موجبيت يا دترمينيسم واژه‌ي عليت در قرون اخير در ميان فيزيك‌دانان به اين معني به كار رفته است كه اطلاع دقيق از حالت فعلي يك سيستم فيزيكي، براي پيش‌بيني آينده‌ي آن كفايت مي‌كند. به عبارتي ديگر، در جهان قوانين غير قابل تغييري وجود دارند كه به كمك آنها مي‌توان به‌طور يگانه، آينده‌ي هر سيستم فيزيكي…

تجزيه‌ ناپذيري سيستم‌هاي كوانتومي طبق اين اصل سيستم‌هاي كوانتومي، خواص ذاتي (مستقل از مشاهده) را ندارند. يعني سيستم كوانتومي و وسايل مشاهده، يك واحد تجزيه‌ناپذير مي‌سازند و در نتيجه خواصي كه به سيستم نسبت مي‌دهيم، در واقع متعلق به مجموعه‌ي سيستم و وسيله‌ي اندازه‌گيري است. به قول فاينمن: « در مكانيك كوانتومي، يك رويداد مجموعه‌‌اي…

عليت در فيزيك كلاسيك اين امر كه هر حادثه معلول علتي است در فيزيك كلاسيك بدين صورت تعبير مي شد كه در صورت فهم و علم به حالت فعلي يك سيستم، قادر به پيش بيني آينده آن خواهيم بود. منظور از فهم در اين تعبير، تعيين و اندازه گيري دقيق تمامي كميت هاي سيستم در…

امروز افتخار يك دانشمند به جزئيات است، يعني كشف و تنظيم كوچكترين اسرار طبيعت در يك حوزه‌ي محدود باريك. اين طبيعتاً همراه است با احترام بيشتر به متخصص در يك رشته‌ي خاص به قيمت از دست دادن فهم ارزش همبستگي‌ها در يك مقياس بزرگ‌تر. در اين دوران به سختي مي‌توان از يك بينش علمي وحدت‌يافته…

بیگ بنگ: كتاب جزء و كل در حقيقت خاطرات هايزنبرگ از دوران تحصيلي و آشنايي او با فيزيك است. وي از دوران دبيرستان شروع مي‌كند و آشنايي خودش را با دوستان و كساني كه به نوعي با فلسفه و فيزيك ارتباط دارند را شرح مي‌دهد. دوران تحصيلي در دانشگاه، جنگ جهاني، شرايط كشور آلمان، خلق…

پارادوكس‌هاي كوانتومي – ماتريس كوانتومي هايزنبرگ بیگ بنگ: صورت پيشرفته‌ي مكانيك كوانتومي، از سال 1925، آن‌هنگام كه فيزيكدان آلماني ورنر هايزنبرگ چارچوبي نظري مبتني بر اشياء رياضي نسبتاً ناشناخته‌اي موسوم به ماتريس‌ها ارائه كرد،‌شروع به شكل‌گيري نمود. ماتريس‌ها خاصيتي‌ دارند كه در نگاه نخست قدري آشفته‌كننده نشان‌شان مي‌دهد. وقتي مي‌خواهيد آنها را در هم ضرب…

پارادوكس‌هاي كوانتومي اينشتين معماي فوتوالكتريك را از طريق به كارگيري فرضيه‌ي كوانتومي نور حل كرد. بر خلاف آنچه اكثر فيزيك‌دانان چند صد سال قبل از آن پنداشته بودند، اينشتين اين را مسلم فرض كرد كه نور موجي هموار و پيوسته نيست،  بلكه از ذراتي مجزا و ناگسسته‌ تشكيل شده كه امروزه آنها را فوتون مي‌ناميم….

قاعده پائولی و یا قاعده غیر امکان و یا اصل طرد پائولی ( Pauli exclusion principle)نامیده شده به اسم کشف‌کننده‌اش، ولفگانگ پاولی، قاعده‌ای بسیار مهم و اساسی در مکانیک کوانتومی می‌باشد، که بر طبق آن دو و یا تعداد بیشتری فرمیون همسان (به عنوان مثال دو الکترون) در یک سیستم کوانتومی، نمی‌توانند هم‌زمان در تمام…