بیگ بنگ: گاهی فوران آتشفشان به خروج گدازه منجر می‌شود. گاهی نیز آثار و نشانه‌های فوران آتشفشان به شکل خروج ابرهای خاکستری رنگ مواج در پهنه آسمان دیده می‌شود. به طورکلی فوران آتشفشان‌ها صرف‌نظر از این که می‌تواند چه پیامدهایی به همراه داشته باشد موجب رعب و وحشت می‌شود. حال تصور کنید اگر 1500 آتشفشان روی زمین یکباره فوران کند چه پیش خواهد آمد؟

shutterstock_5493385به گزارش بیگ بنگ به نقل از جام جم، مجموع آتشفشان های فعال در سطح زمین و آتشفشان هایی که در اعماق اقیانوس ها پنهان شده است حدود 1500 آتشفشان برآورد شده است. هر روز به طور متوسط 10 تا 20 آتشفشان در این کره خاکی فوران می کند. دانشمندان بر این باورند احتمال این که همه آتشفشان های روی زمین یکباره شروع به فوران کند بسیار ناچیز و به عبارتی غیرممکن است، اما اگر چنین اتفاقی روی دهد چه می شود؟ آیا در صورت وقوع چنین اتفاقی، زمین می تواند بدون مواجه شدن با هر گونه آسیب جدی از این اتفاق جان سالم به در ببرد؟

زمین شناسی از دانشگاه رادفورد ویرجینیا در پاسخ به این پرسش می گوید: حتی اگر آتشفشان های مخفی شده در اعماق اقیانوس ها را کنار بگذاریم و این طور تصور کنیم که روزی همه آتشفشان های فعال در سطح خشکی به طور همزمان شروع به فوران کند، باید بپذیریم اثرات ناشی از این پدیده مخرب به وقوع یک دومینوی زنجیره ای زیست محیطی منجر خواهد شد که حتی می تواند چند برابر مخرب تر از وقوع یک انفجار هسته ای باشد. در این شرایط زمین اتفاقات و رویدادهای ناگواری را تجربه می کند که من به عنوان یک زمین شناس حاضر نیستم زنده باشم و چنین روزهایی را ببینم!

تاریکی، زمین را فرا می گیرد

محققان پیش بینی کرده اند اگر زمین چنین رویداد دور از انتظاری را تجربه کند و به عبارت دیگر روزی همه آتشفشان های روی زمین همزمان شروع به فوران کند، لایه ای ضخیم از خاکستر سطح زمین را همچون پوشش گسترده ای فرا می گیرد. به گونه ای که وجود چنین لایه ضخیمی مانند یک پوشش عایق عمل کرده و مانع رسیدن تابش نور خورشید به سطح زمین می شود. بنابراین زمین در تاریکی مطلق فرو می رود و این شرایط موجب ایجاد اختلال در عملکرد فرآیند فتوسنتز در گیاهان و در نتیجه از بین رفتن گیاهان و محصولات کشاورزی می شود.

ممانعت از تابش نور خورشید موجب می شود دمای زمین بشدت کاهش پیدا کند. براساس پیش بینی های ارائه شده از سوی محققان و دانشمندان، خاکستر ناشی از فوران آتشفشان ها تا ده سال در اتمسفر زمین باقی می ماند. فوران بعضی از آتشفشان ها با خروج مقادیر قابل توجهی خاکستر همراه است. در مقابل فوران بعضی از آتشفشان ها مانند آتشفشان هاوایی موجب خروج جریان های گدازه از اعماق زمین می شود. سازمان زمین شناسی آمریکا فهرستی از 1500 آتشفشان بالقوه فعال را در کره زمین اعلام کرده است. در این فهرست به ابرآتشفشان یلواستون (Yellowstone) اشاره شده است. فوران این آتشفشان به ایجاد لایه ضخیمی از خاکستر منجر خواهد شد که آسمان ایالات متحده آمریکا را می پوشاند.

بارش باران اسیدی

گازهایی که با فوران آتشفشان وارد اتمسفر می شود شامل ترکیبی از اسید هیدروکلریک، فلورید هیدروژن، سولفید هیدروژن و دی اکسید گوگرد است که پس از متراکم شدن در لایه های فوقانی جو به بارش باران های اسیدی منجر می شود. با بارش باران های اسیدی هر محصولی که از فوران آتشفشان جان سالم به در برده باشد و در زیر خاکستر یا گدازه های آتشفشانی مدفون نشده باشد، از بین می رود. این باران اسیدی آب های زیر زمینی و آب های سطحی اقیانوس ها را آلوده می کند.

اسیدی شدن اقیانوس ها، مرجان ها و موجودات دریایی را که پوسته سختی دارند از بین می برد. در چنین شرایطی ردپای انقراض موجودات دریایی به زنجیره های غذایی اقیانوسی کشیده می شود و در نتیجه زندگی موجودات دریایی و ماهی ها در معرض خطر انقراض قرار می گیرد. محققان شواهدی ارائه کرده اند که نشان می دهد بین اسیدی شدن اقیانوس ها و انقراض گسترده موجوداتی که در گذشته ساکن زمین بوده اند ارتباط معنی داری وجود دارد.

همچنین گفته می شود در انقراض موجوداتی که 252 میلیون سال پیش یعنی پایان دوره پرمین ساکن زمین بودند، موجوداتی که 201 میلیون سال پیش در دوره تریاسه منقرض شدند و همچنین انقراض گسترده موجودات در پایان دوره کرتاسه که 65 میلیون سال پیش اتفاق افتاد، خروج گدازه های بازالتی نقش بسیار مهمی داشته است بنابراین شاید بتوان گفت خروج گدازه های بازالتی عامل اصلی انقراض گسترده موجودات زنده در دوره های زمانی مختلف بوده است.

Volcano-eruptionانتشار گازهای گلخانه ای

فوران آتشفشان ها با انتشار خاکستر، گرد و غبار و گازهای مختلف به لایه استراتوسفر همراه است. این ذرات موجب بازتاب نور خورشید می شود و در نتیجه این پدیده می تواند دمای زمین را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. فوران کوه پیناتوبو در سال 1991 میلادی یکی از دو فوران بزرگ قرن بیستم است. این فوران آتشفشانی موجب شد میانگین دمای زمین به مدت دو سال 0.4 درجه سانتی گراد کاهش پیدا کند.

علاوه بر این فوران های آتشفشانی با خروج گاز گلخانه ای دی اکسیدکربن همراه است که می تواند تا حدی اثرات سرمایشی ناشی از انتشار ذرات خاکستر و گرد و غبار در اتمسفر را کاهش دهد. سوالی که مطرح می شود این است که آیا وقوع چنین پدیده نادری یعنی فوران همزمان آتشفشان ها می تواند ترکیب جو را به گونه ای تغییر دهد که به مسمومیت ناشی از دی اکسیدکربن منجر شود؟

به گفته دانشمندان، مطالعه شیل های سیاه و سفید باستانی (نوعی سنگ دریایی) نشان می دهد در تاریخ زمین فجایع مشابهی رخ داده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات ثبت شده در سطح صخره های سنگی به این معنی است که سطح دی اکسیدکربن در دوره کرتاسه افزایش یافته و این تغییر به از بین رفتن زندگی موجودات دریایی در بخش هایی از اقیانوس ها و مسدود شدن جریان های اقیانوسی در اواخر دوره کرتاسه منجر شده است.

یعنی حدود 90 میلیون سال پیش میزان دی اکسیدکربن در اتمسفر زمین 2.5 برابر امروز بوده است. این که اگر روزی به طور اتفاقی همه آتشفشان های روی زمین همزمان فوران کند چه اتفاقی می افتد موضوعی است که نمی توان با قطعیت درباره آن سخن گفت، اما حقیقت این است که وقوع چنین پدیده نادری می تواند با پیامدهایی همراه باشد که حیات موجودات مختلف و حتی گیاهان را در معرض خطر نابودی قرار دهد.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: livescience – مترجم: فرانک فراهانی جم

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

1 دیدگاه

  1. چون چنین‌اتفاقی هیچ وقت نمیوفته‌لازم‌نیست به‌اون‌فکر کنیم.