نگاهي ديگر به تاريخ شكل‌گيري پروژه منهتن
نقش آلبرت انیشتين در برنامه اتمي آمريكا – قسمت سوم

وقتي ژيلارد از انیشتين خواست كه از برنامه توليد سلاح اتمي پشتيباني كند، او بر سر يك دوراهي اخلاقي جدي قرار گرفت. در ظرف چند سال، ديدگاه سياسي او از طلح‌طلب افراطي به مدافع سلاح اتمي تغيير جهت داده بود. اما اين تغيير بدون تعمق زياد به دست نيامده بود. اگر متفقين نمي‌توانستند بمب اتمي بسازند، دير يا زود، نازي‌ها آن را مي‌ساختند.
در اين وضعيت، مقاومت منفي كارساز نبود. در نتيجه انیشتين نامه را امضا كرد.
به همين دليل، بعدا خيلي‌ها انیشتين را پدر بمب اتمي مي‌دانستند. اين اشتباه محض است!!!!!!!!
انیشتين از دو جهت در تهيه بمب سهيم بود. اول پيدا كردن رابطه E=MC2 است. دوم كوشش او براي آگاه كردن رئيس‌جمهور آمريكا از اين خطر كه ممكن است اسرار شكافت هسته‌اي به دست دشمن بيفتد. بر خلاف افسانه رايج، او هيچ رابطه‌اي با پروژه منهتن نداشت كه به ساخت بمب اتمي و انداخت آن روي شهرهاي هيروشيما و ناكازاكي انجاميد. او در هيچ آزمايش هسته‌اي حضور نداشت.
با اين وجود، پيوند او با مصائب بمب اتمي، در سال‌هاي آخر عمر، انیشتين را آزار مي‌داد. او احساس مي‌كرد كه درباره‌ نقش او در اين ماجرا سوء تفاهم وجود دارد و در مورد آن مبالغه شده است. شكي نيست كه با نوشتن نامه به روزولت، انیشتين توسعه بمب اتمي را تسريع كرد. اما ساز و كار توليد بمب در آن زمان، در سطح وسيعي در آمريكا موجود بود و ارتش تمايل داشت كه به سرعت آن را بسازد.
محاسباتي كه امكان ساخت بمب اتمي را نشان مي‌داد، قبلا در انگلستان انجام گرفته بود. در واقع دولت بريتانيا قبل از آن كه روزولت از اين فرايند آگاه شود، به طور جدي درباره توان بالقوه اين سلاح تحقيق كرده بود. به زودي معلوم شد كه منابع لازم براي انجام اين طرح در بريتانياي در آستانه جنگ موجود نيست. در نتيجه، اين طرح در ايالات متحده انجام شد.
گروه مأمور بررسي كه روزولت تشكيل داده بود، كميته بريگز ناميده مي‌شد. زيرا رئيس آن دكتر ليمن بريگز (Dr. Lyman Briggs) مدير مؤسسه استاندارهاي آمريكا بود. اولين جلسه كميته ده روز پس از دريافت نامه انیشتين توسط روزولت تشكيل شد.
در اين جلسه، ژيلارد، ويگنز، و فرمي كه بعدا نقش اساسي در توسعه بمب هيدروژني بازي كرد، حضور داشتند.
انیشتين شركت نداشت.
كميته در اولين جلسه خود تصميم گرفت كه يك طرح پژوهشي براي بررسي فرايند شكافت و به دست‌آوردن بهترين روش تبديل نظريه، به سلاح عملي در دانشگاه‌هاي آمريكا به وجود آيد. از انیشتين رسما دعوت شد كه به كميته بپيوندد ولي او اين دعوت را رد كرد.

آلبرت انیشتين در کنار اوپنهايمر

به اين ترتيب دخالت انیشتين در برنامه سلاح اتمي پايان پذيرفت. پس از شروع اين طرح، تركيبي از خواسته‌هاي او و بدگماني مقامات دولتي باعث شد كه انیشتين ديگر در آن نقشي نداشته باشد. درحالي كه اوپنهايمر، فرمي، ژيلارد و بقيه دانشمندان به طور فزاينده‌آي در توسعه بمب و استفاده نهايي از آن درگير شدند.
انیشتين به انزواي خود در پرينستون بازگشت. او تنها كمي بيش از مردم توي خيابان از توسعه نابودكننده‌ترين سلاحي كه نژاد بشر تا به حال آفريده بود و جاه‌طلبانه‌ترين تلاش فناورانه در تاريخ اطلاع داشت.

ادامه دارد …..

لینک قسمت اول

لینک قسمت دوم

لینک قسمت سوم