بیگ بنگ: اخیرأ چنین تصور می‌شود که اطلاعاتِ بدست آمده در مغز در حین خواب «مجددأ فعالسازی می‌شود.» دوک‌های خواب – انفجارهای کوتاهِ فعالیت در مغز در حالت خواب – زمانی تقویت می‌شوند که حافظه مجددأ فعالسازی شود. یک مطالعه‌ی جدید که در مجله‌ Current Biology منتشر شده نشان می دهد که محتوای حافظه‌های مجددأ فعال شده در زمانی که دوک‌ها* رخ می‌دهند قابل رمزگشایی است.

به گزارش بیگ بنگ، اولین نویسنده‌ی مطالعه دکتر اسکات کایرنی، محقق دانشگاه یورک انگلیس گفت: «کاملأ مطمئنیم که حافظه در مغز در حین خواب فعال می‌شود، اما فرآیندهای عصبی درگیر در این پدیده را نمی‌شناسیم. «دوک‌های خواب با فواید خواب برای حافظه در مطالعۀ قبلی در ارتباطند، بنابراین قصد داشتیم بررسی کنیم که آیا این امواج مغزی، فعالسازی مجدد را میانجی‌گری می‌کنند. اگر آنها از فعالسازی مجدد پشتیبانی کنند، این احتمال وجود خواهد داشت که بتوان سیگنال‌های حافظه را در زمانِ رخداد این دوک‌ها رمزگشایی کرد».

این یافته‌ها برای بالا بردن درک ما از چگونگی یادگیری و حفظ اطلاعات توسط مغز اهمیت دارند. بالا بردن دانش ما در مورد مکانیزم‌های فعال در حین خواب به ما کمک می‌کند تا وضعیت حافظه را در زمان نقص این مکانیزم‌ها بررسی کنیم. فعالسازی مجدد حافظه در حین خواب به طور آنی رخ می‌دهد، اما برای درک اثرات این مکانیزم، دکتر کایرلی و همکارانش یک تست ساده طراحی کردند که آنها را قادر ساخت تا فعالسازی مجدد را به طور کنترل شده مشاهده کنند.

او گفت: «از شرکت‌کنندگان در این مطالعه خواستیم تا روابط بین کلمات و تصاویرِ اشیا یا صحنه‌ها را قبل از خواب تشخیص دهند. وقتی شرکت‌کنندگان پس از یک دوره خواب خوب بیدار شدند، مجددأ کلمات را به آنها نشان داده و از آنها خواستیم تا اشیا و تصاویر صحنه را به یاد بیاورند. متوجه شدیم که حافظه برای تصاویری بهتر کار کرد که به کلماتی که در خواب ارائه شده بودند مربوط می‌شدند، در مقایسه با کلماتی که مرتبط نبودند.»

دومین نویسندۀ این مطالعه، دکتر برنارد استارسینا از دانشگاه بیرمنگام انگلیس گفت: «القای مستقیم دوک‌های خواب – مثلأ با تحریک مغز با الکترودها – شاید همراه با فعالسازیِ هدفمند حافظه بتواند ما را قادر سازد تا عملکرد حافظه را در حین خواب بهبود ببخشیم. داده‌های ما نشان می‌دهد که  دوک‌ها روند ویژگی‌های حافظه را در حین خواب ارتقا بخشیده و این فرآیند حافظه را تحکیم می‌بخشد.»

مهمتر اینکه، محققان توانستند سیگنال‌های مغزی مربوط به اشیا و صحنه‌های مجددأ فعال شده را متمایز کنند. این امر حاکی از آن است که دوک‌ها یک کد خاص را برای محتوایِ حافظه‌ فعال شده تولید می‌کنند؛ روندی که مبنای توانایی ما برای بخاطر آوردن بیشتر جزئیات پس از خواب است. دکتر کایرنی افزود: «وقتی بیدارید، چیزهای جدیدی یاد می‌گیرید، اما وقتی خوابید آنها را بازبینی می‌کنید و بازیابی آنها و سپس استفادۀ درست از آنها در صورت نیاز آسانتر می‌شود. این کار برای چگونگی یادگیری ما اهمیت دارد، اما برای چگونگی حفظ عملیات سالم مغز نیز حائز اهمیت است.»

• دوک‌های خواب(Sleep spindle) امواج کوتاهی هستند که با بسامد ۱۴-۱۲ هرتز در خلال مراحل ۴-۱ خواب و در فاصلهٔ زمانی ۵-۲ دقیقه پیدا می‌شوند. این امواج نمایانگر فعالیت مکانیزمی است که حساسیت مغز را در برابر اطلاعات حسی کم می‌کند و در استمرار خواب شخص نقش دارند. در اشخاص سالمند این موج‌ها کمتر دیده می‌شود و به همین دلیل سالمندان در طول شب چندین بار از خواب بیدار می‌شوند.

ترجمه: سحر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sci-news.com