بیگ بنگ: رصدهای تازه با تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه ی جنوب اروپا آشکار کرده که کهکشان عظیم و بیضوی شکل مِسیه 87 ،کهکشانی با اندازه ی متوسط را طی یک میلیارد سال گذشته به طور کامل بلعیده است.

تصویری از هاله ای بزرگ در اطراف کهکشان بیضوی شکل مسیه 87
تصویری از هاله ای بزرگ در اطراف کهکشان بیضوی شکل مسیه 87

به گزارش بیگ بنگ، گروهی از ستاره شناسان برای اولین بار توانسته اند جنبش های 300 سحابی سیاره ای را رهگیری کنند تا شواهدی قطعی برای این رویداد بیابند و همچنین شواهدی از نوری اضافی یافتند که از بقایای قربانی ای کاملا متلاشی شده می آمد. ستاره شناسان گمان می برند که کهکشان ها با بلعیدن کهکشان های کوچکتر، بزرگ می شوند. اما معمولا مشاهده ی شواهد این امر آسان نیست زیرا همانگونه که بقایای آبی که از یک لیوان به استخر پرتاب می شود به سرعت با آب استخر یکی می شود، در پروسه ی جذب شدن کهکشان کوچکتر ستارگان آن با ستارگان مشابه کهکشان بزرگتر ادغام می شوند بی آنکه اثری از یکی شدنشان برجای بماند.

اما همینک گروهی از ستاره شناسان به رهبری آلِشا لانگوباردی از موسسه ی فیزیک فرا زمینی ماکس پلانک در گارچینگِ آلمان حقَه ی زیرکانه ی رصدی را به کار بسته اند تا نشان دهند که کهکشان عظیم و بیضی شکل مِسیه طی یک میلیارد سال گذشته با کهکشان مارپیچ کوچکتری ادغام گشته است. آلِشا لانگوباردی می گوید: این نتایج دقیقا نشان می دهد که ساختارهای بزرگ و درخشان در جهان هنوز به شکلی گسترده در حال رشد هستند و رشد کهکشان ها هنوز به پایان نرسیده است. همینک بخشی عظیم از هاله ی بیرونی مِسیه 87 دو برابر روشن تر از زمانی به نظر می رسد که اگر این برخورد روی نمی داد می توانست باشد. مِسیه 87 در مرکز خوشه ی کهکشانی سنبله قرار دارد. این کهکشان ، کره ای پهناور از ستارگانی است که جرمی یک میلیون میلیون برابر بیشتر از خورشید دارند و در فاصله ی 50 میلیون سال نوری دورتر از ما جای گرفته است.

به جای تلاش برای رصد کردن ستارگانی که در مِسیه 87 قرار دارند (به معنای واقعی کلمه میلیاردها ستاره آنجاست که بسیار کم نور و دورتر از آنند که بتوان آنها را یک به یک مور مطالعه قرار داد) این گروه سحابی سیاره ای را رصد کرد که پوسته هایی شفاف به دور ستارگان پا به سن گذاشته اند. زیرا این اجرام در پرده ای از رنگ آبی کله غازی به روشنی زیادی می درخشند و می شود آن ها را از ستارگان اطرافشان تشخیص داد. رصد دقیق نور از سحابی با استفاده از طیف نگاری قدرتمند می تواند حرکاتشان را نیز آشکار سازد.

تصویری از کهکشان بیضوی شکل و غول آسای مسیه 87
تصویری از کهکشان بیضوی شکل و غول آسای مسیه 87

همانطور که آب درون لیوان پس از ریختن به استخر قابل روئیت نیست (اما شاید موج ها و آشفتگی های دیگری را به همراه داشته باشد که در صورت وجود گِل و لای در آب بتوان آن ها را دید) جنبش های سحابی های سیاره ای به وسیله ی طیف نگارِ فِلِیمز بر روی تلسکوپ بسیار بزرگ اندازه گیری شد و سرنخ هایی از ادغامی در گذشته را میسر ساخت. اُرتوین گِرهارد رئیس گروه دینامیک در موسسه ی فیزیک فرازمینی ماکس پلانک در گارچینگِ آلمان و هم-مولف این پژوهش تازه می گوید: « ما شاهد رویداد به هم پیوستگی جدیدی هستیم که در آن کهکشانی با اندازه ی متوسط به میان مرکز مِسیه افتاده و در اثر نیروهای کشندی گرانشیِ عظیم، ستارگانش در ناحیه ای که 100 برابر بزرگتر از کهکشان اولیه است پراکنده شده اند!»

این گروه همچنین توزیع نور را در قسمت های بیرونی مِسیه 87 به دقت رصد کرد و به شواهدی از آمدن نور اضافی از ستارگانی در کهکشان که به درون کشیده شده و متلاشی شده بودند دست یافت. این رصدها همچنین نشان می دهند که کهکشان از هم پاشیده شده ستارگانی آبی تر و جوان تر را به مِسیه 87 اضافه کرده و احتمالا پیش از ادغام، کهکشان مارپیچیِ ستاره زایی بوده است. هم-مولف این پژوهش مَگدا آرنابالدی این طور نتیجه می گیرد که: بسیار هیجان انگیز است وقتی می توانیم ستارگانی را که نزدیک به صدها هزار سال نوری دورتر در هاله ی این کهکشان پراکنده شده اند اما هنوز از روی سرعت سیرشان می توان فهمید متعلق به یک ساختار مشترک هستند، شناسایی کنیم. سحابی های سیاره ای سبز، شبیه سوزن هایی در کُپه ای از ستارگان طلائی اند. اما این سوزن های کمیاب سرنخ هایی از آنچه بر ستارگان روی داده را در دست دارند.

ترجمه: حسین طریقی / سایت علمی بیگ بنگ

منبع: astronomynow

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.