معرفي كتاب – پيگيري ديوانهوار
آیا دانشمندان به صرف استعداد و نبوغ ذاتی و بدون زحمت به جایگاه کنونیشان رسیدهاند یا آن که به نوبه خود دست روی دست نگذاشتهاند تا چیزی به آنها الهام شود و برای هر چه بدست آوردهاند، با کنجکاوی و زحمت و سعی و تلاش فراوان جنگیدهاند؟
در کتاب «پیگیری دیوانهوار» فرانسیس کریک- که با همکاری جیمز واتسون در 1953، مارپیچ مضائف DNA را کشف کرد و در 1963 جایزه نوبل پزشکی را به همان خاطر، دریافت کرد- به شرح زندگی خویش در علم و پیگیری دیوانهوارش در آن، تا آخرین لحظۀ عمر، میپردازد و نشان میدهد که کنجکاوی و عشق به حل یک مسئلۀ ناشناخته، باید مهمترین خصلت کاشفان و مخترعان باشد و در واقع این خصلتها است که او را از مردم عادی ممتاز میکند.
پيگيري ديوانهوار
(ديدگاهي شخصي از نويسندگي علمي)
————————————–
What Mad Pursuit: a Personal View Of Scientific Discovery
نويسنده: فرانسيس كريك
Francis Crick
ترجمه: دكتر محمدرضا توكلي صابري
انتشارات: مازيار
موضوع: مولكولها، زيستشناسي، تاريخ علم
موضوع: زيستشناسان، انگلستان، سرگذشتنامه
موضوع: فيزيكدانان، انگلستان، سرگذشتنامه
چاپ اول، 1390
تعداد صفحه: 237
قيمت: 65000 ريال
کشف DNA، زیستشناسی، و در پی آن پزشکی و داروسازی را زیر و رو کرد و تازه دامنۀ اثرش به این علوم نیز منحصر نماند بلکه به رشتههایی که به ظاهر هیچ ربطی با زیستشناسی ندارند نیز نفود کرد و در باستانشناسی، مردمشناسی و جرمشناسی نیز تحولهای بزرگی پدیدی آورد.
هر کس که کتاب مارپیچ مضائف جیمز واتسون را خوانده باشد، ممکن است از خود بپرسد که دیگر مگر چه مطلب ناگفتهای در مورد DNA وجود دارد که دیگری میخواهد آن را بگوید؟ اما کتاب کریک نه تنها به شرح نحوۀ این کشف میپردازد، بلکه شرح و تفسیر خود از آن را نیز ارائه میکند، که این بر ارزش کار میافزاید. واتسون کتاب خود را با کشف DNA تمام میکند، اما کریک فراتر از این رفته و به شرح کشف رمز ژنتیک نیز میپردازد. کتاب واتسون کمی پس از این کشف بزرگ نوشته شده اما کتاب کریک سالها پس از آن و بعد فرونشستن هیجانها و التهابهای مرتبط با آن نوشته شده است و بنابراین حالت پختهتر ناشی از جذب و هضم این واقعه و دستاوردهایش در آن بیشتر دیده میشود.
همچنین در این کتاب، کریک خاطرات خود را در مورد بزرگترین دانشمندان قرن بیستم مانند سرلارنس براگ، ماکس پروتز، سیدنی برمر و دیگران- که آنها نیز بعدها جایزه نوبل را دریافت کردند- شرح میدهد. توصیف رقابت با شیمیدانان برجستۀ آمریکایی لاینوس پاولینگ و موریس ویلکینز نیز از نکات خواندنی این کتاب است.
خواننده رویهم رفته در سراسر این کتاب، داستانی از یک کشف علمی به همراه اشتباهها، رقابتها، نومیدیها، سرخوردگیها و سرانجام و دست آخر انفجار موفقیت و شهرت برای دستاندرکاران آن را خواهد دید و با بسیاری از کسانی که در این پیگیری شیرین دیوانهوار نقش داشتهاند آشنا خواهد شد. شخصیتهایی که بعدها هر یک به نوبه خود اکتشافهای بزرگی میکنند و در رشته کار خود، جایزه نوبل نیز دریافت میکنند. خود کریک فصلی را به منابعی، اعم از فیلم و کتاب و غیره- که تا زمان نوشته شدن این کتاب در این مورد موجود بوده است- اختصاص داده که برای علاقمندان پیگیری تاریخچۀ این کشف کمک بسیار بزرگی است.
کتاب به زبانی ساده و شیرین نوشته شده است و مترجم کوشش فراوان و مثمری کرده تا همین سادگی و شیرینی را با دقت و روانی به جامۀ زبان پارسی درآورد و خواننده پارسی زبان را با نویسندۀ دانشمندی مواجه کند که از آغاز زندگانی خود و دوران کودکی و جوانی و تحصیل و کار در ارتش به عنوان پژوهشگر نظامی میگوید و تلاشش برای تولید مینهای مغناطیسی را شرح می دهد و این که سرخوردگیاش از این سوءاستفاده نظامیان از علم فیزیک باعث گرایش او به رشتۀ زیستشناسی میشود. او سپس پژوهشش بر روی فاژها و کشف ساختار DNA را گام به گام شرح میدهد.
کتاب هم زندگینامه و هم شرح پژوهشهای علمی اوست اما برای مردم عادی نوشته شده است و درک آن نیاز به تخصص خاصی ندارد. به نوشتۀ نیویورک تایمز «این کتاب پر از قضایای سرگرمکنند و مدلی است برای نویسندگی علمی» بنابراین شاید بتوان خواندن آن را برای دانشجویان علوم زیستشناسی و پزشکی و پژوهشگران این رشتهها لازم و حتی واجب شمرد. زیرا که نشان میدهد که شیوۀ پژوهش در علوم زیستشناسی و پزشکی چگونه باید باشد. در پیوستهای این کتاب، جنبۀ بیوشیمی آن برای کسانی که با این مبادی آشنا نیستند توضیح داده شده است. کتاب 22 تصویر هم از شخصیتهایی که در این کشف علمی نقش داشتهاند، را نیز در برگرفته است.
نويسنده در درآمد اين كتاب مينويسند:
مقصود عمدهي از اين كتاب، شرح بعضي از تجربههاي من پيش از و در دوران كلاسيك زيستشناسي مولكولي است كه از كشف مارپيچ دوتايي DNA در 1953 تا حدود 1966 ميرسد كه رمز ژنتيك (واژهنامهاي كه زبان اسيدهاي نوكلئيك را به زبان پروتئينها مربوط ميكند) سرانجام بازگشايي شد.
در متن اصلي كتاب با اطمينان معقولانهاي، ميدانيم كه پاسخهاي صحيح چيست. اما در پسگفتار مطالبي وجود دارد كه هنوز نميدانيم كه چيزها چگونه درخواهند آمد. به همين دليل بسياري از حرفهاي من در پسگفتار عقيدهي شخصي من است. گفتههاي من در متن كتاب تا حدودي مستندتر است.
در متن كتاب در مورد نظريههايي كه جيمز واتسون و من در مورد ساختمان ويروسها داشتيم، يا دربارهي همكاريام با آلكس ريچ در مورد چندين ساختمان مولكولي، چيزي نگفتهام. در عوض آن قضايايي را كه به نظرم تا حدي جالب است يا درسهايي كلي را در مورد چگونگي انجام تحقيقات و اشتباههايي را كه بايد اجتناب كرد، به ويژه آنهايي كه بيشتر از همه به زيستشناسي مربوط است، گنجاندهام. براي اين كار ميبايست تا حدودي روي خطاها تأمل كنم تا موفقيتها.
مهمترين موضوع كتاب، انتخاب طبيعي است. اين مكانيسم اصلي است كه زيستشناسي را از همهي علوم ديگر متمايز ميكند. البته هر كسي ميتواند اين مكانيسم را بفهمد، اگرچه قابل توجه است كه تعداد كمي واقعاً آن را ميفهمند. با اين حال، شگفتتر از همه نتايج چنين فرآيندي است كه طي ميلياردها نسل عمل ميكند. اين خصوصيات عمومي ارگانيسمهاي حاصل است كه غير منتظره ميباشد. انتخاب طبيعي تقريباً هميشه برآنچه كه از پيش بوده است، بنا ميشود. زيست شناسي با فيزيك بسيار تفاوت دارد:
قوانين اساسي فيزيك را ميتوان به شكل رياضي دقيق بيان كرد و احتمالاً در سرتاسر عالم يكسان هستند. بر عكس آن، قوانين زيستشناسي، اغلب فقط تعميمهاي كلي هستند. زيرا مكانيسمهاي شيميايي دقيقي را توصيف ميكنند كه انتخاب طبيعي طي ميلياردها سال آنها را تكامل بخشيده است.
فهرست مطالب
ديباچه
سپاسگذاري
درآمد
فصل 1 – پيشگفتار: سالهاي اوليه زندگي من
فصل 2 – آزمون شايعه
فصل 3 – مسئلهي مشكل
فصل 4 – دردسر
فصل 5 – مارپيچ آلفا
فصل 6 – چگونه با مارپيچ طلايي زندگي كنيم
فصل 7 – كتاب و فيلم دربارهي DNA
فصل 8 – رمز ژنتيك
فصل 9 – انگشتنگاري از پروتئينها
فصل 10 – نظريه در زيستشناسي مولكولي
فصل 11 – پيك گمشده
فصل 12 – سهتاييها
فصل 13 – نتايج
فصل 14 – پسگفتار: سالهاي بعدي من
پيوست يك – شرحي كوتاه از زيستشناسي مولكولي كلاسيك
پيوست دو – رمز ژنتيك
نمايه