برخی مشکلات ارتباطی و اجتماعی او را برجسته می سازد، قابل شناسایی نباشند.»
فرایند تشخیص در هر فرد مبتلا به اوتیسم متفاوت از دیگری است. در برخی موارد، پزشک کودک ممکن است یک تست اوتیسم بگیرد؛ یک نظرسنجی عموما کوتاه با سوالات آری یا خیر، تا ببیند که آیا کودک در معرض خطر این اختلال هست یا نه. اگر نتایج ارزیابی مثبت باشند، خانواده کودک برای ارزیابی تشخیصی به یک متخصص ارجاع داده می شوند.
السابا، که والدین را تشویق می کند تا جزئیات رشد و بالندگی کودکانشان را ثبت نمایند، می گوید که هنگام تشخیص اوتیسم، متخصصان هم بر اطلاعات ناشی از مشاهده مستقیم تکیه دارند و هم بر گزارش والدین از رفتار کودک. وی اظهار داشت:«برای کودکان سنین بالاتر، برخی روانشناسان بالینی، به دنبال اطلاعاتی از مدرسه کودک هستند، تا سر دربیاورند که وی در خارج از خانه چگونه با دیگران تعامل می کند. متخصصان سعی دارند با جمع آوری و کنار هم گذاشتن این منابع اطلاعاتی مختلف و تلفیق آنها پی ببرند که آیا این کودک اوتیسم دارد و یا در عوض، دچار یک تاخیر عمومی در رشد است که صرفا مخصوص اوتیسم نمیباشد.»
وی افزود، گروه دقیقی از روانپزشکان نیز ممکن است اختلالات اضافه ای را تشخیص دهند که عموما با اوتیسم همراه است، از جمله اختلال کم توجهی- بیشفعالی(ADHD)، ناتوانی فکری، صرع و افسردگی. متخصان می گویند، افرادی که دارای اختلالات ژنتیکی مشخصی از قبیل سندروم ایکس شکننده، تصلب تکمه ای(توبروز اسکلروزیس) و سندروم انگلمن هستند نیز، احتمال ابتلا به اوتیسم را دارند.
درمان اوتیسم
“السابا” می گوید اختلال طیف اوتیسم هنوز قابل مداوا نیست. هر چند یکسری درمان های خاص رفتاری و آموزشی وجود دارد که شاید به کاهش علائم بیماری کمک کند. تشخیص زودهنگام این اختلال نیز در متصل ساختن کودکان مبتلا به اوتیسم با روش های درمانی اهمیت زیادی دارد. یکی از درمان های بسیار رایج، روش تحلیل رفتار کاربردی(ABA) است که برای مثال، با استفاده از پاداش، افراد مبتلا به اوتیسم را تشویق به افزایش رفتارهای مفید و کاهش اعمال مخرب می کند. مداخله های والد- محور نیز یک درمان موثر به شمار می آید که به مراقبان یاد می دهد چگونه در محیط طبیعی همچون خانه به فرزندان خود کمک کنند.
برای مثال، براساس گزارشی که سال ۲۰۱۰ در نشریۀ طب اطفال منتشر شده، در رفتار و زبان کودکان اوتیسمی که در مدل اولیه دنور(Denver Model) قرار گرفته بودند پیشرفت هایی به چشم خورد. مدل دنور، یک مداخله دو ساله است که از ABA و سایر روش های درمانی در فضای کلاس استفاده می کند. السابا بیان داشت:«در واقعیت، رویکردهای رفتاری بهترین گزینه هستند، چرا که میدانیم تغییر در محیط پیرامون کودک و تعامل با او به طرق مختلف، در فرایندهای زیستی مغز تغییر ایجاد می کند. این امر شکل گیری رشد مغز را به شیوه ای تحت تأثیر قرار می دهد که می تواند در استقلال کودکان مفید و یاری بخش باشد.»
داروها قادر به علاج علائم اصلی اوتیسم از قبیل مشکلات ارتباطی نیستند، اما می توانند در کاهش علائمی همچون تحریک پذیری موثر باشند. سازمان غذا و داروی آمریکا دو دارو را برای اوتیسم مورد تایید قرار داده است- ریسپریدون و آریپیپرازول- که پرخاشگری، تحریک پذیری و تغییر خلق و خو را درمان می کنند. با این حال طبق یافته متخصصان، اثرات بلند مدت این داروها ناشناخته هست و اغلب اوقات کودکان مبتلا به اوتیسم داروهای متعددی را برای درمان دیگر مشکلات نظیر بیش فعالی یا افسردگی مصرف می کنند.
طبق یک پژوهش در سال ۲۰۱۳ در مجله طب اطفال، برای حدود ۶۵ درصد این کودکان یک داروی روان پزشکی تجویز شده است، دارویی که قادر میباشد از سد خونی مغزی عبور نماید. علاوه بر آن، ۳۵ درصد کودکان مورد مطالعه در این پژوهش، برای دو نوع از این داروها نسخه دریافت کرده، و ۱۵ درصد نیز سه نسخه یا بیشتر داشته اند السابا گفت:«درمان های دارویی به هیچ عنوان جایگزینی برای درمان های رفتاری محسوب نمی شوند. آنها بیشتر قرار است رویکردی تکمیلی به حساب بیایند که به طور کلی در برنامه درمانی کودک جای دارند. اما جایگرین آنچه روش های درمانی می توانند انجام دهند، نمی شوند.
علاوه بر این، بازار از درمان های جایگزین و دستورالعمل هایی اشباع است که برای کمک به مبتلایان، از نظر پزشکی تایید شده نیستند. السابا می گوید:«گاهی اوقات والدین تصور می کنند این داروها، جایگزین هستند و تصمیم می گیرند فرزندانشان را تحت درمان های رفتاری قرار ندهند. و این مسئله هر گونه فرصت را از کودک برای داشتن انتخابی قابل اطمینان دریغ می کند.»
بزرگسالان مبتلا به اوتیسم
بیشتر تحقیقات مرتبط با اوتیسم بر روی کودکان متمرکز است، اما پژوهش های بیشتری شروع به بررسی این موضوع نموده اند که اثرات این اختلال چگونه زندگی بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. تحقیقات نشان داده نسبت به جمعیت کل، بزرگسالان مبتلا به اوتیسم کمتر از تحصیلات بالاتر، اشتغال و زندگی مستقل برخوردار هستند. “آن روکس”، هماهنگ کننده ارشد در برنامه پژوهشی Life Course Outcomes در A.J. Drexel Autism Institute در دانشگاه درکسلِ فیلادلفیا می گوید:«حدود یک سوم جوانان مبتلا به اوتیسم در هشت سال بعد از دبیرستان وارد کالج می شوند.» تیم وی از داده های یک پایگاه اطلاعاتی کشوری به نام National Longitudinal Transition Study-2، که دانش آموزان را در برنامه های آموزشی خاص ارزیابی می کند، استفاده کرده است.
وی می گوید حدود نیمی از مبتلایان اوتیسم طی هشت سال بعد از دبیرستان صاحب شغل شدهاند. در مقایسه، ۹۸ درصد افراد نرمال و ۹۱ درصد از کسانی که به طور کلی دچار ناتوانی هستند در همین بازه زمانی کار پیدا کرده اند. روکس می گوید:«بین مبتلایان اوتیسم ارقام به مراتب پایینتر است و این امر موجب نگرانی است. می توان دید که این افراد در ابتدا بسیار در تلاش و کشمکش هستند.» حدود نیم از مبتلایان در طی دو سال بعد از دبیرستان، نه با دانشگاه و نه با کسب و کار در ارتباطی دارند.
وی می گوید:« افزون بر آن، حدود ۸۰ درصد جوانان مبتلا به اوتیسم بعد از دبیرستان به زندگی با والدین خود ادامه می دهند که از جمعیت کل و بزرگسالانی که به طور کلی دچار ناتوانی هستند، بیشتر است. » وی می گوید که محققان در نظر دارند به ارزیابی این موضوع بپردازند که چگونه برنامههای مدرسه و اجتماع می تواند دانشآموزان و جوانان مبتلا به اوتیسم را از مهارتهای زندگی که به استقلال آنها حین بزرگ شدن کمک می کند، برخوردار نماید.
ترجمه: شقایق دانه کار/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: livescience.com