شطرنج – بخش دوم

بیگ بنگ: طبق محاسبات ، شطرنج حدود ۱۰ به توان ۴۵ موقعیت یا پوزیشن قانونی دارد! بنابراین احتمال اینکه دو بازی تصادفا شبیه هم پیش بروند، بسیار بسیار کم است. البته شروع بازیها که اسامی خاصی (مانند شروع انگلیسی، دفاع سیسیلی، گامبی وزیر و …) دارند، تا چند حرکت به طور مشخص و تکراری پیش می روند، اما پس از آن پوزیشنهای جدید حاصل می شود و به همین خاطر، تجربیات و مطالعات جدید برای این موقعیتها هیچگاه به پایان نمی رسد.

Forlorn Hope

در شروع بازی، هر مهره به خاطر قدرت مانور خود دارای امتیاز ویژه ای است. مثلا پیاده یک امتیاز و وزیر ۹ امتیاز دارد. در یک پوزیشن معمولی، بازیکنی که امتیاز مهره هایش بالاتر باشد، در وضعیت بهتری برای پیروزی قرار می گیرد. با این حال در خیلی از بازیها، موقعیت مهره ها تعیین کننده است. برای همین بازیکنان حرفه ای می توانند به راحتی امتیاز مهره به حریف بدهند ، اما به پوزیشن بهتری دست یابند. به این کار قربانی دادن می گویند. در بازیهای ترکیبی، این استراتژی قربانی دادن با شیوه پیچیده ای آمیخته می شود و پس از چند حرکت ، برتری شفاف می شود.

میخائیل تال روسی یکی از مشهورترین افراد در بازیهای ترکیبی بود. با توجه به اینکه حرکات بازیهای ترکیبی شکل معما گونه ای دارد، این بازیها از زیبایی خاصی برخوردار است (یک نمونه از آن در تصویر زیر وجود دارد که می توانید خودتان آن را بازی کنید). البته امروزه سطح بازیهای حرفه ای چنان رشد کرده که بازیهای ترکیبی مشابه تال به ندرت اتفاق می افتد. یک نرم افزار کامپیوتری نیز بر اساس امتیاز مهره ها و موقعیتها طراحی می شود. در واقع یک کامپیوتر به سرعت حرکات مختلف را انجام داده و امتیاز آن موقعیت را ذخیره می کند. در نهایت با انتخاب موقعیتی که بیشترین امتیاز را دارد، حرکت خود را انتخاب می کند.

در سال ۱۹۵۰، کلود شانون اولین نرم افزار مهم شطرنج را طراحی کرد. در سال ۱۹۵۸، برنامهٔ شطرنج برای نخستین‌بار یک انسان را شکست‌داد. در ۱۹۷۰، نخستین مسابقات قهرمانی بزرگ شطرنج کامپیوتری در آمریکا بر‌گزار شد و شطرنج دانشگاه نورث‌وسترن قهرمان این جام شد. در ۱۹۹۷،دیپ بلو که کامپیوتر شرکت آی‌بی‌ام بود، توانست برای اولین بارپس از ۶ بازی کاسپاروفرا به عنوان قهرمان جهان شکست‌دهد. دو برد سهم دیپ بلو و یک برد سهم کاسپاروف بود و سه بازی دیگر مساوی شد. امروزه هر کسی می تواند بهترین نرم افزار شطرنج برای تمرین، یعنی فریتز (Fritz) که توسط آلمانیها طراحی شده را تهیه کرده و در کامپیوتر خود با آن تمرین کند. سطح قدرت آن می تواند از یک بازیکن مبتدی تا قهرمان جهان تغییر کند! تقریبا تمامی بازیهای شطرنج بازان معروف از ناپلئون گرفته تا کاسپارف و کارلسن در آن ذخیره شده و قابل مشاهده است.

2(1)
امروزه با رشد نرم افزارها و سرعت محاسبات، می توان ماشین را قهرمان شطرنج جهان دانست. یک کامپیوتر می تواند در هر ثانیه میلیونها پوزیشن را ارزیابی کند. البته تجربه آدمی برای دوری از سنجش پوزیشنهای بیهوده باعث می شود که هنوز بتواند رقیبی برای ماشین محسوب شود و به نظرم به همین خاطر است که آدمی فقط در اواسط بازی احتمال بردن از کامپیوتر را دارد. در اواخر بازی که تعداد مهره ها کم می شود، تعداد پوزیشنهای ممکن کاهش یافته و قدرت کامپیوتر به شدت افزایش می یابد. به تجربه تا کنون ندیده ام که آدمی در آخر بازی توانسته باشد بر ماشین غلبه کند.

شطرنج یک بازی مفید و علمی است. حتی بازی آن در سطح مبتدی باعث انعطاف مغز شده و به نوعی نرمش فکر محسوب می شود. تکنیک ها و بررسیهای آن برخلاف بازیهایی همچون نرد و کارت بازی، پایانی ندارد. به جرات می توان گفت که تنها بازی و ورزشی است که شانس در آن هیچگونه دخالتی ندارد. بنابراین پیروزی قطعا به معنای شایستگی است. کاش انتخاب افراد بر اساس شایستگی آنها در تمامی ابعاد یک اجتماع و حتی سیاستمداران به شفافیت رشته های ورزشی و به ویژه شطرنج می بود! یک استاد شطرنج برای درجه بندی افراد در این بازی حداکثر به یک بازی متقابل نیاز دارد. حتی با چند حرکت می توان حریف را تا حدود زیادی ارزیابی نمود. گاهی یک مصاحبه کوتاه نیز کفایت می کند!

جدا از تمام نکات جالبی که در مورد شطرنج گفته می شود، اعم از برنامه ریزی، مدیریت استراتژیک، تحلیل ، پیش بینی ، تفکر، تمرکز و … به نظرم پیشرفت در این بازی تمام مراحل حرفه ای شدن را در زندگی یک شخص نمایش می دهد. اشتباهات ابتدایی ، قضاوت عجولانه، سطحی نگری و … پارامترهایی هستند که بسیاری از ما حتی در زندگی حرفه ای خود با آنها روبرو می شویم و شطرنج این درس بزرگ را می دهد که همه اینها به شکست می انجامد. قضاوت عجولانه و بدون اطلاع در مورد نظرات و باورهای دانشمندان بزرگ که خوراک ما ایرانیهاست، در شطرنج یعنی شکست مفتضحانه! حرکتی که از دید بنده به یک موقعیت فوقالعاده در شطرنج می رسد، از دید کاسپارف یک اشتباه محض است. اینها تفاوت افراد حرفه ای و اساتید با دیگران است که در تمام زمینه ها وجود دارد و برای رشد و پیشرفت باید به خوبی مد نظر قرار گیرد. و سخن پایان اینکه : از این بازی مفید غافل نشوید.

پایان

نویسنده: احمد مصدر/ بیگ بنگ

منابع بیشتر: ratings , Volleyball , World Chess Championship , wiki

لینک کوتاه نوشته : http://bigbangpage.com/?p=20689

(۱۷ نفر , میانگین : ۴,۸۲ از ۵)
اشتراک گذاری

۴ دیدگاه

  1. شطرنج نمونه زندگی نیست، چون شطرنج سراسر منطقیه و بازی از شرایط برابر شروع میشه اما زندگی اینطور نیست.
    زندگی زمانی شبیه بازی شطرنج می شود که بودن افراد جدید خواه یا نا خواه بتواند بر بودن افراد قدیمی تاثیر بگذارد یا بلعکس.
    تقابل و مصاف هم همیشه به شکلی هست که گویی در ادامه بازی یی قرار داری ، که قبلا اونو بازی نکردی!

  2. من هم همیشه شطرنج بازی می کنم،و خوشحالم که باهاش آشنایی دارم،واقعن بهترین بازی دنیاست،فقط گاهی میشه همه زندگی آدم رو میگیره،باید مراقب بود،و این من تو یک مقاله خوندم،تعداد حالات بازی شطرنج ده به توان هشتاد تا بیشتر بود.

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.