بیگ بنگ: به گفته محققان، دو جرم سماوی (خورشید و ماه) كه در طول روز و شب در آسمان می­‌بينيم، از آنچه فكرش را می­‌كنيم تأثير بيشتری بر حيوانات و گياهان روی زمين دارند.

به گزارش بیگ بنگ، یک پژوهش جديد نشان می­‌دهد كه كشش گرانشی خورشيد و ماه در واقع بر فعاليت‌­های گياهان و جانوران اثر می­‌گذارد. با وجود این، مكانيسم دقيقی كه اين فرآيند طی آن رخ می­‌دهد هنوز ناشناخته است. داده‌های مطالعاتی محققان نشان می‌دهد جزر و مدهای گرانشی می‌­توانند رفتار گياهان و جانوران را در هنگام خواب، حركت و رشد تغيير دهند – حتی اگر ساير محرک‌ها نظير چرخه­‌های شب و روز را در محاسبات لحاظ نكنيم.

با وجود آنكه جزر و مدهای گرانشی خورشيد و ماه در مقايسه با گرانش زمين بسيار ناچيزند– يك ميليونيم گرانش زمين – این پژوهش نشان می­‌دهد كه اين جزر و مدها باز هم نقش مهمی در ارزيابی رفتار ارگانيسم‌­ها دارند.

“كريستيانو دی ملو گالِپ”، زيست­ فيزيكدان دانشگاه كامپيناس (يونيكامپ) در برزيل به بنياد تحقيقات سائو پائولو (FAPESP) عنوان كرد: «تمام مواد روی زمين، چه جاندار چه بی­‌جان، اثرات نيروهای گرانشی خورشيد و ماه را كه به شكل نيروهای جز و مدی ظاهر می‌شوند تجربه میكنند.

«نوسانات دوره‌­ای اين نيروهای جزر و مدی شامل دو سيكل روزانه است كه با حركات اين اجرام آسماني به ­طور ماهيانه و سالانه تنظيم می‌شوند. همۀ ارگانيسم‌­های موجود در سياره در چنين شرايطی تكامل می‌­يابند.»

محققان سه پژوهش قبلی را كه به­طور خاص حاوی اطلاعات جزر و مد گرانشی بودند مورد بررسي قرار دادند. مطالعۀ ايزوپودها (سخت­ پوستان كوچک و بدون صدف) در سال 1965 نشان داد كه الگوی شناكردن اين موجودات، حتی اگر آن­ها را در آزمايشگاه داخل آب بياندازيد و جزر و مد مصنوعی ايجاد كنيد، باز هم وابسته به جزر و مدهای گرانشي در اقيانوس (با دوره تناوب 12.4 ساعت) است.

منبع ديگر شامل پژوهشی دربارۀ مرجان می­‌شد که در سال 1985 انجام شد و نشان داد رشد مرجان و تولید لاروها با جزر و مدهای گرانشی­‌ای که تحت تأثیر خورشید و ماه قرار دارند سازگار است. و سرانجام پژوهشی مربوط به سال 2014 دربارۀ رویش بذرهای گل­ آفتابگردان که با آزمایش‌­های جدید از سوی نویسندگان این مقاله تکمیل شد، باز هم نشان داد که رویش بذرها با الگوهای گرانشی خورشید و ماه هماهنگ است. پژوهشگران در مقاله خود به مطالعات قبلی دیگری نیز اشاره کرده‌­اند.

“گالِپ” عنوان کرد: «داده‌­ها نشان می‌­دهند که در غیاب سایر محرک­‌های ریتمی (موزون) نظیر نور و دما، جزر و مدهای گرانشی محلی برای سازماندهی رفتار دوره‌­ای این ارگانیسم_­ها کفایت می‌­کنند.»

«این شواهد اعتبار آزمون‌­های موسوم به «جریان آزاد» را زیر سؤال می­‌برند. در این آزمون‌­ها عوامل محیطی متعدد کنترل می­‌شوند اما نوسانات گرانشی نادیده گرفته می­‌شوند. اما این نوسانات همچنان وجود دارند و ممکن است بر رفتار ارگانیسم‌­های زنده تأثیر بگذارند.»

برای مثال، در پژوهش مربوط به ایزوپودها، مشاهده شد که الگوی شنای این ارگانیسم‌ها با جزر و مدهای گرانشی محیطی که آن­ها را از آنجا خارج کرده بودند هماهنگ است و حتی چند روز پس از انتقال­شان به آزمایشگاه همچنان رفتار مشابهی از خود نشان می­‌دادند. سال­‌های زیادی است که دربارۀ تأثیر این جزر و مدهای گرانشی بر حیوانات و گیاهان مقالاتی منتشر شده­، اما فراتحلیل جدید نشان داد که این پدیده فراگیر بوده و باید در پروژه‌­های تحقیقاتی بیشتر مد نظر قرار گیرد.

می­‌دانیم که برخورددهندۀ هاردونی بزرگ(LHC) باید به­ طور جزئی و مداوم تنظیم گردد تا این نیروهای جزر و مدی گرانشی در محاسبات لحاظ شوند، و به همین طریق، این نیروهای نامحسوس نیز می‌­توانند بر چرخه‌­های خواب انسان تأثیر بگذارند – به خصوص اگر از روز و شب آگاه نباشیم. “گالِپ” عنوان کرد: «در این مقاله نشان دادیم که جزر و مد گرانشی در واقع نیروی محسوس و مؤثری است که همیشه فعالیت­‌های ریتمی (موزون) این ارگانیسم‌­ها را شکل می‌­دهد.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ  Experimental Botany منتشر شده است.

ترجمه: محمد نوده فراهانی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com