آیا ماده ی تاریک دایناسورها را نابود کرد؟
بیگ بنگ: سال 1980 والتر آلوارز و گروهش از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی لایه ی نازکی از خاک رس که حاوی مقادیر غیر عادی ای از عنصر نادر ایریدیوم بود را کشف کردند. آنها پیشنهاد دادند که لایه ی غنی از ایریدیوم گواه برخورد دنباله داری عظیم در 66 میلیون سال قبل با زمین و همزمان با انقراض دایناسورها بوده است.
به گزارش بیگ بنگ، گروه آلوارز پیشنهاد داد که لایه ی غنی از ایریدیوم در سطح جهانی نتیجه ی تششع هسته ای ناشی از ابری فشرده از غبار بوده که در نتیجه ی رویدادِ برخورد، به وجود آمده است. ابری از غبار زمین را پوشاند، تاریکی و سرما ایجاد کرد و منجر به انقراض 75 درصد از حیات بر روی سیاره شد، در ابتدا مقاومت زیادی در برابر این نظر در جامعه ی زمین شناختی وجود داشت، اما در سال 1990 دهانه ی بزرگی به قطر 100 مایل که در نتیجه ی این برخورد ایجاد شده بود در شبه جزیره ی یوکاتان مکزیک پیدا شد.
مناسبت زمانی این برخورد با ثبت فسیلی، بسیاری از محققان را بر آن داشته که نتیجه بگیرند این برخورد سبب نابودی دسته جمعیِ دایناسورها و بسیاری دیگر از اشکال حیات بر روی زمین بوده است. پژوهش های بعدی که بر روی بیش از 150 دهانه ی برخورد بر روی سیاره ی زمین انجام شد نیز شواهدی برای انقراض های جمعی دیگر در گذشته ی زمین شناختی یافت که به نظر می رسد همزمان با تکانه های برخورد روی داده اند. این همزمانی رویدادها هر 30 میلیون سال یکبار اتفاق افتاده است. چرا این انقراض ها و برخوردها بر مبنای یک چرخه ی زمانی به وقوع پیوسته؟ شاید پاسخ به این پرسش در موقعیت ما در کهکشان راه شیری نهفته باشد!
کهکشان ما به در بهترین حالت به عنوان دیسکی عظیم شناخته می شود، منظومه ی شمسی ما هر 250 میلیون سال یک دور به گرد محیط این دیسک می چرخد اما این مسیر پر تلاطم است و هموار نیست. سیاره ی زمین هر 30 میلیون سال از بین بخش میانی این دیسک بالا یا پایین می رود. چرخه ی انقراض ها و برخوردها با زمان هایی که خورشید و سیارات از میان دیسک پر ازدحام کهکشانمان غوطه می خورند مرتبط است. معمولا، دنباله دارها در لبه ی منظومه ی شمسی و بسیار دور از زمین به دور خورشید می گردند، اما زمانی که منظومه ی شمسی از میان صفحه ی پر ازدحام می گذرد، ترکیب نیروی گرانشی ستارگان قابل رویت، ابرهای میان ستاره ای و ماده ی تاریک نامرئی در دنباله دارها در هم گسیختگی ایجاد می کند، برخی از آنها را به مسیرهای دیگری می فرستد و گاهی اوقات از مدار زمین و جایی که احتمال برخورد با سیاره ی ما است، عبور می کنند.
باز شناخت این چرخه ی 30 میلیون ساله ی کهکشانی برای درک این که چرا انقراض ها در زمانبندی معینی روی می دهند نقشی کلیدی دارد و همچنین می تواند سایر پدیده های زمین شناختی را نیز توضیح دهد. در دیگر پژوهش ها مشخص شده که تعدادی از رویدادهای زمین شناختی نظیر تکانه های فوران های آتشفشانی، فرایند کوه زایی، معکوس شدن میدان مغناطیسی، آب و هوا و تغییرات عمده در سطح دریا نیز چرخه ی 30 میلیون ساله ی مشابهی را نشان می دهند. آیا این نیز می تواند با مسیری که منظومه ی شمسی ما در کهکشان می پیماید مرتبط باشد؟
دلیلی محتمل برای فعالیت های زمین شناختی می تواند برهمکنش سیاره ی زمین با ماده ی تاریک در کهکشان باشد. ماده ی تاریک که هیچگاه دیده نشده است، به احتمال قریب به یقین از اجزای کوچک زیراتمی (ذرات فشرده ای که تعامل ضعیفی دارند) ساخته شده است که حضورشان را تنها با نیروی گرانشیشان آشکار می کنند. کره ی زمین همزمان با عبورش از میان صفحه ی کهکشان با انبوهی متراکم از ماده ی تاریک رو به رو می شود. فیزیکدانان استدلال کرده اند که زمین می تواند ذرات ماده ی تاریک را بگیرد و این ذرات در هسته ی زمین افزایش پیدا می کنند.
اگر تراکم ماده ی تاریک بزرگی لازم را داشته باشد، ذرات ماده ی تاریک در نهایت یکدیگر را نابود می کنند و میزان عظیمی به گرمای درونی زمین می افزایند که می تواند منجر به موج های جهانی فعالیت های زمین شناختی شود. ماده ی تاریک در صفحه ی باریک کهکشان متمرکز شده بنابراین فعالیت زمین شناختی نیز باید چرخه ی 30 میلیون ساله مشابهی را از خود نشان دهد. بنابراین، شواهد از تاریخ زمین شناختی کره ی زمین از تصویری که در آن پدیده های نجومی حاکم بر تکامل زمین شناختی و زیست شناختی زمین است، پشتیبانی می کند. جزئیات بیشتر این پژوهش در oxfordjournals منتشر شده است.
ترجمه: حسین طریقی/ سایت علمی بیگ بنگ