معرفی کتاب : نجوم و اخترفیزیک مقدماتی (جلد دوم)
در اين كتاب، به بررسي اصولي و آكادميك نجوم و اخترفيزيك پرداخته ميشود.
با توجه به پيشرفتهاي صورتگرفته در نجوم و اختر فيزيك از زمان ويرايش اول اين كتاب (نزديك به يازده سال)، سبب تغييرات عمدهاي در كتاب شده است. اين تغييرات سبب افزايش فصول،تغيير متن و همچنين ارائه دادههاي جديد ميشود. وجود تلسكوپهاي جديد و ابزار دقيقتر نيز اطلاعات تازهتري را از اجرام سماوي در دسترس قرار دادهاند كه نتيجه آنها در جداول كتاب منعكس شده است.
نجوم و اخترفيزيك مقدماتي (جلد دوم)
Introductory Astronomy & Astrophysic
نويسنده: مايكل زيليك – استيون گريگوري
ترجمه: دكتر جمشيد قنبري (استاد دانشگاه فردوسي مشهد)
انتشارات: دانشگاه امام رضا
موضوع: نجوم، فيزيك، فيزيك نجومي
ويرايش چهارم، چاپ هشتم، 1387
تعداد صفحه: 843
جلد اول كتاب به بررسي سيارات، منظومهي شمسي و خورشيد ميپردازد و در جلد دوم، ويژگيهاي ستارگان، كهكشانها و كيهان را بيان ميكند.
با توجه با اينكه مطالب دو جلد طوري از هم جدا شدهاند كه هر يك ميتواند موضوع يك درس براي دانشجويان دوره كارشناسي فيزيك باشد و با اينكه به بررسي اصول مقدماتي نجوم پرداخته است، اما براي درك بهتر مفاهيم مطالب ميبايست اطلاعات دقيقي از فيزيك كلاسيك به خصوص مكانيك داشته باشيد كه البته در بخش پيشگفتار به صورت اجمالي بررسي ميشود.
به علت اينكه دو بخش پيشگفتار فيزيك و فهرست معاني و ضمايم در دو جلد مورد نياز و مراجعه است، لذا اين بخشها در هر دو جلد تكرار شده است.
البته عرضه مطالب به گونهاي است كه ديگر علاقهمندان نيز با مطالعه دو بخش اشاره شده و داشتن اطلاعاتي در زمينهي رياضيات و فيزيك پايه ميتوانند از مطالب هر دو جلد استفاده كاملي ببرند.
بخشهايي از اين كتاب در نگارهاي به نام نجوم و اخترفيزيك مقدماتي قابل مشاهده است.
فهرست مطالب
مقدمه مترجم
بخش پيشگفتار فيزيك
——————
1) فصل يك پيشگفتار
مدارها در منظومهي شمسي
قوانين كپلر
قوانين نيوتون
بردارها
مشتقهاي زماني
مشتقهاي فضايي
تكانه و انرژي
تكانه زاويهاي
مسئله دو جسمي
مدارهاي حقيقي
اصلاحات نسبيتي و دنياي واقعي
2) فصل دو پيشگفتار
مدارها در خارج از منظومهي شمسي
سيستمهاي گرانشي كروي
سرعتهاي دايرهاي و فرار
اولين الگوي يك كهكشان مارپيچي
تشديدها
قضيهي ويريال
زمان واهلش
واهلش شديد
3) فصل سه پيشگفتار
نسبيت خاص
آزمايش مايكلسون و مورلي
تبديلات لورنتز و گاليله
انقباض طول و اتساع زمان
ناوردايي اسكالري فاصله فضا-زمان
جمع سرعتها
انتقال دوپلري نسبيتي
جرم، انرژي، تكانه
4) فصل چهار پيشگفتار
ذرات و نيروها
مقدمه
بوزونها و فرميونها
لپتونها
كواركها
ميانجيها و نيروها
هادرونها
5) فصل پنج پيشگفتار
ستارگان
مقدمه
تعادل هيدرواستاتيكي
ستارگان نسبيتي و غير نسبيتي
سقوط آزاد
منشأ ستارهاي: فروريزش گرانشي
تخمينهاي حالت دروني خورشيد
اندركنشهاي هستهاي
بررسي توان
چرخهي CNO
پخش تابش
نوترينوهاي خورشيدي
غولهاي سرخ
وضعيت الكترونها در ستارگان
معادلهي حالت
6) فصل ششم پيشگفتار
فرآيندهاي تابش
مقدمه
شدت
تابش پلانك
تابش سيلكوتروني
تابش همزماني
7) فصل هفتم پيشگفتار
كيهانشناسي
نسبيت عام
متريك رابرتسون – واكر و حلها
تاريخچهي حرارتي جهان
انحناء
بخش 2 – ستارگان
————–
11) فصل يازدهم – ستارگان: فواصل و قدرها
فواصل تا ستارگان
مقياس قدر ستارهاي
قدر مطلق و مدول فاصله
قدرها و طول موجهاي مختلف
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
12) فصل دوازدهم – ستارگان: سيستمهاي دوتايي
ردهبندي سيستمهاي دوتايي
دوتاييهاي مرئي
دوتاييهاي طيفسنج
دوتاييهاي گرفتي
قطرهاي ستارهاي تداخلسنجي و دماهاي مؤثر
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
13) فصل سيزدهم – ستارگان: نمودار هرتسپرونگ – راسل
جو ستارهاي
ردهبندي طيفهاي ستارهاي
نمودارهاي هرتسپرونگ – راسل
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
بخش 3 – كهكشان راه شيري
———————-
14) فصل چهاردهم – كهكشان خودي: يك پيش دوره
شكل كهكشان خودي
توزيع ستارگان
جمعيتهاي ستارهاي
ديناميك كهكشاني: اشكال مارپيچي
يك الگوي كهكشان خودي
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
15) فصل پانزدهم – محيط بين ستارهاي و تولد ستاره
غبار بين ستارهاي
گازهاي بين ستارهاي
شكلگيري ستارهاي
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
16) فصل شانزدهم – تحول ستارگان
قوانين فيزيكي ساختار ستارهاي
الگوهاي ستارهاي نظري
تحول ستارهاي
تفسير نمودارهاي H-R خوشهها
تركيب عناصر در ستارگان
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
17) فصل هفدهم – مرگ ستارگان
كوتولههاي سفيد و كوتولههاي قهوهاي
ستارگان نوتروني
سياهچالهها
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
18) فصل هيجدهم – ستارگان متغير و غير طبيعي
نامگذاري ستارگان متغير
ستارگان تپنده
متغيرهاي غير تپنده
جوهاي ستارهاي گسترده: كاهش جرم
متغيرهاي كاتاكليسميك و پرتابكننده
منابع پرتو X دوتايي و متغير
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
19) فصل نوزدهم – چرخش كهكشاني: حركتهاي ستارهاي
مؤلفههاي حركات ستارهاي
استاندارد محلي سكون
خوشههاي متحرك
چرخش كهكشاني
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
20) فصل بيستم – تحول كهكشان خودي
ساختار كهكشان خودي از ديد مطالعات راديويي
توزيع ستارگان و گاز در كهكشان خودي
تحول ساختار كهكشان خودي
پرتوهاي كيهاني و ميدانهاي مغناطيسي كهكشاني
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
بخش 4 – جهان
————-
21) فصل بيست و يكم – كهكشانهاي وراي راه شيري
كهكشانها همانطور كه در نور مرئي ديده ميشوند
كهكشانها در طول موجهاي راديويي
مشاهدات فروسرخي كهكشانها
نشر پرتو X از كهكشانهاي عادي
بعضي از بررسيهاي نظري پايه
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
22) فصل بيست و دوم – قانون هابل و مقياس فاصله
رابطهي دورهي تناوب – تابندگي براي قيقاووسيها
قانون هابل
فواصل تا كهكشانها – مقياس فاصله
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
23) فصل بيست و سوم – ساختار بزرگ مقياس در جهان
خوشههاي كهكشانها
ابر خوشهها
چه چيزي در وراي منطقهي احتراز قرار دارد؟
مادهي بين كهكشاني
اجرام مرحلهي 3: جرم گمشده؟
خلاصه
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
24) فصل بيست و چهارم – كهكشانهاي فعال و اختروشها
ساز و كارهاي تابش
كهكشانهاي فعال معتدل
هستههاي كهكشاني فعال (AGN)
اختروشها: كشف و شرح
مسائل مربوط به اختروشها
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
25) فصل بيست و پنجم – كيهانشناسي: انفجار بزرگ و وراي آن
گامهايي به سوي نسبيت عام
نظريهي نسبيت عام اينشتين
توپ آتشين اوليه
الگوي انفجار بزرگ استاندارد
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل
26) فصل بيست و ششم – كيهانشناسي جديد
مسائل مربوط به الگوي موجود
سنتزهاي هستهاي كيهاني
فيزيك ذرات
نظريهي تورم
شكلگيري كهكشاني
انتقال به قرمزهاي غير كيهانشناختي
تاريخچهي جهان
خلاصه
مفاهيم و معادلات كليدي
مسائل