برخوردهای خشن ِ در اوایل شکل گیری منظومۀ شمسی
بیگ بنگ: تحقیقات جدید نشان می دهد که در مراحل اولیه ی شکل گیری منظومه ی شمسی، اجرام آسمانی عظیم که تازه تشکیل شده بودند مانند مشتری و زحل با به وجود آوردن اجرام سماوی کوچکتری که با یکدیگر برخورد میکردند برای همسایگان کیهانی خود مشکلاتی را ایجاد کردند.
به گزارش بیگ بنگ، در صفحه ی دواری از مواد که خورشید تازه متولد شده را احاطه کرده بودند –توده ی انبوه چرخانی از گازهای متراکم و غبار که سرانجام باعث تولد زمین و دیگر سیارات شد- اجرام آسمانی سخت ِ درون منظومه ی شمسی برخوردهای شدیدی را با اجرام آسمانی یخی خارج از منظومه ی شمسی تجربه کردند. این توده های مواد برای رسیدن به یکدیگر باید میلیون ها مایل را از این سو به آن سوی فضا سفر کرده باشند. این یافته ها از آزمایشی دقیق روی دو نمونه از آنچه که دانشمندان آن را شهاب سنگ کندریت می نامند که از فضا به زمین سقوط کرده اند، بدست آمده است.
کندریت ها در میان بزرگترین دسته از شهاب سنگ ها و برخی از قدیمی ترین مواد جامدی که در منظومه ی شمسی یافت می شوند، دسته بندی شده اند. این شهاب سنگ های خاص اسم های مخصوص به خود را دارند- ویگارانو و کابا، که از بقیه ی شهاب سنگ های جمع آوری شده تشخیص داده شوند. برحسب گفته های “اوس مارکای” که در مرکز تحقیقاتی سنگ ها و ژئوشیمی در فرانسه کار میکند و رهبری نویسندگی را در مطالعه ی جدید برعهده دارد، ویگارانو و کابا که کندریت را نیز شامل می شوند –جوجه ی تازه تخم کرده ی ریز و گرد و شیشه ای هستند که در شهاب سنگها جای دارند. کندریت ها زمانی ایجاد می شوند که قطرات کوچک ذوب شده به سرعت در فضای خارجی سرد شوند، این مواد بیش از هشتاد درصد شهاب سنگ ها را تشکیل می دهند. همچنین کندریت ها بخشی از دیسک های گازی بودند که زمین و سایر سیارات را در منظومه ی شمسی ما ایجاد کردند.
طبق تحقیق پیشین، آهن مغناطیسی(magnetite)، ماده ی معدنی اولیه برای شکل گیری کندریت ها است که در اثر گردش آب سرد حاصل شده، میباشد. گرچه در تحقیقات جدید نشان داده شد که کندریت های ِ جاسازی شده در ویگارانو و کابا شامل ِ آهن مغناطیسی با درجه حرارت بالا می باشند. “مارکای” گفت: این موضوع دلالت بر آن دارد که کندریت ها در شرایط غنی از اکسیژن در طی ضربات میان سیارات شکل گرفته اند. وی افزود ترکیب و شکل مواد معدنی حاضر در سنگ های آسمانی اولیه نشان می دهد که سنگهای ویگارانو و کابا در دماهای بسیار بالا شکل گرفته اند.
“مارکای” توضیح داد که به منظور ایجاد آهن مغناطیسی در دمای بالا باید شرایط دیسک های گازی به گونه ای باشد که غنی از اکسیژن باشند که این حالت وقتی رخ میدهد که برخوردهایی میان اجرام کوچک آسمانی رخ دهد. هنگامی که شما یک برخورد را میان سیارات کوچک ایجاد میکنید، چیزی ایجاد می شود بنام “فضایی پر از گاز” که این فقط بخاراتی در اثر برخورد ایجاد می کند. به گفته ی”مارکای” آهن مغناطیسی از گازهای آزاد شده توسط این برخوردها شکل گرفته است.
نتایج این رویدادها وضعیت اولیه ی منظومه ی شمسی را روشن می سازد. محققان دریافتند که ترکیب این آهن های مغناطیسی فقط با استناد به برخورد بین اجرام آسمانی سنگی کوچک درون منظومه ی شمسی و اجرام آسمانی یخی ِ خارج از منظومه شمسی به وجود آمده است. محققان با استفاده از مدل های اخترفیزیکی این نتیجه گیری را کردند که پراکندگی زیادی بین بخش درونی و بیرونی منظومه ی شمسی وجود دارد که علت آن به اوایل شکل گیری سیارات غول پیکر باز میگردد.
“مارکای” گفت: این موضوع دلالت بر آن دارد که کندریت ها غبارهای اولیه ای نیستند که دیسک های ستاره ای را تشکیل داده اند، بلکه برخلاف آن محصولات جانبی برخوردهای بین اجرام آسمانی کوچک در اوایل تکامل منظومه ی شمسی هستند. محققان امیدوارند که به درک بهتری از ترکیب گازها و مدت این برخوردها دست یابند. “مارکای” اظهار داشت که اگر آهن های مغناطیسی با دمای بسیار بالا در انواع دیگری از شهاب سنگها یافت شوند این موضوع نشان می دهد که این برخوردها از مراحل اصلی در تشکیل شهاب سنگهای کندریتی هستند.
برگردان: تحریریه ی سایت علمی بیگ بنگ
منبع: space.com