بیگ بنگ: بر اساس یافته‌های یک مطالعه جدید، فسیل 380 میلیون سالۀ یک ماهی نشان می‌دهد که مهره‌‎داران قبل از مهاجرت از دریا و تبدیل شدن به جاندارانِ ساکن خشکی، انگشت در آورده بودند.

به گزارش بیگ بنگ، پژوهش «ریچارد کلوتیه» استاد زیست‌شناسی فرگشتی در دانشگاه کِبک در ریموسکی، روی فسیل یک ماهیِ 1.6 متر با نام علمی “الپیستوستگ واتسونی”«Elpistostege watsoni»، نشان می‌دهد که دست‌های انسان از بال ماهی‌ها، فرگشت یافته است. آقای کلوتیه گفت: «کشف این فسیل در پارک ملی میگوآشا در کبِک به تلاش زیادی احتیاج داشت و کل تیم برای یافتن آن زحمت کشید. باید به این نکته اشاره کنم که دو گردشگر موفق شدند قطعات مختلفی از دُم را پیدا کنند.»

همچنین، یک طبیعت‌شناس قسمت ِ اعظم ِ این فسیل را در ساحل پیدا کرد. میکل هیچه و فلیپه دورانلو گاگون از جمله افرادی بودند که کار حفاری را پیش برده و فسیل‌ها را با موفقیت، استخراج کردند. محققان از این فسیل بعنوان یک نوع جایزه یاد می‌کنند. اگرچه این فسیل به 22 تکه سنگ تجزیه شده، اما کامل‌ترین نمونه از ماهی “الپیستوستگ واتسونی” می‌باشد که باستان‌شناسان و محققان آن را تاکنون یافته‌اند. به محض اینکه قطعات دُم ماهی اضافه شد، آخرین قطعۀ پازل هم سر جای خود قرار گرفت و سرانجام، تنها فسیل ِ کامل از این ماهی تهیه شد.

دنیای ماهی‌ها

وقتی ماهی “الپیستوستگ واتسونی” تقریباً 380 میلیون سال قبل و در عصر دوونین می‌زیست، ماهی‌ها بر زمین حکمرانی می‌کردند.  دایناسورها 150 میلیون‌ سال بعد از آنها پدید آمدند. سپس سیارۀ ما شاهدِ پیدایش سرخس‌های درخت-مانندِ 10 متری و گیاهان کوچک‌تر در خشکی شد. اما هنوز خبری از مهره‌داران یا سایر حیواناتِ برخوردار از ستون فقرات، نبود. به گفته آقای کلوتیه، جانداران بی‌مهره از قبیل عقرب وجود داشتند. تنها مهره‌داران را می‌توان در آن زمان در دریاها یافت که از جمله آنها می‌توان به ماهی “الپیستوستگ واتسونی” اشاره کرد.

فسیل استثنایی

محققان این ماهی را با استفاده از سی‌تی اسکن در دانشگاه تگزاس، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. تیمی از محققانِ دانشکاه کِبک در ریموسکی و دانشگاه فلیندرز در استرالیا، عکس دیجیتالی از این فرایندهای تحلیلی را به دست آوردند که این امکان را به محققان می‌داد تا فسیل را چرخانده، بزرگنمایی کرده و مطالعه‌اش کنند. بال‌های جلویی ماهی “الپیستوستگ واتسونی” خیلی زود توجه همۀ محققان را به خود جلب کرد. این بال‌ها نشانه‌های قدیمی از بازوها و انگشتان مهره‌داران را در خود داشت.

فرگشت خارق‌العاده از ماهیِ کور

«جان لانگ» استاد دیرینه‌شناسی در دانشگاه فلیندرز و نویسندۀ ارشد این مقاله گفت: «این اولین‌باری است که ما محققان موفق به کشف انگشت در یک بال ماهی شده‌ایم. ما در آینده به بررسی بیشتر این فسیل خواهیم پرداخت تا اطلاعات جامع‌تری کسب کنیم. ردیف‌های کوچک استخوان در بال جلویی ماهی نشان می‌دهد که دست مهره‌داران (من جمله دست ما انسان‌ها) می‌بایست از بال‌های ماهی‌های پیشرفته در زمان آغاز عصر دونین، یعنی در 380 میلیون سال پیش نشات گرفته باشد.»

با این حال، به احتمال زیاد ماهی “الپیستوستگ واتسونی” به روی بال‌هایش راه نمی‌رفت. استخوان‌های کوچکِ بسیار زیادی در آن قسمت وجود دارد؛ یعنی محققان احتمال می‌دهند این ماهی، از انعطاف‌پذیری بالایی در بخش انگشت برخوردار بوده است. اما باید به این نکته اشاره کرد که این انگشت‌ها از توان کافی برای تحمل وزن بدن ماهی در خشکی بی‌بهره بودند. آقای کلوتیه اظهار داشت: «به احتمال زیاد، این ماهی شنا می‌کرد، اما می‌توانست روی بال‌های جلویی خود در زیر مصب سطحی و آب رودخانه بایستد.»

کلوتیه در پایان بیان کرد: «این تحقیق و اکتشاف می‌تواند درک ما را نسبت به یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرگشت در میان مهره‌داران تقویت کند.» جزئیات این مقاله در مجله معتبر Nature منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی‌لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: livescience.com