بیگ بنگ: مدل‌ها نشان می دهند که شرایط اکسیژن رسانی به آب می تواند در مریخ وجود داشته باشد. این ایده عقاید سنتی را دربارۀ قابلیت سکونت این سیاره به چالش می کشد. در صورت مساعد بودن شرایط، آب می تواند اکسیژنی بیشتر از آنچه تصور میشد، در خود نگه دارد. بر اساس تحقیقات جدید، به لحاظ نظری امکان پشتیبانی از تنفس غیرهوازی پدید می آید.

به گزارش بیگ بنگ، تیمی به سرپرستی دانشمندان در کلتک و آزمایشگاه پیشرانش جت در محاسبات خود به این نتیجه رسیدند که اگر آب در مریخ وجود داشته باشد، می تواند تحت شرایط خاص حاوی اکسیژن بسیار زیادی باشد؛ چیزی که با تصورات قبلی سازگار نیست. بر طبق مدل پیشنهادی، میزان آب حتی می تواند از آستانه لازم برای پشتیبانی از حیات غیرهوازی نیز تخطی کند. یافته‌های بدست آمده با دیدگاه مرسوم دربارۀ مریخ و پتانسیل آن برای میزبانی از محیط‌های قابل سکونت سنخیت ندارد. وجود آب مایع در مریخ هنوز با قطعیت تایید نشده است. حتی اگر آب در آن وجود داشته باشد، این ایده از مدت‌ها پیش توسط محققان رد شده است که شاید اکسیژن‌دار باشد؛ لازم بذکر است که اتمسفر مریخ 160 برابر نازکتر از اتمسفر زمین است و عمدتا حاوی دی اکسید کربن می باشد.

«وودی فیشر» استاد ژئوبیولوژی در کلتک و یکی از نویسندگان این پژوهش گفت: «وقتی بحث از تعیین قابلیت سکونت یک محیط به میان می آید، اکسیژن را می توان به عنوان یکی از اجزای حیاتی و کلیدی به شمار آورد؛ اما این ماده در مریخ به ندرت یافت می شود.» «ولادا استامنکوویچ» نویسنده ارشد مقاله چاپ شده بیان کرد: «هیچکس فکر نمی کرد که غلظت اکسیژن محلولِ لازم برای تنفس غیرهوازی بتواند به لحاظ نظری در مریخ وجود داشته باشد.»

یافتن آب مایع یکی از اهداف اصلی برنامه «مریخ» سازمان فضایی ناسا محسوب می شود. در ماه‌های اخیر، داده‌های حاصل فضاپیماهای اروپا نشان داده است که شاید آب مایع در زیر لایه‌ای از یخ در قطب جنوب مریخ وجود داشته باشد. همچنین این فرضیه مطرح شده که آب می تواند در چشمه‌های زیرسطحی شور نیز موجود باشد زیرا نمک‌های پرکلرات (ترکیبات کلرین و اکسیژن) در جاهای مختلف مریخ شناسایی شده‌اند. نمک باعث کاهش نقطه انجماد آب می شود؛ یعنی آبِ حاوی پرکلرات می تواند به طرز بالقوه‌ای به صورت مایع باقی بماند، علی‌رغم دمای انجماد در مریخ. گفتنی است که شب‌های تابستان در استوا می تواند تا منهای 100 درجه فارنهایت نیز تقلیل پیدا کند.

آب شور فرضی، توجه فیشر و استامنکوویچ را به خود جلب کرده است. اکسیژن از اتمسفر وارد آب می شود؛ سپس در مایع پراکنده شده و تعادلی میان آب و هوا برقرار می کند. اگر آب شور به سطح خاک مریخ نزدیک بود، در این صورت می تواند به شکل موثری اکسیژن را از اتمسفر نازک جذب کند. فیشر، استامنکوویچ و همکارانشان در هاروارد برای اینکه دریابند چه میزان اکسیژن می تواند جذب شود، دست به دو کار زدند: آنان در ابتدا یک مدل شیمی طراحی کردند که چگونگی حل اکسیژن در آب شور در دمای زیر نقطه انجماد را توصیف می کند. در ثانی، آنان آب و هوای کلی مریخ و چگونگی تغییر آن را در طول 20 میلیون سال گذشته مورد بررسی قرار دادند. در این بازه زمانی، آب و هوای منطقه‌ای سیاره سرخ دچار تغییر شد. مدل‌های انحلال و آب و هوایی به محققان این اجازه را دادند تا استنباط کنند کدام مناطق در مریخ بیشترین احتمال را در برخورداری از انحلال بالای اکسیژن دارند؛ هم امروز و هم در گذشتۀ سیاره مریخ.

محققان همچنین یافتند که در دماهای پایین و مناسب، احتمال وجود مقادیر بالایی از اکسیژن در آب وجود دارد. افزون بر این، موقعیت آن مناطق در طول 20 میلیون سال گذشته دچار تغییر گردیده است. بالاترین انحلال‌پذیری اکسیژن در طول پنج میلیون سال گذشته اتفاق افتاده است. این یافته‌ها می توانند با فراهم کردن اهداف بهتر برای کاوشگرهایی که نشانه‌هایی از محیط‌های قابل سکونت گذشته و حال حاضر را جستجو می کنند، نقش مهمی در هدایت عملیات آتی مریخ ایفا کنند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature Geoscience منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencedaily.com