ناسا قلب تپندۀ برنامه های فضایی!
بیگ بنگ: این خبر به مناسبت پنجاه و ششمین سالروز تاسیس ناسا منتشر شده است. ناسا یک ابرسازمان علمی است، این سازمان فضایی با کشف راز و رمزهای کیهان و حل بسیاری از معماهای کهکشانی امروزه به عنوان عضو جداییناپذیر زندگی مردم سراسر جهان تبدیل شده است به گونهای که اکتشافات آن تاثیر فراوانی در سرنوشت انسان در فضا دارد.
۲۹ جولای سال ۱۹۵۸ برای آمریکاییها روز شگفتانگیزی بود، در این روز “ناسا” یا همان سازمان ملی هوا و فضانوردی آمریکا برای رقابت با روسها تاسیس شد و حتی با سفر یوری گاگارین به فضا حساسیت ناسا برای حضور قدرتمندانه در میدان رقابت با شوروی با ابعاد گستردهتری دنبال شد. به هر حال مردم جهان ناسا را به عنوان یک آژانس دولتی ایالات متحده نگاه نمیکند بلکه آن را محلی برای تحقق بسیاری از رویاهای خود میدانند، در حال حاضر تعداد زیادی دانشمند با نژادها و ملیتهای مختلف در این واحد مشغول فعالیت هستند حاکی از نبود روح نژادپرستی در این گروه دارد.
از زمان شکل گیری ناسا تا به امروز روسای جمهور این کشور در مراحل مختلف توجه ویژه ای به آن داشته و حتی آن را عاملی برای کشف ناشناختهها و گسترش مرزهای دانش قلمداد میکنند. واقعيت اين است که تاکنون هيچ سازماني در جهان با چنين نيروي انساني، قدرت فناوري و بودجه عظيم وجود ندارد که اکتشافات در مرزهاي دانش را در دستور کار قرار داده باشد؛ براي همين براي روساي جمهور آمريکا هم ناسا فقط يک سازمان علمي نيست بلکه نشان دهنده شخصيت و هويت اين کشور به شمار مي رود. از زمان شکل گيري ناسا در ابتداي دوران عصر فضا، روساي جمهور اين کشور در مقاطع مختلف با حضور در اين سازمان کوشيده اند جهت حرکت اين سازمان و در نتيجه آينده رشد فناوري هاي نوين را تعيين کنند.
مهمترین برنامهای که در این راستا انجام گرفت سخنرانی معروف یکی از روسای جمهور برای سفر به ماه است، این سخنرانی درابتدا توهمی بیش نبود اما بعدها با حمایت دولت و اختصاص بودجه به آن، ناسا موفق شد نخستین انسان را بر روی ماه فرود آورد و به عبارتی این رویا را عملی سازد. تاکنون ناسا و مسوولان اجرایی آن دست به اقدامات اکتشافی خوبی زدهاند و در این زمینه نیز تا حدودی موفق بودند از این فعالیتها میتوان به پرتاب شاتل دیسکاوری به فضا، پیدا کردن شواهدی مبنی بر وجود آب در فضا، کشف توفانهای خورشیدی و حتی کشف سیارات فراخورشیدی شبیه زمین اشاره کرد که در زمان خود توجه بسیاری از علاقهمندان به علم را به خود جلب کرد.
بسیاری معتقدند که ناسا قلب تپنده برنامه فضایی غیرنظامی آمریکا به شمار میرود و حتی بسیاری وجود ناسا را دلیل محکمی بر مقدم بودن برنامههای نجومی این سازمان نسبت به رقیب روسی خود میدانند؛ البته این سفر به ماه بود که عامل مهمی در رشد ناسا و حتی پیشی گرفتن آن بر دانش فضایی روسیه شد. امروزه بسیاری از مردم سراسر جهان ناسا را به عنوان عامل مهمی در سرنوشت آینده انسان در فضا قلمداد میکند و بادقت و حساسیت ویژهای این برنامه را دنبال میکنند. البته باید این را هم اضافه کرد که فعالیتهای ناسا تنها محدود به فناوری فضایی نبوده علوم زیستی، زمین شناسی، شیمی و فیزیک و حتی پزشکی و بسیاری از علوم دیگر وابسته به این علم بوده و موجبات پیشرفت علوم مختلف و ارائه روشهای نوینی در زندگی امروزی ما شده است.
ناسا و اقدامات ناسا فراتر از ماهيت واقعي آن به نمادی تبدیل شده است که جای خود را در فرهنگ بسیاری از مردم جهان باز کرده است و عامل مهمی در گشایش تفکر مردم از جهان اطراف خود شده است به گونهای که امروزه با پیشرفت تکنولوژی دیگرهیچ کشوری را نمیتوانید در جهان پیدا کنید که خبری از ایستگاه فضایی بینالمللی، شاتلهای فضایی، مریخ نوردها، تلسکوپ فضایی هابل، اسپیتزر، چاندرا و … فضاپیماهای ویجر، گالیله، کاسینی، آپولو و بسیاری دیگر نداشته باشد. هر سال با آغاز سال نو میلادی اهدافی برای ناسا تعریف میشود که بر طبق آن این افراد میتوانند فعالیت خود را بر این اساس تنظیم کنند.
سفر مدارگردهابه سیاره مریخ
سیاره سرخ در سال ۲۰۱۴ یکی از شلوغترین دورانهای خود را سپری خواهد کرد؛ علاوه بر ادامه اکتشافات مریخنوردهای فرصت (Opportunity) و کنجکاوی (Curiosity) ناسا، دو مدارگرد نیز تا اواخر تابستان به این سیاره خواهند رسید. مدارگرد مریخ هند (Mangalyaan) که پنجم نوامبر (۱۴ آبان) راهی این سیاره شده است، باید مسافت ۷۸۰ میلیون کیلومتری را برای رسیدن به سیاره سرخ طی کند؛ این مدارگرد در طول مأموریت خود اقدام به ارسال تصویر از سطح سیاره و جستجو برای متان در جو خواهد کرد.
مدارگرد اکتشافی ماون (MAVEN) ناسا نیز که ۱۸ نوامبر (۲۷ آبان) به فضا پرتاب شد، سفر ۱۰ ماههای را بسمت مریخ آغاز کرده است؛ این مدارگرد وضعیت جو سیاره و دلایل از بین رفتن آن را بررسی میکند. هر دو مدارگرد مریخ تا ماه سپتامبر (شهریور ۹۳) در مدار سیاره سرخ قرار میگیرند.
خاکروبی بر سطح ماه
ماهنور یوتو در چین یکی از ماهواره های موفق برای کاوش در سطح ماه است. این ماهنورد یوتو ۱۴ دسامبر (۲۳ آذر) بر سطح ماه فرود آمد و تحقیقات علمی خود را از اوایل سال جدید میلادی آغاز خواهد کرد؛ این ماهنورد از یک بازوی رباتیک برای جمعآوری نمونه خاک برخوردار است و با کمک دوربینهای پر قدرت، تصاویری از سطح ماه به زمین مخابره میکند. مأموریت کاوشگر گرد و غبار محیطی و جو ماه (LADEE) ناسا نیز که مأموریت خود را بطور رسمی از ۲۰ نوامبر (۲۹ آبان) آغاز کرد، طی سال جدید میلادی به تحقیقات در خصوص جو نازک ماه ادامه خواهد داد.
نقشه از کهکشان راه شیری
فضاپیمای گایا (Gaia) متعلق به آژانس فضایی اروپا با هدف تهیه دقیقترین نقشه سهبعدی از کهکشان راهشیری در ۱۹ دسامبر (۲۸ آذر) به فضا پرتاب شد. تلسکوپهای دوقلوی این فضاپیما اقدام به تهیه نقشه دقیقی از یک میلیارد ستاره کهکشان راهشیری و سایر اجرام کیهانی از جمله سیارات بیگانه خواهند کرد. مأموریت پنج ساله گایا پس از یک فاز چهار ماهه راهاندازی آغاز میشود.
فضاپیمای روزتا و فرود بر سطح یک دنبالهدار
فضاپیمای روزتا (Rosetta) که در سال ۲۰۰۴ به فضا پرتاب شد، پس از یک دوره خواب زمستانی در عمق فضا، ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) بیدار شده و آماده آغاز یک مأموریت جدید میشود. روزتا با تعقیب و انجام مانور در اطراف P-۶۷/Churyumov-Gerasimenko کامل ترین جزئیات از یک دنبالهدار را تهیه خواهد کرد؛ ماه اوت(مرداد ۹۳) از فاصله دو میلیون کیلومتری، جمعآوری داده و تصاویر از سطح دنبالهدار آغاز میشود. آژانس فضایی اروپا (ESA) قصد دارد در ماه نوامبر (آبان ۹۳) از این فضاپیما برای هدایت و پرتاب کاوشگر Philae استفاده کند. این کاوشگر در اندازه یک بشکه، پس از فرود بر سطح یخی دنبالهدار ۶۷-P، اقدام به جمعآوری نمونه میکند که مأموریت مشابه آن تاکنون انجام نشده است.
پیشتازی فضاپیماهای خصوصی
شرکتهای خصوصی فعال در حوزه فضا در سال ۲۰۱۴ روند توسعه سفرهای تجاری را پیگیری میکنند؛ هفته نخست سال جدید میلادی با دو مأموریت شرکتهای خصوصی اسپیس ایکس و اوربیتال ساینس – طرف قرارداد با ناسا – آغاز میشود. شرکت اسپیس ایکس با پرتاب موشک فالکون ۹ حامل ماهواره تجاری Thaicom۶ برنامه فضایی خود را آغاز کرد. دور بعدی از مأموریت انتقال تجهیزات به ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) توسط کپسول باری دراگون (Dragon) نیز ماه فوریه (بهمن ماه) انجام خواهد شد. هفتم ژانویه (۱۷ دی) شرکت اوربیتال ساینس نیز نخستین مأموریت رسمی برای انتقال تجهیزات به ایستگاه فضایی توسط کپسول باری سیگنوس (Cygnus) را انجام میدهد.
شرکت ویرجین گالاکتیک پس از آزمایش موشک مافوق صوت و تست پرواز فضاپیمای SpaceShipTwo، امیدوار است که پرواز زیر مداری با بلیط ۲۵۰ هزار دلاری را از تابستان ۲۰۱۴ آغاز کند. در این سفر فضایی تجاری، مسافران متشکل از شش مسافر و دو خلبان تا ارتفاع ۱۱۰ کیلومتری پرواز کرده و برای دقایقی شرایط بی وزنی را تجربه می کنند. شرکتهای خصوصی XCOR، سیرا نوادا، بلو اورجین و بوئینگ نیز طرح توسعه فضاپیماهای تجاری خود را پیگیری خواهند کرد.
نسل جدید فضاپیمای سرنشیندار ناسا
ناسا قصد دارد به انحصار روسیه در انجام سفرهای فضایی با کپسول سایوز خاتمه دهد؛ این آژانس فضایی علاوه بر حمایت از شرکتهای خصوصی طرح توسعه کپسول سرنشیندار اوریون (Orion) را پیگیری میکند. این کپسول فضایی برای سفر به مریخ و مقاصد دور دست در عمق فضا طراحی شده است؛ تست پرواز بدون سرنشین اوریون برای ماه سپتامبر (شهریور ۹۳) برنامهریزی شده است که شامل شیرجه از جو زمین برای تعیین مقاومت سپر حرارتی و فرود با چتر نجات در اقیانوس آرام است.
ایستگاه فضایی بینالمللی
بازگشت خدمه مأموریتهای اکتشافی و پیوستن فضانوردان جدید توسط کپسول فضایی سایوز، به همراه چند مأموریت الحاق کپسولهای باری دراگون، سیگنوس و پروگرس، بخشی از برنامههای ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) در سال ۲۰۱۴ میلادی محسوب میشود.
دیدن تمامی ماموریت های ناسا: nasa missions