بیگ بنگ: حدود ده سال پیش برخی کارشناسان علوم کامپیوتری پیش‌بینی ‌کردند در آینده شاهد طراحی و تولید دستگاه‌هایی خواهیم بود که با خواندن افکار انسان به دستگاه‌های دیجیتال فرمان دهند، اما براستی چگونه یک کامپیوتر می‌تواند افکار و احساسات فرد را شناسایی کند؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید با مفهوم امواج مغزی آشنا شویم.

44141

امواج مغزی چیست؟

مغز انسان دارای انبوهی از سلول های عصبی است. این سلول ها از طریق جریان الکتریکی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند که قسمت بسیار کوچکی از این جریان پس از خارج شدن از سلول ها در کنار سلول های دیگر امواجی الکتریکی ایجاد می کند. با بهره گیری از دستگاهایی ویژه می توان آن را از روی مغز دریافت کرد. دستگاهی به نام «الکتروآنسفالوگراف» می تواند این امواج را دریافت و ثبت کند. البته این دستگاه به هیچ وجه جدید نیست و ده ها سال است که در پزشکی از آن استفاده می شود. بسیاری از پیشرفت های پزشکی در زمینه شناخت مغز انسان مرهون همین دستگاه است.

ثبت امواج مغزی

هر حالت، احساس و هیجان خاصی که تجربه می کنیم، امواج مغزی منحصر به فردی را ایجاد می کند. برای نمونه شکل امواج مغزی انسان هنگام تمرکز، خواب یا اضطراب متمایز از دیگر حالت هاست. خلاصه این که با طراحی الگوریتمی ویژه شناسایی این حالت ها، می توان وضع ذهنی فرد را شناسایی کرد، اما آیا این کار فایده ای هم دارد؟

دستگاه شخصی عصبی

دستگاه هایی که می توانند وضع ذهنی و سلامت انسان را از طریق بررسی امواج مغزی و شاخص های عصبی شناسایی کند، در اصطلاح «دستگاه شخصی عصبی» (personal neuro device) نامیده می شود. یکی از دستگاه های شخصی عصبی که مراحل طراحی اولیه خود را به پایان رسانده پی. ان. دی (PND) نام دارد. تونی گیاتاتزیز طراح این وسیله بر این باور است که از این دستگاه علاوه بر کاربردهای احتمالی در پایش سلامت می توان برای تبلیغات هدفمند نیز استفاده کرد.

مغز انسان و تبلیغات هوشمندتر

شرکت های مختلف همیشه دوست دارند بر میزان اثربخشی تبلیغات خود بیفزایند و مشتریان بیشتری جذب کنند. بهره گیری از دستگاه های شخصی عصبی در کنار ابزارهایی نظیر عینک گوگلی می تواند این راه را هموار کرده و حتی موجب تحولی در زمینه تبلیغات دیجیتال شود. بهره گیری از ابزارهای پوشیدنی پایش امواج مغزی علاوه بر کاربرد در حوزه سلامت، می تواند صنعت تبلیغات را نیز متحول کند فرض کنید وارد بانک الف می شوید. عینک گوگلی بر اساس موقعیت جغرافیایی شما تشخیص می دهد وارد این بانک شده اید. این اطلاعات بسرعت به سرور ابری ویژه فرستاده می شود و تبلیغاتی در بر دارنده معرفی خدمات این بانک برای شما روی صفحه نمایش این عینک پدیدار می شود.

حال فرض کنید به دلیل این که خاطره خوبی از این بانک ندارید یا این که از برخورد کارمند آن راضی نیستید، حس ناخوشایندی به شما دست می دهد. دستگاه شخصی عصبی این حس را شناسایی و این اطلاعات را به سرور منتقل می کند. این بار به جای نمایش تبلیغات بانک الف، تبلیغات بانک ب که رقیب این بانک است برایتان به نمایش درمی آید. با این که گوگل فعلا اجازه استفاده از عینک گوگل برای تبلیغات را نمی دهد، اما با توجه به قابلیت هایی که می توان به این ابزار افزود، بعید نیست تا چند وقت دیگر شاهد گنجانده شدن تبلیغات هدفمندتر در آن باشیم.

141

کمک به پیشرفت پژوهش

یکی دیگر از کاربردهای دستگاه های شخصی عصبی، کمک به پیشرفت پژوهش در این حوزه است. یکی از اصلی ترین چالش های موجود در مسیر طراحی الگوریتم هایی برای پردازش امواج مغز، پیچیدگی بسیار زیاد مغز انسان است. بنابراین برای طراحی چنین الگوریتمی به تعداد زیادی کارشناس در زمینه ریاضی، آمار و نیز شناسایی امواج مغزی نیاز است. اگر انبوهی از این دستگاه ها از سوی افراد مورد استفاده قرار گیرد و اطلاعات آنها به سرورهای ابری فرستاده شود، عملا حجم گسترده ای از اطلاعات در اختیار دانشمندان و پژوهشگران قرار می گیرد. پردازش این اطلاعات نه تنها می تواند دانش کنونی ما نسبت به کارکرد مغز انسان را افزایش دهد، بلکه امکان طراحی دستگاه هایی برای پردازش دقیق تر امواج مغزی انسان را فراهم می کند.

آیا این دستگاه ها می تواند فکر ما را بخواند؟

طبیعی است که همه نگران حریم شخصی خود باشیم و فکر کنیم فناوری دیجیتال نوعی دست درازی به این حریم است، اما زیاد نگران نباشید. دستگاه های شخصی عصبی فقط می تواند امواج مغزی مربوط به حالت های مغز (تمرکز، هشیاری، خواب و…) و نیز هیجانات (اضطراب، غم و… ) را شناسایی کند. در واقع فکر انسان را باید همانند کوه یخی دانست که هیجانات قابل ثبت با دستگاه های پردازش امواج مغزی فقط نوک آن را نشان می دهد. اما آیا آینده نیز بر همین منوال پیش خواهد رفت؟ شاید برای پاسخگویی به این پرسش کمی زود باشد. بعید نیست در آینده بتوان افکار مختلف انسان را با فناوری های مختلف خواند، اما آنچه مسلم است این که هنوز فاصله زیادی با «دستگاه های فکر خوان» داریم!

صالح سپهری فر / جام جم / بیشتر در : dailymail

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

1 دیدگاه

  1. نمی دونم… شاید به نظر شما عجیب باشه چنین حرفی… ولی خیلی وقتها شنیدن چنین پیشرفتهایی در علم به جای خوشحالی بسیار ملول و غم زده میشم. حس می کنم انسانیتی که برای خودم درست کرده بودم هیچ ارزشی نداشته…