بیگ بنگ: دانشمندان در یک فسیل بندپای ۵۲۵ میلیون ساله، قدیمی‌ترین نوع مغز را کشف کردند. این یافته می‌تواند بحث‌های پیرامون نحوۀ تکامل مغز در این بی‌مهرگان را حل کند.

به گزارش بیگ بنگ، در یک بندپای کوچک زره پوش معروف به Cardiodictyon catenulum، مغز در کمال شگفتی سالم مانده و از سه جزء مجزا از سیستم عصبی تشکیل شده است. این کشف مهم است، زیرا نشان می‌دهد که مغز جدا از سر و سیستم عصبی تکامل یافته است. قبلاً تصور می‌شد که مغز این موجودات به بخش‌های تکراری ساختارهای عصبی به نام گانگلیون تقسیم شده است، درست مانند سیستم عصبی در تنه.

“نیکلاس استراوسفلد” عصب‌شناس از دانشگاه آریزونا، می‌گوید: «این آناتومی کاملاً غیرمنتظره بود، زیرا سر و مغز بندپایان مدرن و برخی از اجداد فسیلی آنها به مدت بیش از 100 سال به عنوان اجزایی بخش‌بندی شده در نظر گرفته شده بود.» این فسیل در اواخر دهه 1980 در استان یون‌نان جنوبی چین کشف شد. این جاندار کرم مانند در ابتدا با استفاده از چندین جفت پاهای نرم و پر مو در کف دریا می‌چرخید.

از آنجایی که اندازۀ این فسیل فقط 1.5 سانتی‌متر است، محققان نتوانستد آن را با پرتو ایکس بررسی کنند. در عوض، آنها از روشی به نام فیلترینگ کروماتیک استفاده کردند، در این روش مجموعه‌ای از تصاویر دیجیتالی با وضوح بالا برای فیلتر کردن نور با طول موج‌های مختلف و ترسیم ساختار داخلی استفاده می‌شود. سپس، مورفولوژی سر و مغز این جاندار با فسیل‌های دیگر، بندپایان امروزی و الگوهای بیان ژن آن‌ها مقایسه شد. مقایسه‌ها نشان می‌دهد که سازمان‌بندی مغز برای نیم میلیارد سال ادامه داشته است.

“فرانک هیرت” عصب‌شناس تکاملی از کینگز کالج لندن گفت: «ما یک نقطه مشترک از همه‌ی مغزها و نحوۀ شکل‌گیری آنها را شناسایی کردیم. ما متوجه شدیم که هر حوزۀ مغز و ویژگی‌های مربوط به آن دارای ترکیبی از ژن‌ها است، صرف نظر از گونه‌هایی که به آنها نگاه می‌کنیم. این یک نقشه ژنتیکی مشترک برای ساخت مغز را نشان می‌دهد.»

بندپایان غنی‌ترین گونه‌ها در قلمرو حیوانات هستند و شامل حشرات، سخت‌پوستان، عنکبوت‌ها، هزارپاها و صدپاها می‌باشند. پس از پهن‌پاتباران، بندپاتباران به وجود آمدند – این اصطلاح به معنای «پای مفصلی واقعی» در زبان یونانی است – تفاوت اصلی در سیر تکاملی آنهاست.

امروزه فرزندان این موجودات در کرم‌های مخملی هستند که در استرالیا، نیوزلند و آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند، اما محققان گمان می‌کنند که رویکرد آنها می‌تواند برای گونه‌های مختلف دیگر بجز بندپایان نیز اعمال شود. همچنین، مقایسه‌ی یافته‌های جدید با اطلاعات ما در مورد رشد مغز و نخاع در مهره‌داران جالب خواهد بود. در نهایت، پژوهش دانشمندان نشان می‌دهد که چگونه طبیعت می‌تواند در طول تغییرات عظیم، بقا پیدا کند. در واقع اگر نتوانیم بحران آب و هوا را کنترل کنیم، مشخص نیست چه چیزی را از دست خواهیم داد.

“استراوسفلد” می‌گوید: «زمانی که رویدادهای زمین‌شناسی و اقلیمی بزرگ در حال تغییر شکل سیاره بودند، حیوانات دریایی ساده مانند کاردیودیکتیون باعث پیدایش متنوع‌ترین گروه از ارگانیسم‌های زنده شامل بندپاتباران شدند که در نهایت به هر زیستگاه نوظهور روی زمین گسترش یافتند، اما اکنون زیست آنها توسط گونه‌های زودگذر مورد تهدید قرار گرفته‌ است.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Science منتشر شده است.

ترجمه: سحر الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com