پيش بيني علمي در زندگي روزمره
بیگ بنگ: يكي از مهمترين فوايد علم قدرت پيش بيني آن است. موضوع اين است كه بسياري فكر مي كنند، پيش بيني علمي كار دانشمندان بزرگ است. البته پيش بيني اتفاقاتي كه با افزايش 3 درجه اي دما بر روي زمين مي افتد يا پيش بيني آينده جهان با وجود انرژي تاریک، ماده تاريك و نظير اينها نياز به دانش تخصصي بالا دارد، اما تفكر علمي براي پيش بيني هاي بسيار ساده نيز در زندگي روزمره كاربرد دارد و حتي مفيدتر از پيش بيني چند ميليارد سال آينده جهان است!
همانگونه که گفته شد پيش بيني هاي بسيار ساده نيز در زندگي روزمره كاربرد دارد و حتي مفيدتر از پيش بيني چند ميليارد سال آينده جهان است! مثالها كدامند؟ ليواني كه در لبه ميز قرار دارد احتمال سقوط و شكستنش بيشتر است. عينكي كه بر روي فرش گذاشته مي شود زودتر زير پا رفته و له مي شود. پوست، زير آفتاب مي سوزد و زودتر چروك مي خورد. در مكانهاي عمومي هنگام خداحافظي با دوستتان، وقتي يكباره بر مي گرديد، احتمال تصادف با اشخاص ديگر زياد است! در يك مهماني هنگاميكه وسايلتان را به هر گوشه پرت مي كنيد، احتمال جا گذاشتن يكي از آنها بالا مي رود! هنگاميكه با جيب حاوي كليد ، موبايل يا وسايل ديگر به دستشويي مي رويد، احتمال افتادن آنها در چاه توالت وجود دارد. هنگام در آوردن تي شرت در اتاق ممكن است لامپ آويزان را بشكنيد و بسياري از اين مثالها. برخي استدلال مي كنند كه توجه به اين جزييات زندگي را سخت مي كند، اما تمرين از همين جا شروع مي شود!
با اين حال يادگيري فرهنگ پيش بيني علمي از اين جزييات واقعا مهم تر است! چون افراد بدون اين فرهنگ در موضوعات مهم تر و حتي حرفۀ خود نيز از پيش بيني هاي علمي به دور خواهند بود. اين مثال چطور است؟ اگر در دستشويي همزمان از جرم گير و سفيد كننده استفاده شود مقادير زيادي گاز كلر آزاد مي شود كه حتي مرگ آور است. خوردن و نوشيدن همراه با خنديدن يا حتي حرف زدن مي تواند آدمي را تا مرز خفگي پيش ببرد! خواندن پيامهاي موبايل هنگام پايين رفتن از پلكان مي تواند به يك سقوط فاجعه بار ختم شود! شوخي با اسلحه يا بي دقتي در استفاده از آن مي تواند باعث جراحت و حتي مرگ شود. به گفته نظاميان حرفه اي تفنگ پر دشمن را مي كشد و تفنگ خالي دوست را.
از اين مثالها خطرناك تر نيز وجود دارد. در ايران سوانح رانندگي، سالانه به اندازه زلزله بم قرباني مي گيرد كه چند برابر ميانگين دنياست! چه ميزان از اين رقم به عدم رعايت فرهنگ پيش بيني علمي بستگي دارد؟! شخصي كه هنگام عبور از خيابان در ترافيك از ميان دو خودرو كه نيم متر از هم فاصله دارند رد مي شود، شبيه راننده خودروي عقبي كه تا اين حد به خودروي جلويي چسبانده، اهل پيش بيني نيست يا به آن اهميت نمي دهد! بسيار ساده است كه بگوييم يك شيب ملايم، حواس پرتي يا ناشيگري راننده هنگام حركت و قرار گرفتن شما ميان اين دو خودرو مي تواند به چه فاجعه اي ختم شود؟
بايد دست از خرافاتي همچون قسمت، سرنوشت، چشم شور ، سق سياه و از این دست مزخرفات به برداشت و علمي فكر كرد و علمي پيش بيني نمود! باور كنيد حاضرم با بلند كردن دست چپم قسم بخورم كه خانه اي را ديده ام كه بيش از 2 ميليارد در آن خرج شده است. استخر دارد و چندين ميليون خرج دكور آن شده، اما در كنار راه پله اش نرده گذاشته نشده است!
چه بسيارند خانمهاي محترمي كه به صورت تك بعدي دكور منزل را صرفا بر اساس زيبايي و يا مد مي چينند و فقط از ايمني خبري نيست، به ويژه اگر كودكي در خانه باشد، بحث ايمني بسيار جدي تر مي شود! براي بنده اين نظر پذيرفتني است كه زيبايي ذاتي و طبيعي (نه مد و فشن) با ايمني گره خورده است! احتمالا به اين خاطر است كه براي ما بيشتر حيوانات گياهخوار زيباتر و در واقع ايمن تر از انواع گوشتخوار است! امروزه در طراحي ابزار و محصولات عمومي ، بحث ايمني بسيار مهم تر از زيبايي است و متاسفانه توليد كنندگان ايراني از اين اهميت غافلند! در طراحي كفش بايد نكات طبي و فيزيولوژي پا در نظر گرفته شود و شركتهاي مشهور به اين موضوع مي انديشند. شركت سوئدي ولوو در خودروهاي خود، حتي براي عابر پياده كيسه هوا نصب كرده است! شما چند وسيله در خانه مي شناسيد كه طراحي آنها مي توانست از ايمني بالاتري برخوردار باشد؟
دوستي مي گفت كودكان يكي از فاميل بر روي تراس خانه شان بازي مي كردند و من با مشاهده كوتاهي نرده هاي تراس از آرامش پدر و مادر اين بچه ها يكه خوردم و موضوع را به ايشان گفتم! جواب چه بود؟ نرده ها خيلي هم كوتاه نيست. البته بچه ها را خدا نگه مي دارد! من خودم در بچگي و … ادامه داستان سرايي ايراني كه چگونه خدا بچه ها را محافظت مي كند! به يك ماه نكشيد كه يكي از بچه ها از آن تراس سقوط كرد! شانس يار ايشان بود كه تراس در طبقه اول واقع شده بود! با اين حال جراحت نسبتا شديد كودك و بيمارستان درب منزل ايشان را زد! حتما حدس زده ايد كه اين پدر و مادر چه درس و تجربه اي گرفتند؟ دوستم مي گفت من بين فاميل به چشم شور متهم شدم!!
در گذشته يكي از بازيهاي ما اين بود كه اسكناس تا نخورده اي را آويزان مي گرفتيم و از دوستمان مي خواستيم هنگام سقوط آن را بگيرد. شخص با دو انگشت شست و اشاره، اسكناس را از وسط آن در ميان گرفته و منتظر مي ماند، اما به جز در موارد استثنايي نمي توانست اسكناس رها شده را بگيرد. اين بازي ساده چه ربطي به عدم رعايت فاصله ايمني در رانندگي كه سبب بسياري از تصادفات مي شود، دارد؟ زمان سقوط اسكناس از ميان انگشتان شخص كمي بيش از 100 ميلي ثانيه است. زمان واكنش يك شخص سالم حدود دو برابر اين مقدار است. زمان پلك زدن يك شخص دو برابر اين واكنش يعني حدود 400 ميلي ثانيه است! براي يك راننده متمركز، جوان و الكل نخورده ، زمان واكنش به يك حادثه، تشخيص موقعيت، تصميم گيري و نهايتا فشار پدال ترمز به بيش ازيك ثانيه مي رسد.اگر خوشبينانه آن را يك ثانيه فرض كنيم، براي سرعت 90 كيلومتر در ساعت يعني 25 متر حركت خودرو تا زمان فشار پدال ترمز! معمولا عوامل ديگر و از جمله عملكرد ترمز تا زمان توقف، اين فاصله را به بيش از 50 متر مي رساند!اين يعني پيش بيني علمي در رانندگي!
در يك تقاطع، معمولا افراد، حركت خود را با آهنگ حركت خودرو در مسير عمودي تنظيم مي كنند، غافل از اينكه آن خودرو هر لحظه ممكن است ترمز بگيرد و زمان عكس العمل شما براي جلوگيري از تصادف،كافي نيست!اين بحث، يكي ديگر از سوتي فيلمها را نيز نشان مي دهد. گانگستري كه هفت تير را بر روي سر پليس گذاشته و وي را تهديد مي كند! زمان قاپيدن مچ شخص براي يك پليس حرفه اي هميشه كمتر از واكنش گانگستر و شليك است! ما معمولا درك درستي از حوادث احتمالي يا تصادف نداريم، چون با احساسات و غرايز خود نتيجه گيري مي كنيم. اگر فرض كنيم هر بي احتياطي در رانندگي يا هر بخشي از زندگي، در همان لحظه با يك مجازات متناسب همراه مي شد، فرد به صورت غريزي دست از تكرار اين بي احتياطيها بر مي داشت. مثلا يك نيش سوزن به ازاي هر خطاي رانندگي، اما با عرض تاسف قانون احتمالات بدين گونه نيست!
در اين حالت مجازات خطاها جمع شده و يكباره دامن خاطي را مي گيرد! مثلا در رانندگي مي شود “تصادف”، كه گاهي واقعا جبران ناپذير است! گاهي تنها رعايت يك درك علمي در همين بحث رانندگي مي تواند آمار سوانح را به شدت كاهش دهد و به گفته يكي از خوش ذوقان چه بسا در آينده در جاده ها نه تنهاكشته ندهيم، بلكه زاد و ولد هم داشته باشيم! ياد بگيريم، عمل كنيم و به كودكان خود آموزش دهيم. از پيش بيني هاي علمي در تمامي ابعاد زندگي خود استفاده كنيم. اگر موج اين فرهنگ علمي در يك جامعه گسترده شود، نتايج آن خيره كننده تر از بسياري از شعارهاي زود گذر خواهد بود!
نویسنده: احمد مصدر / سایت علمی بیگ بنگ
منابع بیشتر: Mental chronometry , visualexpert
من هیچ گمان نمیکنم که وضع بشر الزاماً در گذر زمان بهتر شده. نخست آنکه «بهتر» گواهی از سنجشی با معیارهای بیرونی میدهد، در گزارهی «X بهتر شده» پرسش «در قیاس با چه چیز» به طور تلویحی پاسخ داده میشود. اگر ما ارزشهای انقلاب فرانسه را بپذیریم، آنگاه ناگزیر هستیم که بگوییم بله، تاریخ روایت حرکت پلهپلهی بشر به سمت قلههای تعالیست، وضع انسانها دائم بهتر شده و از این به بعد نیز تنها بهتر خواهد شد. من ولی به آن ارزشها پایبند نیستم، برای من دسترسی همگانی به منابع آموزشی برای مثال یک ارزش محسوب نمیشود، بلکه خواستار محدود کردن دسترسی به این منابع برای کسانی که استعداد، علاقه و اشتیاق به آنرا دارند و این ویژگیها را به طور مداوم از طریق آزمایش و خطای مداوم اثبات میکنند هستم، و «آموزش اجباری عمومی» را ظلمی بزرگ در حق کسانی میدانم که فاقد ضریب هوشی بسنده برای موفقیت در سیستمی دانشمحور هستند. این صرفاً یک مثال است، اما منظور اینکه پیشرفت و پسرفت در قیاس با ارزشهایی بیرونی و میزان نزدیکی پدیدهی مورد برسی با آن ارزشها سنجیده میشود، طبق معیارهای فمینیستی ایران کشوریست پیشرفتهتر از افغانستان و اسلوواکی پیشرفتهتر از ایران و فرانسه پیشرفتهتر از اسلوواکی، برای مثال. طبق معیارهای من افزون بر برابری جنسیتی، ارزشهای دیگری همچون رضایت جنسی، آمار زاد و ولد، میزان افسردگی، انگیزه برای پیشرفت و … معیارهایی هستند باید در نظر بیاوریم.
می خواستم بگم که مقالاتیم در مورد پارادوکس ها فلسفی بزارین،مثل شانس اخلاقی…ممنون مطلب بسیار خوب بو چد
سلام
الن تورینگ به خاطر مرگ یکی از دوستانش اعتقادش رو از دست داد.
دوست عزیز این سوال جاش اینجا نیست و باید خودتون با یک سری کلید واژه جست و جو کنید و اخر سر خودتون تحلیل کنید.
اقای مصدر توی دارو خونه بودم به جای خمیردندون اوال ب یه خمیر دندون مریدنت خریدم، فقط به خاطر حمایت از شرکت پاکشو، که اونم فقط به خاطر حمایت از شما.
دوستان واقعا از همتون ممنونم که همچین سایت پر ارزشی را راه اندزی کرده این
واقعا مطالبتون خیلی عالین و آدم واقعا لذت میبره
من خیلی در مورد مرگ فکر کرده ام و نمیدونم نظرم درسته یا نه ولی اعتقادم بر اینه که این خدا نیست که مارو میکشه بلکه این خود ما هستیم که خودمونو میگشیم.
چون درک درستی از خدا و قوانین حاکم بر این دنیا نداریم.
ما واقعا نمیدونیم خدا چطور موجودیه
آیا خدا واقعا تو زندگی ما دخالت میکنه یا اینکه فقط داره تماشا میکنه و فقط لحظاتی که اونو میخوایم تو زندگیمون دخالت میکنه