بیگ بنگ: یک مطالعه‌ی جدید شواهدی را به این فرضیه اضافه کرد که سیاره ما بین 2.2 تا 2.3 میلیارد سال پیش دچار آرامش در زمین‌شناسی شد. فاز نسبتأ آرام در تاریخچه سیاره‌مان یک تغییر چشمگیر را در تکتونیک نشان می‌دهد؛ بحث‌های زیادی در مورد چگونگی تشکیل قاره‌ها مطرح شده که جزئیات بهتری را در مورد چگونگی یافتن رسوبات جدید منابع معدنی گوناگون فراهم می کند.

به گزارش بیگ بنگ، عصری که پیشین‌زیستی دیرینه(Paleoproterozoic) نامیده می شود زمان نسبتأ جالبی در تاریخچه‎ی سیارۀ ما است که 2.5 میلیارد سال پیش آغاز شده و حدود یک میلیارد سال بعد به پایان رسیده است. حیات در آن زمان خیلی ساده‌تر بود. روزها چهار ساعت کوتاه‌تر بودند. جو اکسیژن بیشتری داشت. اولین رویدادهای جهانی عصر یخبندان در آن زمان رخ دادند. و اولین ابرقاره‌ی سیار‌ه‌مان – یک تکه زمین عظیم به نام کلمبیا یا نونا – در آن زمان شکل گرفت.

می‌توان تصور کرد که زمین‌شناسان می‌خواهند بدانند این سیارۀ جوانتر در مقایسه‌ با نمونه‌ی بالغ‌ترِ امروزی‌اش چه رفتاری داشته است. به نظر می‌رسد حدود 2.45 میلیارد سال پیش، یک آرامش در زیر سطح زمین ایجاد شد که تقریبأ 250 میلیون سال طول کشید. همه متقاعد نشده‌اند – تفاسیر دیگر این تحقیق حاکی از آن است که این امر در عصر پیشین‌زیستی دیرینه روی داده است. البته هنوز به شواهد بیشتری نیاز داریم. یک مطالعه‌ی جدید توسط محققان دانشگاه کورتین ارائه شده است. بررسی دقیق داده‌های موجود و همچنین نمونه‌های سنگی جدیدِ جمع‌آوری شده از غرب استرالیا، چین، شمال کانادا و آفریقای جنوبی خاموشیِ تکتونو ماگمایی را محتمل‌تر می‌کند.

کریستوفر اسپنسر، متخصص علوم زمین در دانشگاه کورتین گفت: «تحقیق ما شکافی را در گزارشات زمین‌شناسیِ عصر پیشین‌زیستی دیرینه نشان می‌دهد که نه تنها خاموش شدن آتشفشان‌ها در این دوران را نشان می‌دهد، بلکه رسوب‌گذاری و یک سکون چشمگیر را نیز در حرکات صفحات تکتونیکی زمین را به تصویر می‌کشد. زمین چند میلیارد سال پیش کمی داغ‌تر بود. برای مدتی، تمام این حرکات منجر به یک فعالیت آتشفشانی شدید شد. هیچکس با قطعیت نمی‌داند که این مسئله مستقیمأ منجر به خنک‌شدن زمین شد، یا چیز دیگری در زیر پوسته اتفاق افتاد.

اما اکنون مطمئنیم که حدود 2.3 میلیارد سال پیش، زیر زمین آرام‌تر بود. آتشفشان‌ها به طور موقتی از رده خارج شده بودند. حرکات صفحات آرام شد. زمین در حال نفس کشیدن بود. اسپنسر گفت: «این دوره‌ی «خوابیده (ساکت)» حدود 100 میلیون سال به طول انجامید و یک تغییر را از تکتونیکِ باستان به تکتونیک مدرن شبیه تکتونیک امروزی نشان داد. چنین به نظر می رسد که زمین بحران میانسالی را تجربه کرده‌ است.»

مدت کمی پس از نفس‌گیری، همه چیز از سر گرفته شد. تکه‌های پوسته‌ی باستان به قطعات کوچکی به نام کراتون‌ها شکسته شدند که امروزه در عمق صفحات قاره‌ای یافت می‌شوند. پس از این دوره‌ی خاموش، زمین‌شناسیِ زمین دوباره حدود 2.2 تا 2.0 میلیارد سال پیش بیدار شد و فعالیت آتشفشانی آن شعله‌ور شده و یک تغییر در ترکیب بندی پوسته‌ی قاره‌ای صورت گرفت. چرا گوشته پس از دوره‌ی سکون دوباره شعله‌ور شد؟ محققان مطمئن نیستند اما ما گمان می‌کنیم که موجی از گرمای  انباشته شده منتشر شد.

درک فرآیندهای زمین‌شناختیِ ناشی از «سوپرکراتون» که منجر به تشکیل اولین ابرقاره شدند به ما کمک می کند تا بدانیم چه تعداد از منابع معدنی تشکیل و توزیع شده‌اند. برای یافتن جزئیاتی در این مدلِ «بحران میانسالی» زمین‌شناختی به داده‌های بیشتری نیاز داریم اما حداقل می‌توانیم خوشحال باشیم که زمین کناره‌گیری نکرده‌است. این تحقیق در مجله‌ی Nature Geoscience منتشر شده‌است.

ترجمه: سحر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com