گروهی از پژوهش‌گران توانسته‌اند با نانوذره‌های طلای پوشانده‌شده از سه نوع پپتید ( 1 ) بر رگ‌سازی تاثیر بگذارند. از آن جا که رگ‌سازی عاملی مهم در درمان بسیاری از بیماری‌هاست، و جلوگیری از آن گامی مهم در درمان تومورهای سرطانی‌ست، این آزمایش‌ها می‌توانند گامی بزرگ در بهداشت و درمان باشند.

می‌توان نانوذره‌های پپتید ( Peptide )- پوشیده‌ی طلا را در رویاندن رگ‌های خونی یا جلوگیری از آن به کار بست. این یافته‌ای تازه از گروهی فیزیک‌دان و زیست‌شناس از دانشگاه Southampton در بریتانیای کبیر است. پژوهش‌گران می‌گویند آزمایش‌های‌شان می‌توانند گامی بزرگ به سوی درمان‌های به‌تر سرطان با نانو‌ذره‌های پوششی باشد.
رگ‌زایی فرآیندی‌ست که با آن رگ‌های خونی درون بدن شکل می‌گیرند. این روند در رشد و نمو حیاتی‌ست و در فرآیند‌هایی چون ترمیم جراحت‌ها، بیماری‌های رماتیسمی و بارداری نقشی بزرگ دارد. و البته در رشد و گسترش تومورها نیز درگیر است؛ از این رو اداره‌ی رگ‌سازی می‌تواند به درمان‌های تازه‌ای برای سرطان راه ببرد.

PWnan_240613

نانو ذره‌های طلا، رشد رگ‌های خونی را کنترل می‌کنند

رگ‌سازی زمانی آغاز می‌شود که ملکول‌های ویژه‌ای، یاخته‌‌های پوششی را که مانند آستر رگ می‌باشند، برمی‌انگیزانند؛ این ملکول‌ها به گیرنده‌های ِ عامل ِ رشد ِ رگ که در یاخته‌های پوششی درون رگ هستند، می‌پیوندند. این برانگیزش به چندشاخه‌ شدن یاخته‌های پوششی –به شکلی زنجیروار- و از آن جا شکل دادن ساختار رگی تازه‌ای می‌انجامد. این فرآیند با پیام‌هایی که رشد رگ‌ها را (با عامل‌های پیش‌رگ‌سازی) یا جلوگیری از رشد‌شان را (با عامل‌های ضد‌رگ‌سازی) تنظیم می‌کنند، برانگیخته می‌شود.

جلوگیری از بروز اثرات جانبی

داروهای رگ‌سازی می‌توانند با کاهش یا افزایش رشد مویرگی در درمان برخی بیماری‌ها به کار روند، اما این تنها برای مدت کوتاهی اثربخش خواهدبود. بیش‌تر وقت‌ها باید مقدار مصرفی را بیش‌تر کرد –و این می‌تواند به اثرات جانبی و حتی مسمومیت بی‌انجامد.
آنتونیوس کاناراس ِ فیزیک‌دان، تیموثی میلر ِ زیست‌شناس و هم‌کاران، باور دارند که نانوذره‌ها می‌توانند بسیاری از مشکلات ِ ویژه‌ی دارو‌های رگ‌سازی را حل کنند. نانوذره‌ها، حامل‌های موثر و توزیع‌کننده‌های مناسب دارویی‌اند، چراکه می‌توانند مقدار زیادی از ملکلو‌های درمانی را در خود بگیرند. و آن‌چه حتی به‌ترشان می‌کند این است که سطح‌شان با ملکول‌های گیرنده (بیش‌تر با پادتن‌ها) پوشانده می‌شود. این‌ گونه می‌توان مطمئن بود که داروها به بخش‌های ویژه‌ای از بدن می‌رسند –مثلا توموری که مورد نظر است.

این گروه، چه‌گونه‌گی کارکرد نانوذره‌‌‌های ِ طلای ِ پوشانده‌‌شده با سه نوع پپتید، در رویاندن رگ‌های خونی یا جلو‌گیری از آن در جان‌داران را سنجیده‌است. نخستین پپتید ( که پژوهش‌گران p1 می‌خوانندش) به گیرنده‌های «عامل‌های رشد پوشش رگی» پیوسته، و ژن‌های برانگیزاننده‌ی ِ پیام‌های زنجیروار را پخش می‌کند؛ سومین پپتید (P3) به گیرنده‌های عصب‌دوست-۱ پیوسته، و از درست شدن موی‌رگ‌ها جلوگیری می‌‌کند؛ دومین پپتید (P2) یک عامل سنجه‌ای‌ست، چراکه با هیچ‌یک از این گیرنده‌‌ها برهم‌کنش ندارد، اما به ساده‌گی به درون یاخته می‌رود.

ترمیم جراحت‌ها

کاناراس می‌گوید: «دریافتیم که نانوذره‌های برانگیزاننده، رشد را دوبرابر می‌کنند و نمونه‌های جلوگیری‌کننده، به شکل معنی‌داری رگ‌سازی را خاموش می‌کنند.» … او می‌گوید: برانگیختن رگ‌سازی می‌تواند در موقعیت‌هایی که در آن‌ها خواهان رشد رگ هستیم مانند ترمیم جراحت‌ها، و یا شرایطی که جلوگیری از رگ‌سازی لازم است مثلا در کند کردن رشد تومور یا توقف آن، مفید باشند.
کاناراس باور دارد که چنین مطالعه‌هایی برای درک چه‌گونه‌گی تاثیر نانوذره‌ها بر رشد رگ‌ها مهم بوده و برخورد با رگ‌سازی با نانوذره‌های طلا، راه‌هایی تازه در مسیر پیش‌رفت داروها می‌گشاید.
او ادعا دارد «به یقین گام بعدی در مطالعه‌هایم دست‌کاری رگ‌سازی تومور است.» … «به خوبی می‌دانیم که یاخته‌های سرطانی برای آن که بتوانند رشد کنند به رگ‌سازی نیاز دارند. آیا ممکن خواهد بود که با به‌کارگیری نانوذره‌ها، رگ‌سازی را در نزدیکی یک تومور متوقف کنیم؟ و چنین ترفندی تا چه اندازه بازده خواهد داشت؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که گروه پژوهشی ما از خود می‌پرسد.»

منبع: http://physicsworld.com/cws/article/news/2013/jun/24/nanoparticles-control-blood-vessel-growth

مرجع: برای گزارش کاملی از آزمایش‌ها می‌توانید به ACS Nano بروید.

1- پـِپتیدها (از واژهٔ یونانی πεπτίδια به معنی :گواردنی کوچک، گوارَک) بسپارهای(پلیمر) کوچکی هستند که از به هم پیوستن اسیدهای آمینه با ترتیب مشخصی تشکیل شده‌اند.

نویسنده خبر: سعیده هوشمندی

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.